رشد دو رقمی قیمت کالا در آمریکا طی یک‌سال

به گزارش ایران اکونومیست، در طول سال ۲۰۲۲ تحولات بین المللی مانند جنگ روسیه و اوکراین تاثیر قابل توجهی بر حوزه اقتصاد داشت. این تاثیرات بیشتر در حوزه تغییر قیمت انرژی و غلات خود را نشان داد و همین مساله موجب شد برخی دولت‌ها از ابزار سیاست پولی برای کاهش نرخ تورم استفاده کنند.

تغییر قیمتی در کشورهایی موجب بروز تورم دورقمی شد که تا دهه ها دارای تورم تک رقمی و کمتر از ۳ درصد در اقتصاد بودند. تورم بسیاری از کشورهای جهان در همه قاره ها افزایش قابل توجهی نسبت به قبل از شروع جنگ پیدا کرد و بسیاری از کشورهایی که چند دهه تورم‌های بسیار پایینی را تجربه کرده بودند، با تورم های نزدیک ۱۰ درصد و بیشتر مواجه شدند.

تورم سالانه اعلامی برخی کشورها ارقام بسیار بالایی نیست اما وقتی تغییرات قیمت کالاهایی که تشکیل دهنده سبد روزانه معیشت آحاد جامعه را تشکیل می دهد را بررسی می‌‌کنیم، ارقام بسیار فراتر از رقم کل تورم سالانه و نقطه به نقطه است زیرا تورم براساس محاسبه صدها قلم کالا تهیه می شود. البته باتوجه به سهم و وزن هر یک از گروه های کالایی، وزن متفاوتی برای تاثیرگذاری تغییرات قیمت آن گروه کالایی در نظر گرفته می شود اما بررسی مصداقی و جزئی تر تغییرات قیمت کالاها، تصویری دقیق تر از وضعیت تورم در کشورهای مختلف ارائه خواهد کرد.

در این گزارش تغییرات قیمت چند گروه کالایی اصلی در کشورهای ایتالیا، فرانسه، آلمان، آمریکا، ترکیه و پاکستان با استفاده از آمارهای رسمی منتشر شده توسط نهادهای رسمی این کشورها، مورد بررسی قرار گرفته است.

*جهش نرخ تورم در ایتالیا

نرخ تورم سالانه در ایتالیا از سال ۲۰۱۳ تا سال ۲۰۲۱ در دامنه یک درصد قرار داشت اما به یکباره در سال ۲۰۲۲ به سطح ۸.۷ درصد افزایش یافت. به عبارت دیگر تورم در این کشور حدود ۷ برابر شد.

اما بررسی دقیق تر سبد معبشتی خانوار نشان می دهد رشد قیمت ها در این بخش از نرخ تورم کل بالاتر بوده است. در این کشور، بیشترین افزایش قیمت ها در حوزه روغن و چربی ها، نان و غلات، خوراکی ها و آشامیدنی ها، حمل و نقل و انرزی رخ داده است.

تورم نقطه به نقطه گروه خوراکی ها و در ایتالیا در آبان به ۱۳.۸ درصد می رسد و در دی ماه به ۱۲.۸ درصد کاهش می یابد. همچنین تورم نان و غلات ۱۶.۵ درصد، تورم نقطه به نقطه گوشت ۱۰.۸ درصد، شیر، پنیر و تخم مرغ ۱۹.۸ درصد، روغن  ها و چربی ها ۲۷ درصد  و تورم نقطه به نقطه گروه مسکن، آب، برق و سایر سوخت ها در دی ماه (ژانویه ۲۰۲۳) به ۳۵.۲ درصد می رسد. البته نرخ نقطه به نقطه بخش حمل و نقل در مهر ماه (اکتبر ۲۰۲۲) معادل ۵۷ درصد است.

* تورم ۲ رقمی کالاهای اساسی در آلمان

در آلمان، تورم نقطه به نقطه در دی ماه ۹۸ فقط ۱.۷ درصد بود اما در این متغیر در مهر ماه سال ۱۴۰۱ به ۱۰.۴ درصد افزایش یافت.

در حوزه گروه های کالایی رشد قیمت ها از نرخ متوسط تورم بسیار بیشتر است. طبق آمارهای رسمی اداره آمار فدرال آلمان در دسامبر ۲۰۲۲ (آذر ۱۴۰۱) تورم نقطه به نقطه حمل و نقل ۸ درصد، خوراکی ها و آشامیدنی ها ۱۹.۸ درصد، نان و غلات ۲۱.۵ درصد، گوشت و فرآورده های گوشتی ۱۹.۱ درصد و چربی و روغن های خوراکی ۴۰.۳ درصد رشد بوده است. بنابراین بیشترین افزایش قیمت در این کشور مربوط به روغن های خوراکی و نان و غلات بوده است.

*وضعیت تورم در فرانسه

آمارهای موسسه ملی آمار و مطالعات اقتصادی فرانسه نشان می دهد در این کشور، تورم نقطه به نقطه در بخش حمل و نقل ۷.۸ درصد، آب، برق، گاز و سایر سوخت ها ۸.۲ درصد، خوراکی ها و آشامیدنی ها ۱۲.۱ درصد، گوشت و فرآورده های گوشتی ۱۴ درصد، شیر پنیر و تخم مرغ ۱۶.۹ درصد و روغن و چربی ها ۲۹.۲ درصد بوده است. این رشد قیمت ها در سال ۲۰۲۲ و ژانویه ۲۰۲۲ درحالی رقم خورده است که فرانسه در چند دهه اخیر با تورم های بسیار پایین روبرو بوده است.

*رشد دورقمی قیمت کالاهای اساسی آمریکا در یک سال

طبق اطلاعات پایگاه داده فدرال رزرو آمریکا، نرخ تورم نقطه به نقطه در این کشور در بخش حمل و نقل در اسفند ۱۴۰۰ به ۲۲.۶ درصد رسید اما از آبان ماه تورک تک رقمی شد و در دی ماه به ۳.۸ درصد کاهش یافت. اما تورم نقطه به نقطه خوراکی ها و آشامیدنی ها در دی ماه ۹.۹ درصد، نان و غلات ۱۵.۶ درصد، گوشت، مرغ، ماهی و تخم مرغ ۸.۱ درصد، لبنیات ۱۴ درصد، روغن و چربی ۲۰.۹ درصد بوده است. در آمریکا هم بیشترین رشد قیمت مربوط به روغن و نان و غلات بوده است.

این سطح از تورم در آمریکا در حالی است که فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) نرخ بهره بین بانکی را از ۰.۵ درصد به ۴.۵ درصد

*جهش ۷۹ درصدی قیمت شیر، پنیر و تخم در ترکیه

ترکیه که در سه سال اخیر با شرایط تورمی نامناسبی روبرو بود، با وقوع جنگ روسیه و اوکراین، با تورم های شدیدترین روبرو شد به طوری که براساس گزارش اداره آمار ترکیه  تورم نقطه به نقطه این کشور از ۱۷.۵ درصد در خرداد ۱۴۰۰ به ۸۵.۵ درصد در مهر ۱۴۰۱ افزایش یافت. در دی ماه نرخ تورم نقطه به نقطه به ۵۷.۷ درصد رسید.

همچنین تورم نقطه به نقطه در بخش مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت ها ۵۶.۲ درصد، حمل و نقل ۴۷.۷ درصد (در خرداد ماه به ۱۲۳.۴ درصد رسیده بود)، خوراکی ها و آشامیدنی ها ۷۱ درصد (در آبان ماه به ۱۰۲.۵ درصد رسیده بود) نان و غلات ۶۹.۲ درصد، گوشت ۷۸.۳ درصد، شیر پنیر و تخم مرغ ۷۸.۸ درصد و روغن و چربی ۵۳ درصد بوده است. بنابراین در ترکیه بهای گوشت و گروه شیر، پنیر و تخم مرغ شدیدترین رشد قیمت را داشته اند.

*آرد و گندم رکورددار رشد قیمت در پاکستان

نرخ تورم در پاکستان در سال های اخیر با نوسان هایی مواجه بوده است. گاهی تورم به بالای ۱۰ درصد رسیده و گاهی هم تک رقمی شده است. طبق اطلاعات اداره آمار پاکستان، به صورت مشخص نرخ تورم در مهر ۱۴۰۰ تک رقمی بود اما از آن به بعد روند افزایشی آن آغاز شد به طوری که در مرداد ماه به ۲۶.۲ درصد رسید. تورم نقطه به نقطه دی ماه ۲۴.۴ درصد اعلام شده است

بررسی جزئیات قیمت کالاها و خدمات در پاکستان نشان می دهد، در بخش مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت ها تورم نقطه به نقطه در مرداد به ۲۴.۸ درصد رسید اما در دی ماه به ۵ درصد کاهش یافته است.

همچنین تورم نقطه به نقطه در بخش حمل و نقل در اوج ۶۳.۳ درصد بوده اما در دی ماه به ۳۸ درصد افت کرده است. در دی ماه تورم نقطه به نقطه خوراکی ها و آشامیدنی ها ۳۹.۵ درصد، آرد و گندم ۶۱.۲ درصد، گوشت ۲۰ درصد، شیر ۲۹.۳ درصد، سایر محصولات لبنی ۲۷ درصد و روغن ۳۱.۵ درصد بوده است.

بنابراین در پاکستان، همانند دیگر کشورهای بررسی شده، نرخ تورم نقطه به نقطه اقلام مصرفی و مایحتاج روزانه مردم، از تورم کل بسیار بالا است.

براساس این گزارش، بیشترین افزایش قیمت ها در بخش روغن و چربی ها بوده است زیرا در این کشورها ۴۰.۳ درصد، ۳۱.۵ درصد، ۵۳ درصد، ۲۰.۹ درصد، ۲۹.۲ درصد و ۲۷ درصد بوده است.

تورم نقطه به نقطه در بخش خوراکی ها به ترتیب، ۱۳.۸ درصد، ۱۹.۸ درصد، ۲۱.۱ درصد، ۹.۹ درصد، ۷۱ درصد و ۳۹.۵ درصد بوده است. تورم نقطه به نقطه نان و غلات هم ۱۶.۵ درصد، ۲۱.۵ درصد، ۱۵.۶ درصد، ۶۹.۲ درصد و ۶۱.۲ درصد محاسبه شده است.

بنابراین باوجود آنکه تورم نقطه به نقطه و تورم میانگین برخی کشورهای اروپایی و همچنین آمریکا تک رقمی و در دامنه حدود ۱۰ درصد اعلام شده است اما بهای کالاهایی که سبد اصلی و روزانه افراد را تشکیل می دهد، رشدهای بسیار بیشتری را به ثبت رسانده است.

رشد بیشتر قیمت کالاهای اساسی سبب شده بسیاری از مردم در این کشورها نسبت به صحّت تورم اعلامی تردید داشته باشند اما همانطور که پیشتر مطرح شد، نرخ تورم براساس ضریب اهمیت گروه های مختلف کالایی و با بررسی تغییرات قیمت صدها قلم کالا و خدمت محاسبه می شود.

اما برای ایران، علاوه بر آنکه وابستگی تولیدات کالاهای اساسی و سایر کالاها به واردات مواد اولیه و واسطه ای تاثیر قابل توجهی بر هزینه تولید و بهای کالاها و خدمات داشت، با هدف کنترل رانت و قاچاق و همچنین تقویت تولید داخلی، ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی حذف شد. این در کوتاه مدت تاثیر قابل توجهی بر رشد بهای کالاها داشت. حذف ارز ترجیحی، در کنار بازتوزیع درآمد حاصل از فروش ارز به نرخ نیمایی بود اما بالاخره بهای کالاها تحت تاثیر این اصلاح قیمت قرار گرفت. این سیاست باوجود مزایای بسیار زیادی که در میان مدت و بلندمدت برای اقتصاد ایران در بردارد، در کوتاه مدت موجب افزایش قیمت برخی کالاها شد و به طور موقت نرخ تورم رشد کرد.

اما باتوجه به شرایط اقتصاد جهانی در سال آینده و تمرکز سیاست های دولت و بانک مرکزی برای مهار تورم و همچنین کاهش آثار سیاست حذف ارز ترجیحی تا خرداد ماه سال آینده، می توان پیش بینی کرد که نرخ تورم در سال ۱۴۰۲ به مراتب در سطوح پایین تری نسبت به سال ۱۴۰۱ قرار خواهد گرفت. برخی تحلیل ها، کاهش محسوس نرخ تورم در سال آیندهف به ویژه کاهش نرخ تورم نقطه به نقطه را برای سال ۱۴۰۲ پیش بینی کرده است.