حذف نیروی کار خارجی برای تولید تهدید است یا فرصت؟

به گزارش خبرنگاراقتصادی خبرگزاری تسنیم, با افزایش ورود نیروی کار خارجی به بازارهای کار کشورهای مختلف، به‌ویژه در صنایع خدماتی، ساختمانی و کشاورزی، بحث‌ها درباره پیامدهای این پدیده در جوامع میزبان شدت گرفته است. برخی کارشناسان اقتصادی این روند را یک فرصت برای رشد اقتصادی و جبران کمبود نیروی انسانی ماهر می‌دانند، در حالی‌که برخی دیگر آن را تهدیدی برای امنیت شغلی و سطح دستمزد نیروی کار بومی تلقی می‌کنند.

به گفته  علی سهرابی، استاد اقتصاد دانشگاه تهران، «ورود نیروی کار خارجی می‌تواند به بهبود بهره‌وری و کاهش هزینه‌های تولید کمک کند، به‌ویژه در صنایعی که با کمبود نیروی کار مواجه هستند. اما در صورتی‌که سیاست‌گذاری مناسبی صورت نگیرد، ممکن است به رقابت ناسالم با کارگران داخلی و فشار بر سطح دستمزدها بینجامد.»
آذر ماه سال ۱۴۰۳ بود که علی باقری, مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد: براساس آمار موجود، کمتر از پنج درصد اشتغال کشور در اختیار نیروی کار خارجی قرار گرفته است.

وی با اشاره به اینکه به کارگیری نیروهای ایرانی در اولویت قرار دارد افزود: از سوی دیگر، نیازهای ضروری کارفرمایان در مشاغل مختلف عمرانی، صنعتی، کشاورزی و… نیز بایستی در نظر گرفته شود. چراکه علیرغم فرصت‌های شغلی اعلام شده در سامانه های کاریابی اغلب در زمان مقرر و با شرایط اعلامی توسط نیروی کار داخلی تکمیل نمی شوند.

به گزارش تسنیم, در مقابل اینکه عده ای حضور نیروی کار خارجی را تهدید نمی دانند، فعالان صنفی کارگری هشدار می‌دهند که برخی کارفرمایان به دلیل دستمزد کمتر، نیروی کار خارجی را به نیروی بومی ترجیح می‌دهند، که این موضوع می‌تواند به بیکاری بیشتر در میان جوانان و اقشار کم‌درآمد منجر شود.

از سوی دیگر، تجربه کشورهای پیشرفته نشان می‌دهد که با اعمال مقررات مشخص و آموزش مناسب، می‌توان از ظرفیت نیروی کار مهاجر به‌عنوان یک فرصت برای توسعه اقتصادی، تنوع فرهنگی و انتقال تجربه بهره‌برداری کرد.در نهایت، تعیین اینکه نیروی کار خارجی تهدید است یا فرصت، بستگی به نحوه مدیریت، سیاست‌گذاری و تعامل اقتصادی با این پدیده دارد.

سید مالک حسینی, معاون اشتغال وزارت کار در آخرین اظهارات خود از تلاش‌های دولت برای بهبود وضعیت اشتغال در پایتخت سخن گفته  و با اشاره به ایجاد ۵۰۰هزار فرصت شغلی و کمبود ۲۰۰هزار نیروی کار، بر ضرورت بسته‌های تشویقی و ساماندهی نیروی کار خارجی تأکید کرد.

حسینی از راه‌اندازی سامانه‌ای در وزارت کار خبر داد که تاکنون ۵۰۰هزار فرصت شغلی برای جویندگان کار فراهم کرده و ۳۰۰هزار نفر از طریق آن مشغول به کار شده‌اند، با این حال، او اذعان کرد که تهران همچنان با کمبود ۲۰۰هزار نیروی کار مواجه است.

وی اظهار داشت: تنها پرداخت حقوق و مزایا برای جذب و حفظ نیروی کار کافی نیست، باید به سمت بسته‌های تشویقی مانند تأمین مسکن و سایر حمایت‌های رفاهی برویم.

معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی این رویکرد را پاسخی به تحولات جهانی بازار کار دانست، جایی که مزایای غیرمالی نقش کلیدی در رضایت کارکنان دارند.

حسینی به حضور اتباع خارجی در بازار کار تهران پرداخت و گفت: در همه جای دنیا نیروی کار خارجی بخشی از چرخه تولید است و حذف آنها می‌تواند به تولید آسیب بزند. ساماندهی این نیروها ضروری است، اما حذف کامل آنها غیرواقع‌بینانه است.

وی خواستار سیاست‌گذاری دقیق برای استفاده هدفمند از نیروی کار خارجی شد و افزود: حفظ چرخه تولید اولویت ماست، اما باید اطمینان حاصل کنیم که این فرآیند به ضرر کارگران ایرانی نباشد.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که برخی کارفرمایان به دلیل هزینه‌های پایین‌تر، نیروی کار خارجی را ترجیح می‌دهند.

حسینی بر اهمیت مهارت‌آموزی و ایمنی در محیط کار تأکید کرد و از پیمانکاران خواست این موضوعات را جدی بگیرند و گفت: رعایت استانداردهای ایمنی نه‌تنها از حوادث جلوگیری می‌کند، بلکه هزینه‌های بلندمدت نظام بیمه‌ای و کارفرمایان را کاهش می‌دهد.

این اظهارات در شرایطی مطرح می‌شود که بسیاری از کارگاه‌های تهران، به‌ویژه در مناطق صنعتی غیررسمی، با کمبود تجهیزات ایمنی و آموزش‌های حرفه‌ای مواجه‌اند، حسینی خواستار همکاری نزدیک‌تر بین پیمانکاران، تشکل‌های کارگری و دولت برای بهبود این وضعیت شد.

حسینی با اشاره به تراکم بالای جمعیتی تهران، این استان را از نظر سرانه‌های زیرساختی «بسیار ضعیف» توصیف کرد. او گفت: تهران نمی‌تواند بار جمعیتی بیشتری را تحمل کند. باید با سیاست‌های درست، جمعیت این استان را سبک کرد.

وی پیشنهاد داد: با تمرکززدایی و ایجاد فرصت‌های شغلی در مناطق کمتر توسعه‌یافته، مهاجرت به پایتخت کاهش یابد، این رویکرد نیازمند سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های مناطق محروم و ارائه مشوق‌هایی برای انتقال تولید به خارج از تهران است.

معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به عقب‌ماندگی‌های تاریخی تهران در حوزه اشتغال اشاره کرد و گفت: در سال‌های گذشته، تهران از نظر ایجاد فرصت‌های شغلی پیشرفت کافی نداشت.

وی از اراده جدی دولت برای رفع این مشکل خبر داد و افزود: با همکاری دولت و بخش خصوصی، می‌توانیم این عقب‌ماندگی را جبران کنیم.

این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که تهران با چالش‌هایی چون بیکاری، اشتغال غیررسمی و فشار اقتصادی بر کارگران مواجه است، اما حسینی ابراز امیدواری کرد که اقدامات اخیر دولت به بهبود وضعیت معیشتی کارگران منجر شود.

 به گزارش تسنیم,با یک محاسبه ساده، به روشنی می‌توان به این واقعیت نائل شد که در صورت جایگزین سازی نیروی کار ایرانی به جای نیروی انسانی خارجی فعال در ایران، بخش قابل توجهی از مشکلات بیکاری مرتفع خواهد شد.

در این میان، حل و فصل معضل بیکاری، امری تک بُعدی نیست و مستلزم مجموعه‌ای از اقدامات به هم پیوسته در حوزه‌های گوناگون، از جمله عرصه فرهنگی و نگرش و دید جامعه، علی الخصوص جویندگان شغل، به فرهنگ کار و تلاش است.