دولت بزرگ، بار سنگینی را بر اقتصاد ایران تحمیل می کند

انجمن بهره وری ایران اعلام کرد: در ایران به ازای هر ۲۶ تا ۲۸ نفر یک کارمند دولتی وجود دارد در حالی که میانگین بین المللی به ازای هر ۶۰۰ تا ۸۰۰ نفر یک کارمند است.

تعداد بیش از حد کارکنان دولت این روزها به موضوعی تکراری در بین مسئولان و کارشناسان تبدیل شده است.

علی لاریجانی، رئیس مجلس، سال گذشته گفته بود: «نیروی کار مازاد [در دستگاه‌های دولتی] ۹۰ درصد بودجه جاری را مصرف می‌کند و مجالی برای فعالیت‌های دیگر باقی نمی‌گذارد.

روزنامه شهروند گزارش داد، بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت نیز از ۱۰۰ هزار نیروی کار مازاد در وزارتخانه تحت نظارت خود گلایه کرده و گفته است که همه آنها در دوره هشت ساله ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، رئیس جمهور سابق، شاغل بوده اند.

ماه گذشته وزارت نیرو و آموزش و پرورش نیز اعلام کردند که به ترتیب ۲۵۷۰۰ و ۵۰۰۰۰ نیروی کار مازاد دارند. هرازگاهی، سایر وزارتخانه ها و سازمان های دولتی از همین مشکل صحبت می کنند.

محمدعلی نجفی مشاور رئیس جمهور گفت: ۴۰ درصد از نیروی کار شاغل در ارگان های دولتی ایران یا مازاد بر کار هستند یا بی کفایت.

این کار بهره وری را کاهش می دهد. او گفت که استخدام کارمندان کم انگیزه شرایط را در سازمان های دولتی بدتر کرده است.

به گفته نجفی، برای مثال در ایران خوردو، بزرگترین و قدیمی‌ترین خودروساز ایران، حدود ۱۲۰۰۰ پرسنل مازاد استخدام شده‌اند.

برنامه پنج ساله پنجم توسعه (۱۳۹۰-۱۳۹۰) تصریح کرد که یک سوم رشد اقتصادی ایران باید از رشد بهره‌وری حاصل شود. با این حال، مدیریت نادرست بر نیروی کار سازمان های دولتی مانع از دستیابی ما به این هدف شد.

برنامه های پنج ساله توسعه که توسط سازمان برنامه و بودجه و با مشورت مجلس و شورای نگهبان تهیه شده است، جهت گیری های گسترده ای را برای طیف وسیعی از اصلاحات اقتصادی و اولویت های اجتماعی ارائه می کند.

سال گذشته ایران (منتهی به ۲۹ اسفند ۱۳۹۶) آخرین سال اجرای برنامه پنجم پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ بود.

نجفی می‌گوید راه‌حل این است که اصلاحات اساسی در ساختار اقتصادی انجام شود، اصلاحاتی که در آن بخش خصوصی تقویت شده و می‌تواند نقش مهم‌تری ایفا کند.

به گفته عبدالرضا عزیزی، نماینده مجلس، این مشکل ناشی از تمایل ذاتی و قدیمی ایرانیان به استخدام توسط دولت است.

او گفت: «چنین طرز فکری نقش مهمی در نرخ بیکاری کشور دارد.

مهدی پازوکی، اقتصاددان بر این عقیده است که فرآیند استخدام کارمندان دولت اغلب بر اساس خویشاوندی و رفتار ترجیحی است تا شایستگی.

بنابراین، نهادهای دولتی به طور فزاینده ای با کمبود نیروی کار متخصص و کارآمد دست و پنجه نرم می کنند. یک ناتوانی مشهود در مدیریت این ارگان ها وجود داشته است.

«فارغ التحصیلان شایسته از مشهورترین دانشگاه‌های ایران تمایلی به کار برای دولت ندارند، زیرا می‌بینند که در آن مکان‌ها پست‌های بالایی در اختیار افراد ناباب قرار می‌گیرد و نمی‌خواهند خود را در معرض رفتار ناعادلانه قرار دهند. آنها ترجیح می دهند به جای آن در بخش خصوصی کار کنند.”

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور نیز بزرگی دولت را مورد انتقاد قرار داده و آن را عامل بی نظمی در امور مالی دولت می داند.