اختلال در سمت عرضه اقتصاد عامل رشد تورم/ کنترل ناپذیری نرخ ارز یک عامل تورم
حسین درودیان، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، درباره تبیین موضوع مهار تورم اظهار داشت: در تحلیل تورم در ایران باید دو مدل تورم ایران را کامل از هم جدا کنیم. یکی تورمی که در سال های عادی رخ می دهد که زیر ۲۰ درصد است و ماندگاری داشته است. این تورم را می توان به مسائل ساختاری که منجر به کسری بودجه و رشد نقدینگی می شود، ارجاع دهیم.
وی با اشاره به نوع دوم تورم در کشور ادامه داد: ولی تورمی که برای ما مسئله جدی ایجاد می کند جهش های شدید تورم از سطح میانگین و متوسط است که تورم را به سطوح نزدیک ۴۰ درصد می رساند و بعضی سال ها که مسئله حاد تر می شود، به ۵۰ درصد هم نزدیک می شود.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه در این دوره ها خاصیت مشترکی وجود دارد، تاکید کرد: اختلال های جدی سمت عرضه و از همه مهمتر تبدیل نرخ ارز به یک متغیر کنترل ناپذیر، خاصیت مشترک این دوره ها بوده است. نرخ ارز در کوتاه مدت مهمترین عاملی است که تورم را در اقتصاد ایران تعیین می کند.
درودیان تصریح کرد: اگر نرخ ارز کنترل پذیر نباشد و حدود آن قابل کنترل نباشد، یک انتظار تورمی و بیم و هراس تورمی در جامعه رخ می دهد که منجر به رفتارهایی مانند خرید دارایی به شکل ارز، طلا، خودرو و مسکن می شود که این خودش تبدیل به موجی از تورم کالا و خدمات می شود. این موضوع توضیح دهنده تورم های بالاتر از میانگین بلندمدت در کشور ماست.
وی ادامه داد: زمانی که این دو دوره را از هم جدا می کنیم، می بینیم تورم های اول بیشتر توجیه اقتصادی دارند و تورم دوم به نحوی توجیه سیاسی روانی دارند.
این استاد دانشگاه افزود: مشکل اساسی ما تورم های نوع دوم هستند. اگر به تورم های متوسط بلند مدت نگاه کنیم، مثلا تورم دو رقمی ملایمی در حد ۱۵ تا ۱۶ درصد است که در بسیاری از سال ها این تورم را داشته ایم. این که این تورم یک آسیب جدی به اقتصاد وارد می کند، به لحاظ علمی محل سوال و تردید است که آیا باید تلاش کنیم تا تورم های ۱۵-۱۶ درصد را به یک رقمی کاهش دهیم یا خیر که گمان نمی کنم لزومی داشته باشد.
درودیان تاکید کرد: مسئله اصلی که با آن روبرو هستیم این است که چطور تورم های ۴۰-۵۰ درصد را به زیر ۲۰ درصد برسانیم که این اتفاق بزرگی است. این کار نیازمند گشایش های سمت عرضه است و به طور مشخص از همه مهم تر چشم انداز کنترل پذیر از نرخ ارز. یعنی هر اتفاقی که برای ما گشایش ارزی پیش بیاورد و چشم انداز نرخ ارز را کنترل پذیر کند، می تواند باعث شود که این تورم به زیر ۲۰ درصد کاهش یابد.
وی در پاسخ به اینکه فقط کنترل نرخ ارز می تواند این تورم را مهار کند، گفت: بله می تواند این اتفاق را رقم بزند. دقت کنید در همه سال ها رشد نقدینگی بالا و کسری بودجه زیاد داشته ایم. این ها اتفافات جدیدی نیستند که در اقتصاد ما رخ داده باشد. ولی همان کسری بودجه و رشد نقدینگی هیچ وقت زورش نمی رسیده که تورم ها را به بالای ۲۰ درصد برساند.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: همیشه وقتی طرف عرضه سرحال بوده چشم انداز دارایی ها کنترل شده بوده است. نه این که بگوییم تورم نبوده. ولی مردم بیم این نداشته اند که قیمت ارز و مسکن در فاصله کوتاهی جهش پیدا کند. وقتی این بیم ها وجود نداشته باشد، تورم به زیر۲۰ درصد هم نزول کرده است.
درودیان افزود: کاهش تورم به کمتر از ۲۰ درصد مستلزم اقدامات سنگین و اساسی در بخش پولی و بودجه ما است و البته هزینه های گزافی دارد و باعث می شود فکر کنیم که آیا اساسا می ارزد که در آن مسیر گام برداریم یا نمی ارزد. کما این که تلاش هایی در برخی دولت ها انجام شد، ولی هزینه های گزافی به کشور و اقتصاد ایران وارد کرد. لذا همچنان کاهش تورم از کانال هایی مانند رشد نقدینگی و کنترل کسری بودجه در اقتصاد ما در این برهه فعلا اولویت ندارد.
پایان پیام/