ایران ۲۰۲۵ فولاد هدف بدون سراب

صنایع فولاد یکی از استراتژیک ترین بخش های اقتصاد ایران است که بخش عمده ای از صادرات و درآمد بخش معدن را به خود اختصاص داده و در عین حال برای توسعه صنعت معدنی حیاتی است. زیرساخت های داخلی و بخش های کلیدی مانند نفت.

دولت های مختلف با درک اهمیت و پتانسیل آن، برنامه های بلندپروازانه ای را برای توسعه صنعت فولاد طراحی کرده اند. بر اساس اهداف تعیین شده در برنامه چشم انداز ملی ۲۰ ساله (۲۵-۲۰۰۵)، ایران به دنبال تبدیل شدن به ششمین فولادساز بزرگ جهان تا سال ۲۰۲۵ با ظرفیت تولید فولاد خام ۵۵ میلیون تن است.

با این حال، تحقق این ظرفیت یک چالش قابل توجه خواهد بود. به عنوان مثال، کارشناسان استدلال می کنند که تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام به ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن نیاز دارد که به نوبه خود باعث افزایش نزدیک به ۱۰۰ میلیون تنی در تولید فعلی سنگ می شود. و این در حالی است که معدنچیان سنگ آهن با مشکلات نقدینگی دست و پنجه نرم می کنند که مانع از اجرای برنامه های توسعه آنها می شود.

بر اساس بررسی های انجام شده توسط شرکت فنی بین المللی فولاد، هدف مورد نظر نیز نیازمند صادرات حدود ۲۱ میلیون تن از رقم ذکر شده با تقاضای داخلی حدود ۳۴ میلیون تن است. نگرانی های دیگری از سوی بازیگران و تحلیلگران صنعت مطرح شده است که امکان سنجی صادرات به دلیل زیرساخت های توسعه نیافته ایران به چالش کشیده خواهد شد.

راه‌آهن‌های ایران تاکنون نتوانسته‌اند جایگزین ارزان و قابل اعتمادی برای حمل‌ونقل جاده‌ای و دریایی برای صادرات و تهیه مواد خام از معادن برای صادرکنندگان فراهم کنند.

بر اساس داده های منتشر شده توسط انجمن جهانی فولاد، میانگین نرخ بهره برداری از ظرفیت ۶۵ کشور فولادساز جهان حدود ۷۰ درصد است. قیمت و تقاضای جهانی فولاد همچنان از پایین ترین سطح سال ۲۰۱۵ در حال بهبود است و هنوز به وضعیت سودآور قبل از ۲۰۱۵ بازنگشته است.

بر اساس گزارش WSA، کارخانه های فولاد ایران در ۱۱ ماهه سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۶.۴ میلیون تن فولاد خام تولید کردند که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۱۱ درصد رشد داشته است.

به گفته محمدرضا نعمت زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت، ایران در هشت ماهه منتهی به ۲۱ نوامبر ۴.۳ میلیون تن فولاد خام و محصولات فولادی به ارزش ۱.۸۲ میلیارد دلار صادر کرده است. .

  دست یافتنی، در عین حال چالش برانگیز

جعفر سرقینی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت و گو با خبرنگار صنعت، معدن و تجارت گفت: تحقق این هدف در گذشته یک رویا بود، اما با توجه به ظرفیت های جدید فولادی که هر روز در حال ساخت هستند، دیگر دور از دسترس به نظر نمی رسد. روزنامه دنیای اقتصاد.

سرقینی ۹ سال باقی مانده تا سال ۲۰۲۵ را بیش از حد کافی می داند. به گفته این مقام، بدترین سناریو، تحقق ظرفیت ۵۰ میلیون تنی است.

با این حال، این مقام رسمی اذعان می کند که برای رسیدن به هدف باید بر چالش ها غلبه کرد. اولین مانع، هزینه های بالای تولید و قیمت تمام شده است که مزیت رقابتی محصولات ایرانی را در بازارهای بین المللی کسل کننده می کند. معدنچیان و فولادسازان به طور یکسان بر این باورند که زیرساخت های ریلی توسعه نیافته یکی از دلایل اصلی این موضوع است.

چالش دوم، وضعیت آشفته بازار جهانی است که مستقیماً بر بازار داخلی تأثیر می گذارد و تعادل آن را به هم می زند. دولت در مقاطعی با وضع عوارض واردات و صادرات به انعکاس عمده ای که به بازار فولاد ایران رسیده است، هرچند سنگین واکنش نشان داده است.

دامپینگ فولاد ارزان قیمت چین در سال ۲۰۱۵ یکی از نمونه های اصلی است که در نهایت منجر به اعمال تا ۲۰ درصد عوارض بر واردات تخت در اوایل سال ۲۰۱۶ شد.

سرقینی همچنین خاطرنشان کرد: فولادسازان ایرانی باید تلاش کنند تا اقتصاد خود را در مقیاس بالا ببرند و به استانداردهای جهانی در تولید برسند، زیرا تولید در مقیاس کوچک مانع از ورود تولیدکنندگان به عرصه های جهانی می شود. وی خاطرنشان کرد که در حال حاضر تنها چند کارخانه بزرگ فولاد به تولید در مقیاس جهانی نزدیک شده اند و تولیدکنندگان کوچک تنها با ارائه قیمت های رقابتی می توانند عقب نشینی کنند.

به گفته این مقام مسئول، یکی دیگر از چالش های پیش روی بخش معدن و رشد صنعت فولاد، عدم دسترسی به فناوری های مدرن تولید است.

دولت تاکنون دو اقدام برای حل این موضوع انجام داده است: معافیت واردات تجهیزات معدنی و تولید فولاد از عوارض و اجازه واردات ماشین آلات دست دوم در صورتی که کمتر از ۱۰ سال عمر داشته باشند.