ایران و سوریه؛ شرکای سیاسی اما غیر اقتصادی

اکوایران: همزمان با سفر ابراهیم رییسی به سوریه این سوال مطرح می شود که ایران در روابط تجاری با سوریه در چه نقطه‌ای ایستاده است؟ ارزیابی‌ها نشان از آن دارد که هرچند سوریه یکی از شرکای اصلی سیاسی ایران محسوب می‌شود، اما به لحاظ تجاری و اقتصادی این دو کشور رابطه قابل قبولی ندارد.

به گزارش اکوایران؛ براساس ارزیابی‌ها ایران در میان ۵ تا ۶ شریک اصلی سوریه قرار ندارد و کشورهای عربی توانسته‌اند جایگاه نخست تجارت با این کشور را به خود اختصاص دهند، با توجه به روابط اقتصادی دو کشور این پرسش مطرح می شود که تجارت ایران با سوریه در چه وضعیتی قرار دارد؟ در این خصوص حسن شمشادی دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه به «اکوایران» می‌گوید: ما جزء شرکای اصلی اقتصادی و تجاری سوریه تاکنون نبوده‌ایم؛ این در حالی که ایران شریک اصلی سیاسی سوریه محسوب می‌شود.

با توجه به روابط سیاسی ایران و سوریه این پرسش مطرح می شود که چرا تجار ایرانی نتوانسته‌اند جایگاهی در بازار این کشور به دست آورند؟ دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه در این خصوص می گوید: در دهه‌های گذشته شرکای تجاری اقتصادی سوریه بیشتر شامل کشورهای عربی، اروپایی، چین، کره و ژاپن بوده و ایران علی رغم مناسبات سیاسی خیلی خوبی که در ۴۰ سال گذشته با این کشور داشته، هیچ تلاشی برای بهبود مبادلات تجاری و اقتصادی میان دو کشور صورت نگرفته است.

شمشادی معتقد است، جنگ سوریه باعث تخریب هزاران واحدی تولیدی این کشور شده، از سوی دیگر تحریم‌ها باعث شده این کشور به کمترین درآمدهای ارزی در سال‌ها‌ی اخیر دست پیدا کند، از سوی دیگر صنعت توریست این کشور هم در حال حاضر از بین رفت و در کنار تمام این موارد زیرساخت‌های سوریه نابوده شده است که این امر بر مناسبات تجاری این اثرگذار بوده است.  

اما در خصوص اینکه چه عواملی بر روند تجاری این دو کشور اثرگذار بوده است دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه می‌گوید: در خصوص عوامل اثرگذار بر روابط اقتصادی ایران و سوریه می توان به نبود بانک مشترک میان دو کشور اشاره کرد عاملی که موجب شده تا در مبادلات مالی با مشکل مواجه شود، از سوی دیگر در حال حاضر و با وجود راه‌اندازی خط مستقیم کشتیرانی میان ایران و لاذقیه حمل و نقل کالا میان دو کشور همچنان چالش برانگیز است. اما از میان موانع صادراتی که وجود دارد می توان به تاکید دولت سوریه به اقتصاد داخلی و ممنوعیت واردات بسیاری از کالاها داره نیز اشاره کرد. از سوی دیگر عدم شناخت نیازهای اساسی سوریه از سوی تجار و شرکت‌های ایرانی و نبود شناخت تولیدکنندگان تجار سوری از ظرفیت‌های ایران بر مناسبات تجاری اثرگذار بوده است.

حجم تجارت ایران و سوریه

با توجه به موارد مطرح شده این پرسش مطرح می شود که صادرات و واردات ایران با سوریه در سال گذشته چه میزان بوده است؟ شمشادی در این خصوص می‌گوید: براساس آمار اعلام شده از سوی گمرک مبادلات تجاری ایران و سوریه سال گذشته حدود ۲۵۰ میلیون دلار بوده است که نسبت به سال گذشته افزایش ۱۱ درصدی داشته، اما این رقم به دلیل مشکلاتی که ذکر کردم چندان چشمگیر نیست. در این مبادلات ۲۵۰ میلیون دلاری سهم ایران به سوریه ۹ به یک بوده است. این آمار هرچند به نفع ایران است اما از نظر تراز تجاری مقبول نیست، چرا که طرف سوری هم باید احساس کند در بازار ایران جایگاهی دارد؛ این امر باعث می شود تجار آنها هم برای حضور در بازار ایران تلاش کنند.

با توجه به داده‌های اعلام شده این پرسش مطرح می شود که چه کالاهایی ایران به این کشور مبادله می کند دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریه می گوید: مهمترین کالای صادراتی ایران به سوریه شامل (ترانسفورماتورها، اسکلت و قطعات اسکلت، مکمل های دارویی، مخمرهای فعال، هادی های برقی، مواد شروع کننده و مواد تسریع کننده واکنش های شیمیائی و فرآورده های کاتالیسک، کفش های ورزشی، شیرآلات بهداشتی، شیر خشک اطفال، پارافین، گرانول های رنگی» می‌شود و در مقابل ایران از سوریه (روغن زیتون، قراضه و ضایعات باطری ها، سبزیجات و میوه ها، مصنوعات از مواد پلاستیکی، نخ دوخت از رشته های مصنوعی، نخ کتان چند لایه، پارچه های تاروپود باف و صفحه ها و ورقه ها و از پلی اورتان های اسفنجی) وارد می کند.

یکی از مواردی که در حال حاضر مطرح است به واحدهای مربوط می شود که پیش از جنگ ایران در سوریه راه‌اندازی در این کشور راه‌اندازی شده‌اند و وضعیت آنها هنوز نامشخص است.   شمشادی در این خصوص می‌گوید: واحدهای خودروسازی که ایران در سوریه راه‌اندازی کرده به دلیل مشکلاتی اقتصادی که در سوریه راه‌اندازی کرده به دلیل سیاست انقباظی که این کشور پیش گرفته و با وجود تمام رایزنی ‌هایی که صورت گرفته هنوز تعطیل است، ولی واحده تولیدی شیشه و بلوری که ایران در سوریه داشت فعالیت خود را از سر گرفته است. اما وضعیت واحدهای که به صورت سرمایه‌گذاری مشترک در این کشور فعال شده بوده در حال حاضر نامشخص است.

حال این سوال مطرح می شود که با توجه به اینکه جنگ در روسیه تقریبا پایان یافته آیا بازسازی در این کشور آغاز شده است در پاسخ به این پرسش دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و سوریهمی گوید: به قطعیت می توان گفت که هنوز بازسازی در این کشور آغاز نشده است،چرا که بازسازی درسوریه نیازمند‌ ۱۰۰ میلیارد دلار سرمایه است که در حال حاضر از تامین این سرمایه از عهده دولت سوریه برنمیاد.