سکونتگاه‌های غیررسمی چالش‌هایی ایجاد می‌کنند

به گفته یکی از اعضای هیئت مدیره سازمان عمران و بازآفرینی شهری (UDRO)، وابسته به وزارت راه و شهرسازی، یازده میلیون نفر در کلانشهرهای ایران در سکونتگاه های غیررسمی زندگی می کنند.

«بیشتر مردم بر این باورند که سکونتگاه‌های غیررسمی در نواحی دورافتاده هستند، اما بر اساس بررسی‌های اخیر از ۹۱ شهر، ۸۷ درصد از کانکس‌ها در داخل شهرها قرار دارند. مجید روستا به نقل از هفته نامه تجارت فردا گفت: بیش از ۸۰ درصد سکونتگاه های غیررسمی بیش از ۲۰ سال قدمت دارند.

نمی توان انکار کرد که در ایران شهرک های مسکونی معمولاً در داخل و اطراف شهرهایی با جمعیت بیش از ۵۰۰۰۰ نفر پدید می آیند و گسترش می یابند.

بر اساس برنامه سکونتگاه های انسانی سازمان ملل، UN-Habitat، سکونتگاه های غیررسمی و محله های فقیر نشین به دلیل طیفی از عوامل مرتبط با یکدیگر، از جمله رشد جمعیت و مهاجرت روستا به شهر، کمبود مسکن مقرون به صرفه برای فقرای شهری، حکمرانی بد (به ویژه در حوزه‌های سیاست، برنامه‌ریزی، زمین و مدیریت شهری که منجر به احتکار و غصب زمین می‌شود، آسیب‌پذیری اقتصادی و کار کم دستمزد، تبعیض و حاشیه‌نشینی، و جابه‌جایی ناشی از درگیری، بلایای طبیعی و تغییرات آب و هوایی.

در ایران، ترکیبی از همه این عوامل به اضافه خشکسالی، بیکاری فزاینده و جستجوی مراتع سرسبز، هزاران روستا و شهر را به معنای واقعی کلمه غیرقابل سکونت کرده است، زیرا مردان جوان به شهرهای بزرگ سرازیر می شوند.

در مقایسه با سایر ساکنان شهری، افرادی که در سکونتگاه های غیررسمی، به ویژه در محله های فقیر نشین زندگی می کنند، از محرومیت فضایی، اجتماعی و اقتصادی بیشتری از مزایا و فرصت های محیط شهری گسترده تر رنج می برند.

 معایب شدید

آنها تبعیض و یک ضرر شدید را تجربه می کنند که مشخصه آن به حاشیه راندن جغرافیایی، کسری خدمات اولیه، چارچوب های حاکمیتی ضعیف، دسترسی محدود به زمین و دارایی، معیشت نامطمئن و به دلیل موقعیت مکانی آنها، آسیب پذیری بالا در برابر اثرات نامطلوب محیط های فقیر و در معرض، تغییرات آب و هوایی است. و بلایای طبیعی.

سکونتگاه های غیررسمی ایران در نتیجه هجوم زیاد و فزاینده روستاییان به شهرها در جستجوی معیشت بهتر به طرز وحشتناکی رشد کرده اند. تمرکز امکانات و خدمات، به ویژه در پایتخت و سایر کلان شهرها، منجر به شهرنشینی در مقیاس بزرگ و به نوبه خود رشد سکونتگاه‌های خود به خودی شده است تا وضعیت بد را بدتر کند.

مقاله ارائه شده به کنفرانس بین المللی اقتصاد شهری که اخیرا توسط انجمن علمی اقتصاد شهری ایران برگزار شد، حاکی از آن است که جمعیت کلان شهرهای بزرگ ایران با حاشیه های قابل توجهی از حد مطلوب فراتر رفته است. بر اساس این مطالعه، بیش از ۷۰ درصد از جمعیت تهران، ۶۸ درصد در اصفهان، ۶۹ درصد در مشهد، ۵۶ درصد در شیراز و ۶۷ درصد در اهواز بیش از اندازه بهینه در نظر گرفته شده اند. ظرفیتی که می تواند استانداردهای زندگی مطلوبی را برای شهروندان فراهم کند.

جمعیت پنج شهر فوق الذکر ایران برای تهران، اصفهان، مشهد، شیراز و اهواز به ترتیب ۸ میلیون، ۱.۷ میلیون، ۲.۶ میلیون، ۱.۴ میلیون و ۱ میلیون نفر برآورد شده است.