ترسیم مسیر ریالی بازنشستگی

خبر هفته گذشته مبنی بر اینکه ایران پول ملی خود را به تومان تغییر می دهد، چیزی بیش از یک اعلامیه بزرگ بود. همچنین افکار را قطبی کرد و ناهماهنگی ظاهری را در بین نهادهای سیاستگذار آشکار کرد.

تصمیم تغییر واحد پولی از ریال به تومان و حذف یک صفر از پول ملی در حالی ابلاغ شد که هیئت وزیران بخش‌هایی از لایحه بانک مرکزی را قبل از ارسال به مجلس تصویب کرد.

از قضا، این همان لایحه‌ای است که CBI قبلاً در وب‌سایت خود منتشر کرده بود و از مردم می‌خواست در مورد اقداماتی که به منظور توانمندسازی بدنه غیرقانونی است نظر دهند. اما همانطور که در آن زمان همه می‌توانستند ببینند، هیچ مقاله‌ای به تجدید ارزیابی ارز پرداخته نشده است.

در واقع، این لایحه به طور مشخص واحد پول ایران را ریال توصیف کرده و آن را معادل ۱۰۰ دینار در نظر گرفته است. با این حال، آنچه بین تدوین این لایحه و سفر آن به میز رئیس جمهور حسن روحانی اتفاق افتاد، حدس هر کسی است.

با این وجود، یک چیز قطعی است و آن غیر منتظره بودن اعلامیه است که بسیاری را غافلگیر کرد.

سیف در تلاش برای رفع ابهامات بعدی، به اپلیکیشن پیام رسان تلگرام – رسانه محبوب ایرانیان – در کانال رسمی خود اعلام کرد که حذف یک صفر از ریال به معنای واقعی «تجدید ارزش گذاری» یا «تجدید قیمت» نیست. از کلمه.

چیزی که سیف و معاون اول او در روزهای آینده به وضوح بیان کردند این بود که تغییر ارز تنها یک حرکت در همبستگی با “هنجارهای رایج جامعه” و احترام به نحوه محاسبه تراکنش های روزانه مردم عادی بود.

در واقع، ریال برای مدت طولانی به یادگار گذشته تبدیل شده بود. تورم فزاینده طی چند دهه، ریال را در میان شهروندان عادی منسوخ کرده بود، اما استفاده مداوم از آن توسط دولت و نهادهای دولتی باعث ایجاد شکاف مالی بین دولت و مردم شده بود. بنابراین، تا آنجا که به “احترام” به افکار عمومی مربوط می شود، این تصمیم کاملاً مستدل است.

  مسیر نه چندان پامچال

با این حال، سهولت و راحتی که ورود تومان به امور مالی و رویه‌های حسابداری می‌دهد، نباید دولت را نسبت به چالش‌های متعددی که این طرح به همراه دارد، کور کند.

اول از همه، زمان ابتکار است. اگرچه دولت به دستاوردهای زیادی دست یافته است که شایسته تقدیر است، تحلیلگران هشدار می دهند که اقتصاد هنوز با ثبات فاصله دارد.

دستیابی به تورم تک رقمی پس از نزدیک به سه دهه، کمک به رفع تحریم‌های هسته‌ای، بهبود نسبی قیمت نفت و کنار گذاشتن سیاست‌های پوپولیستی دولت قبلی که امکان استقراض بی‌رویه از بانک مرکزی را فراهم می‌کند، هرچند قابل ستایش است، لزوما تضمین یک تجدید ارزیابی کامل ارز.

تجربه کشورهایی که مسیر مشابهی را طی کرده‌اند نشان می‌دهد که موفقیت زمانی حاصل می‌شود که یک کشور همه آن‌ها را با هم داشته باشد، در غیر این صورت در بهترین حالت تمرینی برای بیهودگی خواهد بود.

در حالی که دولت چنین اقدامی را در نظر می گیرد، باید در نظر داشته باشد که سیستم بانکی بیمار کشور هنوز بهبود نیافته است و اقتصاد به طور کلی هنوز از عدم شفافیت رنج می برد. بیکاری جوانان به طرز نگران کننده ای بالاست و رشد تولید ناخالص داخلی به سختی رضایت بخش است. حذف یک یا چند صفر هیچ کمکی به رفع این مشکلات نمی کند.

اگر دولت مصمم است که با تغییر ارزش پول پیش برود، باید به هزینه سنگینی که تحمیل می کند توجه داشته باشد. بر اساس یک برآورد، تغییر رژیم پولی فعلی، از جمله معرفی اسکناس های جدید و حذف تدریجی اسکناس های قدیمی، حدود ۵۲۰ تریلیون ریال (۱۶.۱ میلیارد دلار) هزینه خواهد داشت.

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به این که بازگشت به تومان – واحد پول رسمی تا دهه ۳۰ بود – به این معنی است که اسکناس‌های موجود «تا آخرین لحظه» مورد استفاده قرار می‌گیرند. اما از آنجایی که به هر حال باید اسکناس های جدید چاپ شوند، چرا گاو را به شاخ نگیریم و با حذف حداکثر صفرها یک بار برای همیشه، یک تجدید ارزیابی مناسب ارز را آغاز نکنیم؟

در حالی که بحث ها بالا گرفته و سرنوشت ریال در هاله ای از ابهام قرار دارد، کارشناسان امیدوارند زمانی که نمایندگان مجلس در هفته های آتی به بحث و بررسی آن بپردازند، این لایحه در مجلس قوت بیشتری پیدا کند. هر چقدر هم که ریال در حال حاضر بیمار باشد، یک مرگ زودرس برای هر ارزی که از آن پیشی می‌گیرد خبر بدی می‌دهد.