تیغ جراحی اقتصادی بر گلوی سفره خانوار ایرانی

ایران از سال ۱۳۹۸ درگیر تورم‌های عمومی بالاست اما جنس تورم سال ۱۴۰۱، تفاوتی جدی با سال‌های پیشین داشته است. جراحی اقتصادی که در اردیبهشت ماه به هدف بهبود وضعیت توزیع یارانه اجرایی شد، نرخ‌های بی‌سابقه تورم مواد غذایی را در کشور به همراه داشت .

دولت سیزدهم در حالی نسبت به حذف ارز ترجیحی یا ارز ۴۲۰۰ تومانی اقدام کرد که ایران درگیر تورم بالاتر از چهل درصد بود. مقامات دولت سیزدهم البته تاکید داشتند که بخشی از این تورم به توزیع ارز ۴۲۰۰ تومانی باز می‌گردد .

طرحی موسوم به جراحی اقتصادی در این دوره زمانی اجرایی شد و مقرر گردید دولت نسبت به افزایش میزان یارانه‌ها اقدام کرده و در عین حال کالابرگ را نیز با قیمت‌های شهریور ماه سال ۱۴۰۰ توزیع کند .

البته توزیع کالابرگ بر مبنای قیمت شهریور ما سال ۱۴۰۰ در دستور کار قرار نگرفت و بانک مرکزی نیز در تیر ماه سال جاری اعلام کاهش حدود ۲۰ واحد درصدی تورم اقلام خوراکی از خرداد تا تیر، به وضوح پایان اثر تورمی حذف ارز ۴۲۰۰ را نشان می‌دهد.

این در حالی است که تورم مواد غذایی در ماه‌های بعدی سال روندی افزایشی را تجربه کرد. بر اساس گزارش مرکز آمار در برخی ماه‌ها تورم مواد خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها حتی به ۸۷ درصد رسیده است .

دولت در نیمه دوم سال با اعلام قیمت ثابت ارز ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان نوعی عقب نشینی را از سیاست خود انجام داد. در حالی نرخ ارز واردات در سامانه نیما ۲۸ هزار و پانصد تومان تعیین شد که بهای دلار در بازار آزاد حتی ارقام بالاتر از پنجاه هزار تومان را نیز شاهد بود.

تصاویر زیر نشان می‌دهد نرخ مواد غذایی در کشور در دوره زمانی منتهی به بهمن ماه چقدر افزایش یافته است. نکته مهم اینجاست که بهای بسیاری از اقلام در اسفند ماه رشد بالایی را تجربه کرده اما استخراج اعداد و ارقام بر اساس گزارش رسمی مرکز آمار ایران صورت گرفته از این رو بهای اسفند ماه اقلام در این گزارش لحاظ نشده است .

به عنوان مثال در حالی نرخ گوشت در این گزارش ۲۶۵ هزار تومان اعلام شده است که بهای این ماده پروتئینی در بازار بالاتر از سیصد هزار تومان و بیشتر رسیده است. نرخ هر کیلو گوشت گوسفندی نیز در شرایطی در پایان بهمن ۲۸۷ هزار تومان بود که در حال حاضر در واحدهای صنفی عرضه کننده گوشت، بالاتر از چهارصد هزار تومان گزارش شده است.

به این ترتیب تنها بر اساس گزارش رسمی ، قیاس قیمت‌ها در فروردین تا بهمن سال جاری حکایت از رشد عجیب و رعدآسای قیمت‌ها دارد. اغلب اقلام رشد بالاتر از ۵۰ درصد را تنها در یازده ماه شاهد بوده‌اند و کالایی چون روغن نیز بین ۲۸۵ تا ۲۹۲ درصد افزایش قیمت را شاهد است.

تصاویر زیر دربردارنده رشد قیمت‌ها در بازار در کمتر از یک سال است.