«آنتی‌تحریم» ــ۵| ۴۰ ظرفیت «سواحل مکران» برای تحول
– اخبار اقتصادی –
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم؛ ترامپ پیش از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، طی ماه‌های اخیر، با ایجاد ابهام در مذاکرات و گره‌زدن معیشت ملت به میز گفت‌وگو، حیات اقتصادی ایران را در حالت تعلیق نگاه داشت. این نکته بنیادین را باید با صراحت اعلام کرد: مذاکره خود ابزاری مشروع در عرصه روابط بین‌الملل است، اما «تعلیق شئون یک ملت به گروگان گرفته شده و در انتظار مذاکره»، حمله‌ای آشکار به حاکمیت ملی و کرامت انسانی است. ظرفیت‌های بالقوه بزرگی در ایران وجود دارد که فارغ از نتیجه مذاکره می‌تواند محمل یک جهش بزرگ در اقتصاد ایران باشد. برای نمونه، گنجینه‌ای خفته در سواحل بکر مکران و ظرفیت‌های عظیم دریاپایه دارد که می‌تواند زنجیر این تعلیق را پاره کند. توسعه سواحل مکران با محوریت چابهار، شیلات صنعتی، آبزی‌پروری، انرژی‌های تجدیدپذیر ساحلی و گردشگری دریایی، موتور محرکی است که می‌تواند چندین برابر درآمدهای کنونی را بدون وابستگی به مذاکرات تحقق بخشد.
ذیلاً ضمن بررسی تطبیقی خلاصه از ۴۰ الگو از توسعه اقتصاددریاپایه در کشورهای دیگر دنیا، ۴۰ ظرفیت این حوزه در سواحل مکران نیز برشمرده خواهد شد.
بیشتر بخوانید
۸۸ ابتکار برای اقتصاد گردشگری مذهبی ایران۴۰ ظرفیت بی‌نظیر توسعه کشاورزی ایران
فصل اول: مکران؛ مهد تحول آبی ایران
سواحل ۱۲۰۰ کیلومتری مکران، تنها کریدور اقیانوسی ایران، گنجینه‌ای استراتژیک و مهجور مانده است. توسعه اقتصاد دریاپایه (Ocean-Based Economy) در این منطقه، فراتر از احداث اسکله است؛ این منطقه می‌تواند بستر خلق یک اکوسیستم اقتصادی زنده و پایدار باشد که بر پنج ستون اصلی استوار می‌شود:
- بندر چابهار؛ دروازه طلایی اقیانوسی ایران: موقعیت استثنایی چابهار به عنوان نزدیک‌ترین بندر ایران به اقیانوس هند، آن را به کریدور حیاتی شمال-جنوب و حلقه اتصال آسیای میانه به آب‌های آزاد تبدیل می‌کند. توسعه کامل ظرفیت‌های ترانزیتی، لجستیک پیشرفته و منطقه آزاد تجاری-صنعتی چابهار، می‌تواند آن را به هاب تجاری شرق ایران و رقیبی جدی برای بنادر منطقه تبدیل کند.
- شیلات صنعتی و آبزی‌پروری؛ انبار پروتئین ایران: آب‌های غنی دریای عمان و خلیج فارس، ذخایر عظیمی از ماهی تن، میگو، هامور و سی‌باس را در خود جای داده است. توسعه ناوگان ماهیگیری مدرن مجهز به سیستم‌های سردخانه‌ای، همراه با گسترش مزارع پیشرفته پرورش ماهی و میگو در قفس‌های دریایی و استخرهای ساحلی، می‌تواند ایران را به یکی از قطب‌های صادرات محصولات دریایی جهان تبدیل کند.
- انرژی‌های تجدیدپذیر ساحلی؛ نیروگاه‌های پاک آینده: سواحل آفتابی و بادخیز مکران، بستر ایده‌آلی برای نیروگاه‌های خورشیدی و مزارع بادی ساحلی و فراساحلی است. پتانسیل قابل توجه انرژی جزر و مد و امواج در سواحل اقیانوسی نیز چشم‌انداز نویدبخشی برای تولید انرژی پاک و پایدار فراهم می‌کورد.
- گردشگری دریایی؛ طلای آبی ناشناخته: سواحل بکر، چشم‌اندازهای کوهستانی منحصربفرد و آب‌های زلال مکران، پتانسیل خارق‌العاده‌ای برای توسعه اکوتوریسم ساحلی، ورزش‌های آبی (غواصی، جت اسکی، قایقرانی)، کروزهای ساحلی و گردشگری سلامت ایجاد کرده است.
- صنایع وابسته و دانش‌بنیان دریایی؛ زنجیره ارزش کامل: ایجاد صنایع فرآوری محصولات شیلاتی، ساخت و تعمیر شناورها، تولید تجهیزات انرژی‌های دریایی، بیوتکنولوژی دریایی (استخراج داروها و مواد از موجودات دریایی) و خدمات دریانوردی، حلقه‌های تکمیل‌کننده این اکوسیستم هستند.
این تحول آبی تنها با مدیریت هوشمندانه، رفع موانع بوروکراتیک دست‌وپاگیر، جذب حداکثری سرمایه‌گذاری بخش خصوصی داخلی و خارجی غیروابسته، و سپردن میدان به اهل آن محقق خواهد شد. تمرکز بر ایجاد زنجیره ارزش کامل (از تولید/صید تا فرآوری، بسته‌بندی، بازاریابی و صادرات) و توسعه زیرساخت‌های لجستیک و تحقیقات دریایی، نیروی محرکه این تحول است.
فصل دوم: چهل جلوه از اقتدار آبی ملل؛ درس‌هایی برای مکران
- سنگاپور خود را به دومین بندر کانتینری جهان تبدیل کرد با سرمایه‌گذاری بی‌وقفه در اتوماسیون پیشرفته، سیستم‌های لجستیک یکپارچه و سیاست‌های تجاری آزاد، اثبات کرد که چگونه یک بندر می‌تواند محور اصلی رشد اقتصادی یک ملت شود.
- نروژ برند «سالمون» خود را به نماد جهانی کیفیت و پایداری بدل ساخت با مدیریت علمی سهمیه‌های صید، به‌کارگیری فناوری‌های نوین فرآوری و بازاریابی هوشمند، نشان داد که ارزش افزوده حاصل از شیلات می‌تواند بسیار فراتر از صادرات خام باشد.
- هلند در کشاورزی با آب دریا (سالتیکالچر) پیشتاز جهان شد و با پرورش گیاهان شورپسند در گلخانه‌های های-تک، راه‌حلی انقلابی برای تولید غذا با حداقل مصرف آب شیرین در مناطق ساحلی ارائه داد.
- دانمارک با نصب هزاران توربین بادی در دریای شمال نه‌تنها بخش عمده‌ای از برق خود را تأمین می‌کند، بلکه به صادرکننده برجسته فناوری و خدمات بادی فراساحلی در جهان تبدیل شده است.
- کره جنوبی غول‌های کشتی‌سازی جهان مانند هیوندای را پرورش داد و با تخصص در ساخت کشتی‌های LNG و سکوهای حفاری فوق‌عمیق، مهندسی دریایی را به مرحله‌ای جدید رساند.
- امارات متحده عربی با خلق جزایر مصنوعی چون پالم و جهان و توسعه اسکله‌های تفریحی و ورزش‌های آبی لوکس، گردشگری دریایی را به موتور محرک اقتصاد خود بدل کرده است.
- ژاپن فناوری پرورش مروارید میکیموتو را ابداع کرد و با تولید مرواریدهای کشت‌شده با کیفیت ممتاز، صنعت جواهرات لوکس دریایی را متحول ساخت.
- شیلی با تمرکز بر پرورش در قفس‌های دریایی و سرمایه‌گذاری در زنجیره سرد و لجستیک کارآمد صادرات خود را به دومین تولیدکننده بزرگ سالمون جهان رساند.
- کانادا اکوتوریسم قطبی مسئولیت‌پذیر را توسعه داد و با کروزهای مشاهده نهنگ و خرس قطبی در مناطق شمالی، مدلی پایدار برای بهره‌برداری از جذابیت‌های طبیعی منحصربفرد ارائه کرد.
- استرالیا پارک دریایی «گریت بیریف ریف» را به شکلی هوشمندانه مدیریت می‌کند تا توازنی بین جذب میلیون‌ها گردشگر و حفاظت از اکوسیستم مرجانی آسیب‌پذیر برقرار کند.
- پاناما کانال خود را به کانون توسعه لجستیکی تبدیل کرد و با توسعه خدمات بندری و مالی مرتبط، حداکثر بهره را از موقعیت جغرافیایی استثنایی خود برد.
- اسپانیا صنایع پیشرفته کنسرو و فرآوری ماهی خود را به برندهای معتبر جهانی بدل ساخت و با تمرکز بر کیفیت، بازارهای صادراتی گسترده‌ای برای محصولاتی مانند تن و ساردین ایجاد کرد.
- ویتنام با جذب سرمایه خارجی و به‌کارگیری فناوری مدرن پرورش میگو، رشد انفجاری را تجربه کرد و به یکی از بزرگترین صادرکنندگان این محصول در جهان تبدیل شد.
- مالزی از موقعیت حیاتی خود در تنگه مالاکا نهایت بهره را برد و با توسعه بندر تانجونگ peleپاس، سهم قابل توجهی در ترانشیپمنت کانتینرهای جهانی به دست آورد.
- مصر کانال سوئز را محور توسعه منطقه اقتصادی عظیم (SCZone) قرار داد و با جذب سرمایه‌گذاری در صنایع وابسته در حاشیه کانال، ارزش افزوده جدیدی خلق کرد.
- برزیل با اکتشاف و استخراج نفت از مخازن فراساحلی عمیق Pre-Salt، جهشی خیره‌کننده در تولید انرژی ایجاد کرد و نقشه انرژی جهان را تغییر داد.
- ایسلند از انرژی پاک زمین‌گرمایی برای گرمایش مراکز پیشرفته پرورش ماهی استفاده می‌کند و مدلی بی‌نظیر از تلفیق انرژی تجدیدپذیر و آبزی‌پروری پایدار ارائه داده است.
- تایلند با توسعه زیرساخت‌های تفریحی همگام با حفظ محیط زیست دریایی جزایری مانند پوکت و کرابی را به قطب‌های گردشگری ساحلی پایدار تبدیل کرد.
- هند پروژه ملی “ساگارمالا” (مأموریت هند آبی) را کلید زد با هدف توسعه یکپارچه بنادر، اتصال آنها به پشت‌سرزمین و کاهش چشمگیر هزینه‌های لجستیک ملی.
- پرتغال در خط مقدم فناوری‌های نوین تبدیل انرژی امواج و جزر و مد اقیانوس اطلس به برق قرار دارد و راه را برای نسل جدید انرژی‌های دریایی هموار می‌کند.
- عمان سرمایه‌گذاری عظیمی در توسعه بندر استراتژیک دقم و منطقه اقتصادی چندمنظوره اطراف آن انجام داده است تا جایگاه خود را به عنوان مرکز تجاری و لجستیکی ارتقا دهد.
- آمریکا در دوران بحران با سرمایه‌گذاری در کشتی‌سازی تجاری (کشتی‌های Liberty)، اهمیت راهبردی حفظ ناوگان تجاری مستقل و زنجیره تأمین ملی را به جهان آموخت.
- چین با «ابتکار کمربند و راه – دریایی»، سرمایه‌گذاری عظیمی در توسعه بنادر استراتژیک خارجی انجام می‌دهد مانند گوادر در پاکستان و هامبانتوتا در سریلانکا، به دنبال تسلط بر شبکه‌های لجستیکی جهانی است.
- انگلستان تحقیقات اقیانوس‌شناسی و بیوتکنولوژی دریایی را پیشتازانه توسعه داده است و از اعماق دریاها برای کشف داروهای نوین و مواد بی‌نظیر بهره می‌برد.
- مکزیک کانکون را به مقصدی جهانی برای غواصی و ورزش‌های آبی ماجراجویانه مانند کایاک‌سواری تبدیل کرده است و نشان داده تنوع در گردشگری دریایی چقدر حیاتی است.
- اندونزی بزرگترین تولیدکننده جلبک دریایی جهان شد و کاربردهای نوآورانه آن در غذا، کود، سوخت زیستی و مواد آرایشی را توسعه می‌دهد.
- مراکش از آب‌های غنی اقیانوس اطلس برای توسعه ماهیگیری صنعتی و صنایع بزرگ فرآوری ساردین بهره می‌برد و ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد می‌کند.
- ایرلند بر پرورش ماهی قزل‌آلای آتلانتیک با کیفیت ممتاز و بازاریابی در بازارهای لوکس اروپا تمرکز کرده است و پایداری را سرلوحه کار قرار داده است.
- فیلیپین نیروی انسانی متخصص دریانوردی (ملوانان) را برای کشتی‌های تجاری جهانی تربیت می‌کند و این صنعت خدمات دریایی، منبع مهمی برای ارزآوری این کشور است.
- ترکیه با سرمایه‌گذاری در نوسازی و توسعه ناوگان تجاری خود، سهم خود را در حمل‌ونقل دریایی منطقه‌ای و جهانی به طور پیوسته افزایش می‌دهد.
- آفریقای جنوبی در کیپ تاون، صید صنعتی و فرآوری محصولات دریایی را توسعه داده است و از منابع غنی اقیانوسی خود برای صادرات بهره می‌برد.
- فرانسه با شرکت‌هایی مانند MSC، رهبری بازار گردشگری دریایی لوکس جهان را در اختیار دارد و استانداردهای جدیدی در کشتی‌های کروز تعریف کرده است.
- ایتالیا در ساخت یات‌ها و کشتی‌های تفریحی لوکس با برندهایی مانند Ferretti پیشتاز است و هنر و مهندسی را در دریا به هم می‌آمیزد.
- یونان یکی از بزرگترین ناوگان‌های کشتی‌های کانتینری و نفت‌کش جهان را مدیریت می‌کند و سنت دیرینه دریانوردی خود را به اقتصادی پویا تبدیل کرده است.
- بحرین با پروژه‌های عظیم احیای زمین از دریا مانند دورالجون، توسعه املاک و گردشگری دریایی را به شکل نوینی تعریف می‌کند.
- سوئد سیستم حمل‌ونقل نوردیک خود را بر پایه کشتی‌های کارآمد Ro-Pax (حمل خودرو و مسافر) بنا نهاده است و کارایی در مسیرهای کوتاه دریایی را به نمایش گذاشته است.
- پرو با تبدیل شدن به بزرگترین تولیدکننده ماهی آنچوی جهان، پایه‌گذار صنعت تولید کود ماهی (Fishmeal) در مقیاس جهانی شد.
- نیوزیلند محصولات دریایی ارگانیک خود را با برندینگ قوی مبتنی بر کیفیت و پایداری به بازارهای صادراتی پریمیوم در سراسر جهان عرضه می‌کند.
- عربستان سعودی با پروژه عظیم «نیوم» در ساحل دریای سرخ، سرمایه‌گذاری کلانی در گردشگری لوکس و اکوتوریسم پیشرفته انجام داده است.
- مالت با ایجاد نظام ثبت کشتی و خدمات مالی دریایی جذاب، ناوگان تجاری جهانی را به پرچم خود جذب کرده و مرکزی برای خدمات دریایی تخصصی شده است.
فصل سوم: چهل گنج آبی ایران؛ از خلیج فارس تا دریای عمان
- بندر استراتژیک چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران، موقعیتی بی‌بدیل برای ترانزیت کالا به آسیای میانه و افغانستان دارد و توسعه کامل ظرفیت‌های آن با ایجاد ترمینال‌های تخصصی (کانتینری، کالای عمومی، نفت و گاز)، منطقه آزاد پیشرفته و زیرساخت‌های لجستیک مدرن، می‌تواند آن را به هاب تجاری شرق ایران و رقیب جدی بنادر منطقه تبدیل کند.
- ذخایر غنی و متنوع آبزیان در دریای عمان و خلیج فارس (مانند انواع تن ماهیان، میگو، هامور، سنگسر، حلوا سفید) پایه مستحکمی برای توسعه شیلات صنعتی است که نیازمند نوسازی ناوگان صیادی با شناورهای مجهز به سیستم‌های سردخانه‌ای، رادار و سونار پیشرفته، و مدیریت علمی صید مبتنی بر پایداری ذخایر می‌باشد.
- سواحل طولانی و شرایط اقلیمی مناسب در مکران، پتانسیل عظیمی برای توسعه آبزی‌پروری صنعتی در قفس‌های دریایی و استخرهای ساحلی دارد که می‌تواند بر پرورش گونه‌های باارزشی مانند سی‌باس، هامور، صبیتی، میگوی وانامی و خاویاری متمرکز باشد و نیاز به توسعه مراکز تکثیر و پرورش بچه ماهی مدرن دارد.
- پتانسیل فوق‌العاده انرژی خورشیدی در سواحل جنوبی ایران به ویژه در منطقه مکران با بیش از ۳۰۰ روز آفتابی در سال، فرصت طلایی برای احداث نیروگاه‌های خورشیدی ساحلی و شناور است که می‌تواند هم نیاز منطقه را تأمین کند و هم زمینه‌ساز صادرات انرژی پاک به کشورهای همسایه شود.
- مناطق بادخیز ساحلی به ویژه در سواحل شرقی استان هرمزگان و سیستان و بلوچستان، ظرفیت بالایی برای احداث مزارع بادی ساحلی و فراساحلی دارد که نیازمند مطالعات دقیق بادسنجی و جذب سرمایه‌گذاری در فناوری‌های روز است.
- وجود جزر و مد قابل توجه در برخی نقاط تنگه هرمز و سواحل اقیانوسی مکران، امکان احداث نیروگاه‌های جزر و مدی را فراهم می‌کند که این فناوری نوپا نیازمند پژوهش‌های کاربردی و نمونه‌های پایلوت است.
- سواحل بکر و مناظر کوهستانی چشمگیر مکران، زمینه بی‌نظیری برای توسعه اکوتوریسم ساحلی و دریایی ارائه می‌دهد شامل سافاری در ساحل، کمپینگ ساحلی، تماشای لاک‌پشت‌ها، پرنده‌نگری و طبیعت‌گردی که نیازمند ایجاد زیرساخت‌های اقامتی بوم‌گردی مسئولیت‌پذیر و آموزش جوامع محلی است.
- آب‌های گرم و شفاف خلیج چابهار و خلیج گواتر، پتانسیل بالایی برای توسعه ورزش‌های آبی مانند غواصی(Diving و Snorkeling)، جت اسکی، قایق‌سواری و کایت‌سواری دارد که مستلزم ایجاد مراکز مجهز ارائه خدمات، آموزش ایمنی و حفظ سلامت محیط زیست دریایی است.
- توسعه خطوط کروز ساحلی در امتداد سواحل مکران و جزایر خلیج فارس (مانند قشم، کیش، هرمز) می‌تواند گردشگری دریایی را متحول کند و نیازمند ساخت یا جذب کشتی‌های کروز مناسب و ایجاد ترمینال‌های مسافربری در بنادر هدف است.
- جزایر متعدد ایران در خلیج فارس (مانند قشم، کیش، هرمز، لاوان، خارک) هر کدام پتانسیل‌های منحصربفردی در گردشگری، انرژی‌های تجدیدپذیر، شیلات و آبزی‌پروری دارند که نیازمند برنامه‌ریزی اختصاصی و توسعه زیرساخت‌های پایدار در هر جزیره متناسب با ظرفیت‌های آن است.
- توسعه صنایع فرآوری و بسته‌بندی محصولات شیلاتی و آبزی‌پروری در نزدیکی بنادر و مراکز تولید، ارزش افزوده قابل توجهی ایجاد می‌کند و نیازمند به‌کارگیری فناوری‌های نوین فرآوری، انجماد، بسته‌بندی و اخذ گواهی‌های بین‌المللی بهداشتی (HACCP, ISO) برای ورود به بازارهای جهانی است.
- احداث کارخانجات تولید کنسانتره، پودر ماهی و مکمل‌های غذایی از ضایعات شیلاتی و آبزی‌پروری(Fishmeal و Fish Oil)، صنعتی سودآور و دوستدار محیط زیست است که هم اشتغال ایجاد می‌کند و هم از هدررفت منابع جلوگیری می‌نماید.
- بیوتکنولوژی دریایی (Blue Biotechnology) با استخراج ترکیبات دارویی، آرایشی-بهداشتی و آنزیم‌های ارزشمند از جلبک‌ها، اسفنج‌ها، نرم‌تنان و سایر آبزیان، حوزه‌ای دانش‌بنیان و پردرآمد است که نیازمند سرمایه‌گذاری در پژوهش‌های کاربردی و ایجاد مراکز رشد تخصصی است.
- احداث کشتی‌سازی‌ها و کارگاه‌های تعمیرات شناورهای صیادی و تجاری در بنادر مهم مانند بندرعباس، چابهار و خرمشهر، از نیازهای اساسی توسعه صنایع دریایی است که می‌تواند هم نیاز داخلی را برطرف کند و هم به صادرات خدمات فنی دریایی منجر شود.
- توسعه خدمات پشتیبانی دریایی (Maritime Services) مانند یدک‌کشی، آتش‌نشانی دریایی، لایروبی، نصب سکوها و کابل‌های زیردریایی، صنعتی تخصصی و درآمدزاست که نیازمند ناوگان مدرن و نیروی انسانی آموزش‌دیده می‌باشد.
- ایجاد مراکز تحقیقاتی پیشرفته اقیانوس‌شناسی و علوم دریایی در سواحل مکران و خلیج فارس، پایه علمی توسعه پایدار اقتصاد آبی است که باید بر مطالعه منابع زیستی، جریان‌ها، زمین‌شناسی دریایی، اقلیم و پدیده‌هایی مانند کشند قرمز تمرکز کند.
- توسعه مراکز آموزشی و فنی‌حرفه‌ای تخصصی دریایی برای تربیت نیروی انسانی ماهر در مشاغلی مانند دریانوردی، صیادی، آبزی‌پروری، تعمیرات شناورها و غواصی صنعتی، ضرورتی انکارناپذیر است.
- استقرار سیستم‌های پایش و کنترل هوشمند (VTS, AIS) در بنادر و آب‌های ساحلی ایران، ایمنی تردد شناورها، نظارت بر صید غیرمجاز و حفاظت از محیط زیست دریایی را ارتقا می‌دهد.
- توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنتی پرسرعت در سواحل و جزایر دورافتاده، پیش‌نیاز جذب سرمایه‌گذاری، توسعه گردشگری و دسترسی به بازارهای جهانی برای صنایع دریایی است.
- احیای راه‌های تاریخی دریانوردی و تجارت در خلیج فارس و دریای عمان و ایجاد موزه‌های دریانوردی در بنادر تاریخی، جاذبه‌ای منحصربفرد برای گردشگری دریایی-تاریخی ایجاد می‌کند.
- پتانسیل پرورش مروارید در آب‌های گرم جنوب ایران وجود دارد که نیازمند واردات فناوری و دانش فنی پیشرفته و ایجاد مزارع پایلوت است.
- پرورش جلبک‌های دریایی با ارزش غذایی و صنعتی (مانند گونه‌های مورد استفاده در آگار، کاراگینان) در سواحل مناسب جنوب، فرصتی نوظهور و سودآور است.
- استفاده از آب دریا برای سرمایش صنعتی (Seawater Air Conditioning – SWAC) در مناطق ساحلی و جزایر، روشی بسیار کارآمد و کم‌مصرف برای تأمین سرمایش مورد نیاز تأسیسات و هتل‌هاست.
- نمک‌زدایی (شیرین‌سازی) آب دریا با استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر ساحلی (خورشیدی، بادی) راه‌حلی پایدار برای تأمین آب شرب و صنعت در مناطق کم‌آب جنوبی کشور است.
- توسعه کشاورزی شورپسند (سالتیکالچر) با استفاده از آب دریا یا آب‌های شور در حاشیه سواحل، مانند پرورش گیاهانی چون سالیکورنیا، راه‌حلی نوین برای تولید غذا در مناطق ساحلی است.
- احداث سایت‌های پرورش تخصصی خیار دریایی (Sea Cucumber) که در بازارهای آسیایی بسیار باارزش است، فرصتی اقتصادی برای آبزی‌پروران ساحلی محسوب می‌شود.
- ظرفیت بالای تولید جلبک‌های ماکروجلبک برای استفاده در تولید سوخت‌های زیستی نسل سوم (Bioethanol, Biodiesel) در سواحل جنوبی ایران وجود دارد.
- توسعه مراکز درمانی و اسپاهای تخصصی تالاسوتراپی (Thalassotherapy) با استفاده از خواص درمانی آب دریا، لجن و جلبک‌های دریایی در مناطق ساحلی گردشگری.
- احداث پارک‌های موضوعی دریایی (Marine Theme Parks) با تمرکز بر آموزش زیست‌شناسی دریا و حفاظت از محیط زیست، جاذبه‌ای جذاب برای خانواده‌ها و مدارس است.
- ایده‌پردازی برای ایجاد جزایر مصنوعی چندمنظوره با اهداف گردشگری، تجاری یا مسکونی در مناطق ساحلی مناسب، با در نظر گرفتن دقیق ملاحظات زیست‌محیطی.
- ظرفیت‌سنجی برای احداث نیروگاه‌های OTEC (تبدیل انرژی حرارتی اقیانوس) در مناطقی که اختلاف دمای لازم بین سطح و عمق آب وجود دارد، هرچند فناوری آن هنوز در مراحل توسعه است.
- توسعه صنایع دستی دریایی و سوغات‌سازی مبتنی بر محصولات دریا (مانند صدف، مرجان مصنوعی، صنایع چوب ساحل) توسط جوامع محلی، ایجاد اشتغال و جذابیت گردشگری می‌کند.
- برگزاری فستیوال‌ها و رویدادهای منظم دریایی (مسابقات قایقرانی، جشنواره‌های غذاهای دریایی، نمایشگاه‌های کشتی‌سازی) برای جذب گردشگر و معرفی ظرفیت‌ها ضروری است.
- استفاده از پهپادها و ماهواره‌ها برای پایش ذخایر آبزیان، شناسایی آلودگی‌ها، نظارت بر ترافیک شناورها و کنترل مرزهای آبی، بهره‌وری مدیریت منابع دریایی را افزایش می‌دهد.
- توسعه سیستم‌های آب‌پروری در محیط‌های محصور و کنترل‌شده (Recirculating Aquaculture Systems – RAS) در مناطق دور از ساحل برای پرورش گونه‌های بسیار باارزش و حساس.
- احیای جنگل‌های حرا در سواحل خلیج فارس و دریای عمان، علاوه بر حفاظت از محیط زیست، پایه‌ای برای توسعه اکوتوریسم و پرورش زنبور عسل حرا (با عسل بسیار مرغوب) است.
- استفاده از پتانسیل‌های دریایی در صنعت دفاعی و امنیتی، شامل ساخت شناورهای تخصصی، سیستم‌های پایش و دفاع ساحلی، که نیازمند همکاری صنایع دفاعی و دریایی غیرنظامی است.
- توسعه صنعت بیمه دریایی و خدمات حقوقی تخصصی دریانوردی در کشور، پشتیبان ضروری برای توسعه تجارت دریایی و جذب ناوگان تجاری است.
- ساماندهی و مدرن‌سازی اسکله‌های صیادی سنتی در سراسر سواحل جنوبی کشور، بهبود معیشت صیادان محلی و ارتقای ایمنی صید را به همراه دارد.
- ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری تخصصی و جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) در پروژه‌های بزرگ اقتصادی دریایی، شتاب‌دهنده اصلی این انقلاب آبی خواهد بود.
جمع‌بندی
گنجینه‌های نهفته در سواحل مکران و آب‌های نیلگون خلیج فارس، موهبتی الهی برای گسستن زنجیر وابستگی و تحقق استقلال اقتصادی است. «انقلاب آبی» ایران، با محوریت توسعه دریاپایه هوشمندانه، مردمی و پایدار، یکی از بهترین راه‌های عبور از تکانه‌های تحریم‌هاست. این مسیر نیازمند اراده‌ای راسخ برای رفع موانع بوروکراتیک، سپردن میدان به بخش خصوصی خلاق و متعهد، جذب سرمایه و فناوری بدون قید و شرط سیاسی، و تمرکز ملی بر خلق زنجیره ارزش در دریاست. ظرفیت‌های بکر دریاپایه ایران، می‌تواند چندین برابر درآمدهای وابسته به نفت را محقق سازد و قدرت چانه‌زنی ملت را در هر میز مذاکره‌ای، به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش دهد.
[انتهای پیام]
منبع: تسنیم