ایران، هند و افغانستان پیمان چابهار را نهایی کردند

پیشنهاد ۱۳ ساله برای ایجاد یک مسیر تجاری از هند به ایران و افغانستان و همچنین آسیای مرکزی – دور زدن پاکستان – اکنون در فاصله ای دور از واقعیت قرار گرفته است.

این سه کشور مذاکرات بر سر متن پیمان سه جانبه حمل و نقل و ترانزیت را که به عنوان چارچوب قانونی برای بهره برداری از کریدورهای تجاری با بندر چابهار ایران به عنوان قطب اصلی آن عمل می کند، به پایان رسانده اند.

نشریه خبری هند وایر به نقل از شیدا محمد ابدالی سفیر افغانستان در هند روز سه شنبه گفت: «سه تیم مذاکره کننده فنی متن را دیروز (دوشنبه، ۱۱ آوریل) نهایی کردند.

این یک توافقنامه بسیار بسیار حیاتی برای افغانستان است. افتتاح این کریدور به ما کمک می کند تا به پتانسیل های خود دست پیدا کنیم و مسیر تجاری جدیدی به ما بدهد. این یک فصل کاملاً جدید است.”

دوشنبه روز بسیار طولانی برای مذاکره کنندگان هند، ایران و افغانستان بود، زیرا آنها برای تکمیل متن در دهلی نو تلاش می کردند. سرانجام پس از دست دادن در ساعت ۹.۳۰ شب متفرق شدند. متن در دومین نشست گروه کارشناسی نهایی شد. اولین ملاقات آنها سپتامبر گذشته در تهران بود.

او گفت: «ما در مورد تاریخ امضا صحبت می کنیم که احتمالاً در ایران انجام خواهد شد.

ابدالی در پاسخ به این سوال که چه کسی توافقنامه را امضا خواهد کرد، گفت که ترجیح این است که این “در بالاترین سطح ممکن” اتفاق بیفتد.

وی افزود: “ما امیدواریم ظرف دو ماه آینده آن را امضا کنیم.”

ضمناً نارندرا مودی، نخست وزیر هند قرار است در نیمه اول سال جاری به ایران سفر کند.

منابع گفتند که این قرارداد شامل کریدورهای تجاری و حمل و نقل می شود که بمبئی را از طریق شهر زاهدان ایران که در نزدیکی مرز افغانستان و پاکستان قرار دارد به چابهار و افغانستان متصل می کند. با این حال، این پیمان مسیرها را مشخص نکرده است، که بعداً تصمیم گیری خواهد شد.

به گفته منابع دیپلماتیک، مذاکره کنندگان باید بر موانع لحظه آخری بر سر مسائل ویزا غلبه می کردند.

> شین استراتژیک

به دهلی نو و کابل، توسعه بندر گوادر پاکستان با چین و عدم تمایل مستمر به اعطای حقوق ترانزیتی به هند برای افغانستان و آسیای مرکزی، درخشش استراتژیک خاصی به چابهار می بخشد.

در سال ۱۵-۲۰۱۴، تجارت هند و افغانستان به ۶۸۴ میلیون دلار رسید که هر دو پایتخت احساس می‌کنند بسیار کمتر از پتانسیل است.

در حالی که هند و ایران برای اولین بار در سال ۲۰۰۲ در مورد چابهار صحبت کردند، اولین نشست سه جانبه با افغانستان در سال ۲۰۰۳ برگزار شد. در سال ۲۰۰۴، خدمات پروژه آشوک لیلاند و دو شرکت ساخت راه آهن دولتی کنسرسیومی را با برنامه های بلندپروازانه برای ایجاد اتصال ریلی گمشده تشکیل دادند. و توسعه بندر اما این کار هرگز شروع نشد.

هند شاهراه ۲۱۵ کیلومتری زرنج – دلارام را در سال ۲۰۰۹ تکمیل کرد که به افغانستان محصور در خشکی راه خروجی به بندر دریایی دیگر داد و در نتیجه وابستگی آن به دسترسی به بنادر پاکستان را کاهش داد.

با نزدیک به یک دهه از دست دادن به دلیل تحریم های غرب علیه ایران بر سر موضوع هسته ای، زمانی که یک کارگروه سه جانبه در سال ۲۰۱۲ تشکیل شد، نشانه هایی از حیات در پروژه بندر ایران دیده شد.

زمانی که مذاکرات هسته ای ایران و شش قدرت جهانی در آخرین مرحله حیاتی قرار داشت، نیتین گادکاری، وزیر کشتیرانی هند در ماه می ۲۰۱۵ از ایران بازدید کرد و قراردادی به ارزش ۸۵ میلیون دلار برای اجاره دو اسکله امضا کرد که به عنوان پایانه های کانتینری و باری چند منظوره استفاده می شود. .

بعداً، این تفاهم نامه با مشکل مواجه شد زیرا مشخص شد که بندر به صورت بلندمدت به یک شرکت خصوصی به نام آریا بندر اجاره داده شده است. هر دو طرف برای تنظیم قرارداد جدید به تخته قرعه کشی بازگشتند.

در ۹ جولای، نخست وزیر نارندرا مودی و رئیس جمهور حسن روحانی در حاشیه اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای در اوفا روسیه دیدار کردند که انگیزه سیاسی لازم را برای چابهار فراهم کرد.

پنج روز بعد، وزرای خارجه شش کشور – ۱+۵ – در وین گرد هم آمدند و تکمیل برنامه جامع اقدام مشترک با ایران را اعلام کردند. در حالی که شرکت‌های خارجی در انتظار رفع تحریم‌ها به تهران هجوم آوردند، هند سعی کرد همگام با آن پیش برود.

جاوید ظریف وزیر امور خارجه ایران برای حفظ انگیزه در ماه اوت به هند سفر کرد. سوشما سواراج، وزیر امور خارجه هند، در تاریخ ۱۶ آوریل دیدار مجدد خواهد داشت.

دهلی نو و کابل نیز تلاش‌ها را هماهنگ می‌کردند و این پروژه در اسناد دوجانبه بزرگ پس از بازدیدهای عمده در آوریل و دسامبر سال گذشته منتشر شد.

در این بین، نشست کمیسیون هند و ایران در دهلی در ماه دسامبر به فشارها ادامه داد – با اشاره به اینکه سواراج اشاره کرد که مشارکت هند در چابهار “ارتباط افغانستان و آسیای مرکزی با هند را تسهیل می کند”.

در ۴ جنوری سال جاری، عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه افغانستان از پروژه بندر بازدید کرد.

> تغییر دهنده بازی

در گفتگوی رایسینا در ماه گذشته، وزیر امور خارجه هند، اس. جایشانکار، همچنین از گشایش در ایران به عنوان یکی از “تغییر دهندگان بازی” نام برد که به هند کمک می کند به سمت آسیای مرکزی حرکت کند.

پس از لغو رسمی تحریم‌ها علیه ایران در ژانویه ۲۰۱۶، رایزنی‌های دوجانبه وزارت خارجه در دهلی موضوع را به جلو برد، به‌ویژه که سفر دوجانبه VVIP در سندان قرار داشت.

حضور گسترده چین در چابهار انگیزه دیگری برای دهلی نو برای تسریع پیشرفت بود.

در این میان قطعات دیگر پازل چابهار در جای خود قرار می گرفت. قرارداد بین شرکت آریا بندر ایران و ایندیا پورت گلوبال پرایویت لیمیتد، SPV تراست بندر کاندلا و جواهر لعل نهرو، نهایی شد و در اجلاس Maritime India این هفته امضا خواهد شد. هیأت وزیران همچنین ردیف اعتباری ۱۵۰ میلیون دلاری را برای توسعه چابهار تصویب کرد.

دارمندرا پرادان وزیر نفت و گاز هند این هفته به ایران رفت و برای سرمایه گذاری ۲۰ میلیارد دلاری در چابهار ابراز آمادگی کرد.

وی در ۱۹ فروردین ماه از منطقه آزاد تجاری و بندر چابهار بازدید کرد و نسبت به راه اندازی کارخانه LNG و واحد کراکر گاز در چابهار ابراز علاقه کرد.