بحران امنیت؛ عامل فرار ۸۲ هزار صهیونیست در سال ۲۰۲۴

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، جنگ غزه و ناامنی‌های متأثر از آن، پیامدهای منفی متعددی بر حوزه داخلی اسرائیل داشته که یکی از آنها افزایش تمایل برای مهاجرت معکوس و خروج از اراضی اشغالی است. در این رابطه در اولین کنفرانس ملی شبکه مراکز جوانان که زیر نظر «صندوق ملی اسرائیل» و«وزارت نقب-گالیله» برگزار شد، نظرسنجی ویژه‌ای در خصوص نگاه جوانان به زندگی در سرزمین‌های اشغالی ارائه گردید و مشخص شد در حال حاضر بیش از ۲۰ درصد از جوانان صهیونیست در حال بررسی امکان ترک این سرزمین هستند.

در این نظرسنجی موقعیت جوانان در زمینه‌هایی مانند آموزش، هزینه‌های زندگی، بحث خدمات نیروی ذخیره ارتش، آینده حرفه‌ای و افکارشان در مورد ترک فلسطین اشغالی «پس از شروع جنگ غزه» مورد بررسی قرار گرفت. بنابراین روشن شد بیش از ۲۰ درصد جوانان صهیونیست در نظر دارند سرزمین‌های اشغالی را ترک کنند، در حالی که این عدد قبل از شروع جنگ غزه تنها ۶.۴ درصد بود، یعنی در پی جنگ غزه و افزایش نگرانی‌های امنیتی، تمایل جوانان یهودی برای مهاجرت معکوس سه برابر بیشتر شده است. مسئله مهم دیگر اینکه از این تعداد ۴۵ درصدشان را یهودیان سکولار تشکیل می‌دهند.

اما چرا «سکولار بودن» در این نظرسنجی اهمیت دارد؟ با توجه به اینکه شاکله اصلی ساختار ارتش، تولید، تجارت و پرداخت مالیات را سکولارها تشکیل می‌دهند، کاهش جمعیت آنها به خصوص در گروه سنی جوان، تهدیدی برای پایداری نیروی انسانی مورد نیاز ارتش، پایداری در تأمین درآمدهای مالیاتی کابینه و پایداری در صادرات تولیدات و خدمات رژیم صهیونیستی خواهد بود.

از جمله عواملی که بیشترین تأثیر را بر تصمیم جوانان برای ترک فلسطین اشغالی داشته است، می‌توان به ناتوانی کابینه نتانیاهو در پاسخ به هزینه‌های زندگی و مشکلات سیستم بهداشتی و سلامت اشاره کرد.[۱] شاهد مثال نتیجه این نظرسنجی در اخباری است که در رسانه‌های صهیونیستی منتشر می‌شوند. برای نمونه انجمن روانپزشکان اسرائیل اعلام کرده است در سایه جنگ غزه و مشکلات زیادی که در حوزه سلامت روان برای ساکنین سرزمین‌های اشغالی به وجود آمده، سیستم بهداشت و درمان نتوانست پاسخگوی نیازها باشد زیرا با کمبود سه هزار روانپزشک و روانشناس متخصص روبرو است. کمبود پزشک منحصر به حوزه سلامت روان نیست و در دیگر حوزه‌های درمانی هم این مشکل وجود دارد.

افزون بر این مسئله گرانی و بالا رفتن هزینه‌های زندگی مسئله‌ای است که نگرانی‌هایی را در مورد آینده برای قشر جوان به وجود آورده است. به دلیل مخارج نظامی گسترده و کسری بودجه، دولت تصمیم گرفت در کنار افزایش قیمت انرژی، مالیات بر ارزش افزوده را به ۱۸ درصد برساند. در همین راستا از ابتدای سال ۲۰۲۵ با اعمال این مالیات، گزارش‌ها از کاهش حجم کل خریدها در اراضی اشغالی خبر می‌دهند. براین اساس مشخص شد «تعداد» خریدهای صهیونیست‌ها در حوزه اجناس سوپرمارکت‌ها، فروشگاه‌های کالاهای برقی و لباس‌فروشی‌ها تا بیش از ۳۰ درصد کاهش یابد.[۲]

به طور کلی علاوه بر مسئله کمبود نیروی کادر درمانی و گرانی، مشکلاتی مانند کاهش احساس امنیت شخصی، کمبود نیروی انسانی در حوزه آموزش و پرورش، توسعه نامتوازن بین مرکز و پیرامون، وجود برخی تبعیض‌های نژادی و اختلافات سیاسی احزاب باعث شده میل به خروج از فلسطین اشغالی در بین نسل جوان افزیش یابد.

تمایل پزشکان برای ترک فلسطین اشغالی

یکی از اتفاقات مهم و قابل توجه در اراضی اشغالی خروج پزشکان از نظام سلامت این رژیم است. این اتفاق را می‌توان در ادامه خروج آنها در سال ۲۰۲۳ دانست که در نتیجه پیشبرد لایحه اصلاحات قضائی شدت گرفت و به دلیل جنگ غزه و تبعات آن بر جامعه سرزمین‌های اشغالی، تداوم یافت. در این رابطه مدیران ارشد نظام سلامت رژیم صهیونیستی اعلام کردند در یک سال گذشته پزشکان زیادی از اراضی اشغالی خارج شده‌اند.

طبق نظرسنجی صورت گرفته در بین این مدیران مشخص شد، ۴۸ درصد آنها گزارش دادند که در ۱۲ ماه اول جنگ غزه، بین یک تا پنج پزشک را در مجموعه خود از دست دادند. همچنین حدود ۶ درصد این مدیران اعلام کردند در این بازه زمانی بین ۶ تا ۱۰ پزشک از زیرمجموعه آنها فلسطین اشغالی را ترک کردند. گفتنی است ۶۰ درصد پزشکانی که مهاجرت معکوس داشتند، به دلیل نگرانی‌های امنیتی و سیاسی چنین کاری انجام دادند.[۳]

از این رو جامعه صهیونیستی با پدیده کمبود پزشک روبرو شده است و براساس پیش‌بینی وزارت بهداشت رژیم صهیونیستی، تعداد پزشکان در سال ۲۰۳۵ به ۳.۰۲ پزشک به ازای هر یک هزار نفر خواهد رسید، در حالی که این رقم در سال ۲۰۱۹ حدود ۳.۱۶ پزشک برای هر هزار نفر بود.[۴] اما این رقم، فقط یک «پیش‌بینی» طبق شرایط کنونی است که قطعاً با بدتر شدن وضعیت امنیت و اقتصاد در سرزمین‌های اشغالی، می‌تواند باز هم کاهش یابد.

علاوه بر مسئله خروج پزشکان متخصص به دلایل امنیتی و سیاسی، نکته دیگری که زنگ خطر را برای سیستم بهداشت و سلامت اسرائیل به صدا درآورده است، میانگین سنی پزشکان است. در حال حاضر نزدیک به نیمی از پزشکان اسرائیلی بالای ۵۵ سال سن دارند. بنابراین در یک دهه آینده مشکل کمبود پزشک در اراضی اشغالی شدیدتر هم می‌شود. این در شرایطی است که حتی در وضعیت کنونی و پیش از بحرانی شدن مسئله کمبود پزشک، رسانه‌های عبری زبان در گزارش‌های متعددی نشان می‌دهند زمان انتظار برای ویزیت زیاد است و این موضوع در مناطق حاشیه‌ای گاهی به چند هفته هم می‌رسد.

مهاجرت نیروی انسانی حوزه فناوری پیشرفته

یکی از مهترین بخش‌های تولید ثروت و درآمد برای اقتصاد رژیم صهیونیستی، حوزه فناوری پیشرفته و هوش مصنوعی است. با توجه به جایگاه این صنعت در تولید ناخالص داخلی رژیم صهیونیستی، هرگونه تغییر منفی در شرایط کاری این حوزه به منزله آسیب‌پذیری در آینده کوتاه مدت این رژیم است. در این راستا یکی از مهمترین عواملی که می‌تواند این صنعت را دچار چالش کند، نگرانی‌های امنیتی است. متأثر از شرایطی که از آغاز جنگ غزه بر جامعه شهرک نشینان صهیونیست حاکم شده است، گزارش‌ها نشان می‌دهد نرخ رشد سرمایه انسانی در فلسطین اشغالی یعنی تعداد محققان و کارگران متخصص در هوش مصنوعی روند نزولی پیدا کرده است. طبق گزارش سازمان نوآوری، از آغاز جنگ غزه، به طور میانگین هر ماه بیش از ۸۰۰ نیروی انسانی فعال در بخش فناوری پیشرفته، فلسطین اشغالی را ترک کرده‌اند.[۵] براین اساس در فاصله بین اکتبر ۲۰۲۳ تا ژوئیه ۲۰۲۴، (یعنی در ۹ ماه نخست جنگ) بیش از ۸ هزار متخصص در حوزه فناوری پیشرفته، از اراضی اشغالی خارج شده‌اند که این عدد معادل تقریباً یک اتوبوس در روز است. این عدد ناچیز نیست، این عدد حدود ۲.۱ درصد از نیروی کار در صنعت فناوری پیشرفته اسرائیل را تشکیل می‌دهد.

اوج این وضعیت در اکتبر ۲۰۲۳  و ماه نخست نبرد  بود که در آن ماه تقریباً ۱۲۰۷ نفر فلسطین اشغالی به دلیل نگرانی‌های امنیتی، این سرزمین را ترک کردند.

نکته مهم دیگر اینکه داده‌ها نشان می‌دهد این پدیده از آگوست سال ۲۰۲۳ آغاز شده است، یعنی زمانی که بحث بر سر لایحه اصلاحات قضائی به اوج خود رسید، لایحه‌ای که در صورت اجرایی شدن، قدرت قوه مجریه را به ضرر قوه قضائیه افزایش می‌داد. همین مسئله موجب شد تا گروه‌ها، اقشار و اصناف مختلف و حتی نظامیان اسرائیلی در آن برهه زمانی دست به اعتراض بزنند. در آگوست آن سال ۹۶۶ نیروی فعال در حوزه فناوری پیشرفته اراضی اشغالی را ترک کردند.

افزایش مهاجرت معکوس در سال ۲۰۲۴

با توجه به تحولات متأثر از جنگ غزه، علاوه بر تصمیم نیروهای متخصص و نسل جوان برای خروج از اراضی اشغالی، اداره مرکزی آمار اسرائیل (CBS) گزارش داد در سال ۲۰۲۴، در مقابل ۸۲ هزار و ۷۰۰ نفری که از اسرائیل (رژیم صهیونیستی) خارج شدند، فقط ۲۳ هزار و ۸۰۰ صهیونیست به سرزمین های اشغالی مهاجرت کردند.

این وضعیت، کاهش رشد جمعیت بود، به طوری که رشد جمعیت از ۱.۶ درصد در سالهای گذشته به ۱.۱ درصد در سال ۲۰۲۴ تنزل یافت. نکته مهم اینکه بسیاری از کسانی که فلسطین اشغالی را ترک کردند، نیروی کار ماهر در حوزه‌های مختلف بودند.[۶] بنابراین با کاهش نیروی کار ماهر و تمایل به خروج نسل جوان، باید انتظار داشت درآمدهای دولتی و میزان رشد اقتصادی رژیم صهیونیستی به مرور روند نزولی پیدا کند. مسئله دیگر اینکه شاکله ساختار نظامی اسرائیل نیز با مشکلات جدی روبرو خواهد شد، زیرا به جز یهودیان سکولار، سایر گروه‌ها و اقلیت‌های مذهبی نقشی در تأمین نیروی انسانی ارتش ندارند و این مسئله اکنون در میانه جنگ غزه هم تبدیل به بحران شده است.

[۱]. https://finance.walla.co.il/item/3732350

[۲]. https://www.ice.co.il/consumerism/news/article/1054686

[۳] . https://www.bhol.co.il/news/1677213

[۴] . https://www.makorrishon.co.il/news/794580/

[۵]. https://www.ynet.co.il/economy/article/bjoi75qjxe

[۶] . https://www.jpost.com/business-and-innovation/banking-and-finance/article-843569