تحریریه: آینده ریال

ارزش ریال طی سه ماه گذشته در برابر دلار آمریکا بیش از ۱۰ درصد کاهش داشته است و روز دوشنبه در بازار ارز تهران به ارزش ۴۱۳۶۰ دلار در برابر دلار معامله شد.

روند صعودی واحد پول آمریکا در نرخ رسمی نیز مشهود است چرا که بانک مرکزی ایران نیز نرخ ارز خود را از زیر ۳۳ هزار به بالای ۳۵ هزار رساند. اما سوال اینجاست که آیا این روند ادامه خواهد داشت؟

آخرین گزارش رسمی حاکی از آن است که در هفت ماهه نخست سال مالی جاری (شروع از ۲۱ مارس)، واردات ایران به ۲۷.۸۱ میلیارد دلار رسیده است که نشان دهنده کاهش ۲.۱۷ درصدی نسبت به سال قبل است، در حالی که صادرات غیرنفتی به ۲۴.۷۱ میلیارد دلار رسیده است. ۱۵ درصد نسبت به سال قبل. به عبارت دیگر، کسری تجارت غیرنفتی اکنون بیش از ۳ میلیارد دلار است، در حالی که ایران در سال گذشته مازاد تجاری را تجربه کرده بود.

با توجه به اینکه ارقام واردات شامل کالاهای قاچاق نمی شود، تصویر پیچیده می شود. بنابراین، بخش خارجی نشان دهنده یک ناهماهنگی بزرگ در نرخ ارز است که بازار را به سمت کاهش بیشتر ارزش ریال ایران سوق می دهد.

سیگنال‌ها نشان می‌دهد که مقامات بانک مرکزی مشتاق هستند تا ناهماهنگی در نرخ ارز را محدود کنند. ایران دهه‌هاست که از تورم بالا رنج می‌برد، اما درآمدهای نفتی به سیاست‌گذاران این امکان را داد که بازار مبادلات را تثبیت کنند. بنابراین ارزش ریال بسیار کمتر از نرخ تورم کاهش یافت. این روند باعث قدردانی واقعی و تضعیف رقابت پذیری بخش غیرنفتی شده است.

با این حال، سیاست گذاران از این واقعیت آگاه هستند که CBI دیگر نمی تواند قدردانی واقعی را تحمل کند. از این رو، نیاز به تعدیل مداوم نرخ ارز بر اساس تفاوت بین تورم داخلی و خارجی است.

تحلیل مثبت در مورد داده های تجارت، همراه با دیدگاه هنجاری، از کاهش ارزش ریال حمایت می کند. اما این سیاست محدودیتی دارد: از آنجایی که CBI می تواند از طریق درآمدهای نفتی در بازار مداخله کند (این روزها در حال افزایش است)، مقامات باید به مردم اطمینان دهند که این تعدیل اثر شوکی نخواهد داشت.

با علم به اینکه هر گونه تعدیل در نرخ ارز بالاتر از نرخ های سود بانکی می تواند رفتار سفته بازی در بازار ارز را به همراه داشته باشد، سیاست گذاران مشتاق هستند که نرخی بسیار کمتر از نرخ بهره داشته باشند که در حال حاضر حدود ۱۸ درصد است.