اعتبارِ “تقریبا هیچ” برای کاهش هدررفت آب در شبکه
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، این یک واقعیت انکار ناپذیر است که ارزش آب با هیچ چیزی قابل مقایسه نیست و مصرف بهینه آن در هر جامعه‌ای اولویت دارد. حال اگر در کشوری زندگی کنیم که متوسط بارش‌های سالانه آن، یک‌سوم متوسط بارش‌های سالانه جهان باشد، این مدیریت بهینه، اهمیتی دوچندان خواهد داشت.
در گفت‌وگویی با سیدعلی سیدزاده، مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور، ابعاد مختلف مدیریت بهینه مصرف آب در کشور را بررسی کرده‌ایم.
مهمترین مواردی که در بخش اول این‌گفت‌وگو مطرح شد:
- میانگین سرانه مصرف آب بخش خانگی کشور ۱۹۵ لیتر به ازای هر نفر در شبانه روز است؛ درحالی که بر اساس الگوی مصرف سال ۱۴۰۳ باید این میزان ۱۵۰ لیتر به‌ازای هر نفر باشد.
- خوزستان، زنجان، قزوین، فارس، آذربایجان غربی، البرز و تهران، بیشترین سرانه مصرف آب خانگی را دارند.
- باید سطح سواد آبی مردم بالا برود؛ اینکه ما در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک واقع شده‌ایم و چاره‌ای نداریم جز اینکه با کم آبی خودمان را سازگار کنیم، باید مورد شناخت همه مردم قرار گیرد.
- باید حتما با اتخاذ راهکارها و انجام اقداماتی در زمینه افزایش ظرفیت تولید و تأمین آب، در کنار مدیریت بهینه مصرف عمل کنیم و همزمان درخصوص کاهش هدررفت آب برنامه‌ریزی و اقدام کنیم.
- در بخش آب بدمصرفیم؛ اما صرفا مصرف زیاد عامل تنش آبی نیست
مهمترین مواردی که در بخش دوم این‌گفت‌وگو مطرح شد:
- “برچسب آب” تدوین شد اما اجرا نشد
- امکان صرفه‌جویی ۳۰درصدی مصرف آب خانگی با استفاده از تجهیزات کاهنده
- دانش‌بنیان‌های ایرانی توان تولید تجهیزات کاهنده مصرف آب را دارند
- باید روی موضوع اقتصاد آب بیشتر کار کنیم
- کولرهای سلولوزی مصرف آب و برق را با هم کاهش می‌دهند
- وزارت صمت باید به حوزه نظارت بر اجرای استانداردها ورود کند
- الگوی مصرف آب اصلاح و تعدیل شد
آنچه در ادامه آمده، بخش سوم و پایانی این گفت‌وگو است.
.
۹ درصد آب کشور در بخش شرب مصرف می‌شود
سیدعلی سیدزاده، مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت آبفای کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، اظهار داشت: کل آب تولیدی ما در بخش شرب حدود ۹ میلیارد مترمکعب در سال است؛ درواقع از مجموع ۱۰۰ میلیارد مترمکعب منابع آب تجدیدپذیر که در طول سال در اختیار داریم، ۹ میلیارد مترمکعب آب در بخش شرب به مصرف می‌رسد.
وی افزود: از مجموع ۹ میلیارد مترمکعب آب شرب تولیدی در سال، ۱۵ درصد هدررفت فیزیکی داریم؛ یعنی آبی که بر اثر شکستگی لوله‌های آب از شبکه هدر می‌رود.
۱۵ درصد آب شرب، قبل از رسیدن به دست دمصرف‌کننده، هدر می‌رود
سیدزاده با بیان اینکه “علاوه بر ۱۵ درصد هدررفت واقعی، حدود ۱۷ درصد هدررفت ظاهری داریم”، گفت: این هدررفت ظاهری به معنای آن است که آبی هدرنرفته، بلکه به دست مصرف کننده رسیده، اما ما نتوانسته‌ایم پولی بابت آن دریافت کنیم و در محاسبات ما، به‌نوعی گم شده است؛ یا کنتور خراب بوده و یا استفاده غیرمجاز شده و پیش‌بینی می‌کنیم در فلان شهر از میزان‌آبی که تولید کرده‌ایم و میزان قبض آبی که صادر و محاسبه شده، مقدار آبی گم شده که می‌تواند بر اثر استفاده غیرمجاز باشد.
وی ادامه داد: با معضل انشعاب‌های غیرمجاز به‌دلایل مختلف در بخش‌های متعددی از کشور مواجه‌ایم.
سالی ۰.۳ درصد باید از آب بدون درآمد کم کنیم
مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت آبفای کشور با بیان اینکه “مجموع آب بدون درآمد کشور حدود ۳۲ درصد است”، گفت: در قوانین بالادستی، هم در قوانین پنج‌ساله توسعه و هم قانون بهینه‌سازی آب شرب، موضوع کاهش آب بدون درآمد دیده شده؛ بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه برنامه‌ریزی کرده‌ایم سالی ۰.۳ درصد بتوانیم آب بدون درآمد را کم کنیم.
وی افزود: آب بدون درآمد و هدررفت در شبکه توزیع، مثل زعفران است؛ همانطور که آن را با کیلوگرم نمی‌سنجند، این‌را هم با درصد نمی‌سنجند، بلکه با دهم درصد اندازه‌گیری می‌کنند؛ وقتی می‌گوییم آب بدون درآمد کشور را سالی ۰.۳ درصد کم کنیم، یعنی ۰.۳ درصدِ ۹ میلیارد مترمکعب آب، که رقم بزرگی می‌شود.
سیدزاده خاطرنشان کرد: برنامه ریزی شده در انتهای برنامه هفتم، ۳۲ درصد آب بدون درآمد کشور، به‌اندازه ۱.۵ درصد کاهش یابد.
وی ادامه داد: این هدف‌گذاری با قانون، الزام، تبصره و بخش‌نامه محقق نمیشود، اینها لازم هست اما کافی نیست؛ در کنار اینها منابع مالی لازم باید در نظر گرفته شود.
حدود ۷۰ هزار کیلومتر شبکه فرسوده آب داریم
مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت آبفای کشور تصریح کرد: فعالیت‌ها در صنعت آب و فاضلاب، فعالیت‌های بسیار هزینه‌بری هستند؛ یکی از این اقدامات، اصلاح و بازسازی شبکه فرسوده آب است.
وی افزود: به‌طور میانگین برای هرکیلومتر اصلاح و بازسازی شبکه فرسوده آب، حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان اعتبار لازم است؛ در ایران حدود ۷۰ هزار کیلومتر شبکه فرسوده آب داریم.
سیدزاده با بیان اینکه “اقدامات دیگر از جمله کنتورگذاری منابع تأمین در ورودی‌های شبکه توزیع، نوسازی و هوشمندسازی کنتورهای مشترکین، اصلاح و بازسازی انشعابات مشترکین، استانداردسازی انشعابات و انجام فعالیت‌هایی در شبکه از جمله نصب شیرهای فشارشکن که در قالب طرح‌های مدیریت فشار بیان می‌شود، همه و همه در کاهش هدررفت آب موثر است”، گفت: درشهرهایی که میزان فشار آب از استانداردها بالاتر است، به‌دلیل اینکه فشار بالا خود عاملی برای ترکیدگی لوله است؛ کاهش فشار شبکه، یک اقدام موثر خواهد بود.
وی ادامه داد: اجرای سیستم‌های تله‌متری و اسکادا، مدیریت هوشمند شبکه‌های توزیع که به‌موقع بتوانیم حوادث را تشخیص و مرتفع کنیم، ارتقای سیستم‌های ارتباط با مشترکین، تجهیز ناوگان رفع حادثه به ماشین‌آلات مختلف و … اقداماتی هستند که هر سال روی آن برنامه‌ریزی می‌کنیم و اقداماتی روی آن انجام می شود اما لازم است منابع مالی لازم برای اجرای این طرح‌ها در اختیار ما قرار بگیرد.
سالی ۹۰۰۰ میلیارد تومان برای کاهش آب بدون درآمد نیاز داریم
مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت آبفای کشور در پاسخ به اینکه “کاهش سالانه ۰.۳ درصد آب بدون درآمد چقدر اعتبار مورد نیاز است؟”، اذعان داشت: در برنامه هفتم توسعه برآورد شده، با تجهیزاتی که لازم داریم و اقدامات زیرساختی که لازم است انجام شود، سالی ۹۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم، اما در سال ۱۴۰۲ چیزی در حدود ۳۰ میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۱۶ میلیارد تومان اعتبار داده شده است.
وی افزود: درواقع نسبت به نیازی که داریم، اعداد و ارقامی که به کاهش آب بدون درآمد اختصاص می‌یابد، در حد صفر است.
سیدزاده با بیان اینکه ” شرکت‌های آب و فاضلاب در راستای درآمدزایی و اقتصاد آب باید تقویت شوند”، گفت: بخشی از منابعی که حاصل می‌شود باید به سمت کاهش هدررفت آب بیاید و با توجه به اهمیت موضوع آب و ارزشی که آب در ایران دارد، تخصیص منابع مالی لازم برای رسیدن به ایده‌آل‌ها بسیار مهم و موثر است.
کاهش ۸درصدی آب بدون درآمد ایران در ۲۰ سال اخیر
وی ادامه داد: اگرچه از ضرورت تخصیص منابع مالی صحبت می‌کنیم، اما ما هیچ‌گاه اکتفا نکردیم و تلاش کردیم با اقدامات مدیریتی، تأثیرگذار باشیم؛ در خصوص آب بدون درآمد در سال ۸۰-۸۲ حدود ۴۰ درصد بوده و الان به حدود ۳۲درصد رسیده‌ایم که همین آمار نشان‌دهنده اقدامات موثری است که در طول این سالها انجام شده است.
مدیرکل مدیریت مصرف و کاهش هدر رفت آبفای کشور خاطرنشان کرد: کاهش آب بدون آمد هرچه به سطوح پایین‌تر برسد، سخت‌تر می‌شود و باید منابع مالی تخصیص داده شود و علاوه بر آن، روی این منابع مالی نظارت شود تا بهینه‌ترین حالت ممکن به مصرف برسند.
وی افزود: در کنار تخصیص منابع مالی، تقویت سیستم های نظارتی، تقویت تولیدکنندگان کالاها، استفاده از سیستم‌های نوین و استفاده از هوش مصنوعی که رد پای خودش را در همه ارکان جامعه باز کرده، به اجرای برنامه‌ها کمک خواهد کرد.
[انتهای پیام]
منبع: تسنیم