صنعت سیمان گزینه هایی را برای حفظ تقاضای داخلی در نظر می گیرد

صنعت سیمان ایران در آب گرم است. اخیراً با ضربه مضاعف از دست دادن بازارهای صادراتی و کمبود تقاضای داخلی مواجه شده است که باعث شده تولیدکنندگان تولید خود را کاهش دهند و پروژه های توسعه را محدود کنند.

راهکارهای مختلفی از سوی مسئولان و کارشناسان ارائه شده است. از جمله ارائه یارانه برای پرداخت هزینه های حمل و نقل صادرات به بازارهای جدید، ممنوعیت ایجاد کارخانه های جدید به دلیل ظرفیت مازاد و استفاده از بتن به جای قیر در ساخت و ساز جاده و روسازی برای ایجاد تقاضا.

تمرکز اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت بر روی راه حل دوم بوده است، زیرا با همکاری با وزارت راه و شهرسازی برای بازاریابی محصول برای راهسازی تلاش کرده است.

انجمن صنفی کارفرمایان سیمان نیز با همین هدف، برای آشنایی صنعتگران با شیوه جدید، خواستار برگزاری نمایشگاه‌هایی در زمینه راه‌سازی بتنی و ماشین‌آلات تولیدی مربوطه شده است.

نهمین نمایشگاه بین المللی فناوری های ساخت سیمان و بتن و ماشین آلات وابسته که با نام سیمنتکس ایران ۲۰۱۷ نیز شناخته می شود، از روز شنبه در تهران افتتاح شد و تا سه شنبه با همین هدف ادامه خواهد داشت.

در این نمایشگاه همه نام‌های بزرگ محلی در این بخش‌ها و همچنین شرکت‌هایی از فرانسه، آلمان، ترکیه، چین، فنلاند، سوئد، کره جنوبی، ژاپن، ارمنستان و ترکمنستان حضور دارند.

سمنتکس ایران همچنین در حاشیه این نمایشگاه سمیناری با عنوان «توسعه، طراحی و استقرار سازه های بتنی در تهران» با حضور سخنرانانی از جمله جعفر سرقینی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و عباس وزیر راه و شهرسازی برگزار کرد. آخوندی، و همچنین تعدادی از فعالان صنعت و اعضای هیئت علمی.

نظرات متفاوت

سرقینی، که اولین سخنران سمینار بود، عمدتاً معتقد بود که صنعت می‌تواند ظرف چند سال به مسیر خود بازگردد.

این مقام مسئول تاکید کرد که این وزارتخانه در حال پیشبرد برنامه هایی برای افزایش ظرفیت تولید سیمان از ۸۰ میلیون تن فعلی تا پایان سال ۲۰۲۵ به ۱۲۰ میلیون تن است که بخشی از اهداف بلندپروازانه تعیین شده در برنامه چشم انداز ۲۰ ساله (۲۰۰۵-۲۵۲۵) است.

وی گفت: در حال حاضر ۷۴ پروژه سیمانی در سراسر کشور در دست ساخت است که با تکمیل آنها هدف مورد نظر محقق خواهد شد.

از سوی دیگر، آخوندی انتقاد ناپذیری داشت.

وی با بیان اینکه صنعت سیمان ایران از زمان خود عقب مانده است، تاکید کرد: اصرار این بخش بر ظرفیت‌سازی و در عین حال محرک تقاضا، تنوع پرتفوی و توسعه استراتژی‌های بازاریابی، آن را غیررقابتی کرده است.

«کاربردهای سیمان به طور قابل توجهی در زندگی مدرن گسترش یافته است. این در حالی است که صنعت سیمان ایران از تعداد بسیار محدودی از محصولات استفاده می‌کند.» وی با اشاره به اینکه تولیدکنندگان داخلی سال‌هاست که به سادگی با تولید سیمان و مواد اولیه آن در یک حلقه گیر افتاده‌اند و طبیعتاً بازار را اشباع کرده و باعث ایجاد مشکل شده است، گفت: پرخوری.

او معتقد است راه رو به جلو، تنوع بخشیدن به محصولات است.

وزیر همچنین از فقدان “منطق تجاری” تولیدکنندگان و وابستگی بیش از حد آنها به حمایت دولتی انتقاد کرد.

دولت تمام اقدامات ممکن را برای تحریک تقاضا انجام می دهد. اما برای اینکه این کار موثر باشد، شما [تولیدکنندگان] ابتدا باید بتوانید محصولات خود را بازاریابی کنید و استراتژی های توزیع را توسعه دهید.

تولیدکنندگان و صادرکنندگان سیمان به مناسبت‌های مختلف به دلیل عدم درک صحیح از شیوه‌های تجارت بین‌المللی مورد انتقاد قرار گرفته‌اند.

به گفته کیوان جعفری تهرانی، رئیس اداره امور بین الملل خانه اقتصاد ایران، صادرکنندگان اغلب نمی توانند جدول زمانی دقیق تحویل را رعایت کنند و در صورت کیفیت پایین محصول به خریدار بازپرداخت کنند و این امر باعث از دست دادن بازارهای بالقوه آنها می شود.

هدف “فوق العاده دشوار”

آخوندی همچنین به دلیل مازاد بازار مداوم، طرح توسعه ظرفیت وزارت صنایع را مورد تردید قرار داد و گفت که دستیابی به هدف برنامه چشم انداز “بسیار دشوار” خواهد بود مگر اینکه ذهنیت تولیدکنندگان و پویایی بازار داخلی تغییر کند.

با این وجود، وزارت راه و شهرسازی در نظر دارد با خرید مازاد تولید از طریق اعتبار اسنادی با همکاری بانک مسکن، تقاضای داخلی سیمان را تقویت کند. از مواد صنعتی در ساخت باند، جاده ها و ساختمان ها استفاده می شود.

شرکت کنندگان داخلی و خارجی در نمایشگاه نیز مانند مسئولان، نظرات متفاوتی درباره صنعت سیمان ایران داشتند. بازیکنان خارجی عمدتاً تازه واردانی خوش‌بین بودند که انگشتان پای خود را در آب ایران فرو می‌کردند، در حالی که شرکت‌های محلی با مشکلات رایج دست و پنجه نرم می‌کردند و نسبت به بهبود آن ابراز تردید می‌کردند.

ایران بازار سیمان بسیار بزرگی با پتانسیل های فراوان [برای شرکت های خارجی] دارد. کریس ژانگ، مدیر فروش شرکت نسوز چینگهوا، در حاشیه این نمایشگاه به فایننشال تریبون گفت: ما در ایران رکورد صفر داریم و به تازگی وارد شده ایم تا از این پتانسیل استفاده کنیم.

این شرکت که در شمال شرقی چین واقع شده است، یک تولید کننده پایه نسوز با ظرفیت تولید سالانه بیش از ۲ میلیون تن در سال است. ساخته شده از منیزیا، محصولات این شرکت در کوره ها استفاده می شود.

به گفته ژانگ، ورود دیرهنگام شرکت های چینی به بازار سیمان ایران، بیشتر به دلیل ماهیت خاص “فرهنگ تجاری چینی” است که باعث می شود مدیران شرکت ها در سرمایه گذاری در بازارهای جدید و ناشناخته محافظه کارانه عمل کنند.

ناآشنایی چینی ها با محیط تجاری بین المللی نیز این تصور را تقویت می کند.

ژانگ تاکید کرد که بازار ایران برای خارجی‌ها امیدوارکننده‌تر می‌شود، زیرا موانع مالی باقیمانده تحریم‌ها ظرف چند سال محو می‌شوند.

او گفت: «و رقبای ما در حال حاضر اینجا هستند، بنابراین ما باید سریع حرکت کنیم.

ملیک یلدریم، مدیر بازرگانی بین المللی TUNELMAK ترکیه و مارکو ایزوجاروی، مدیر عامل شرکت فنلاند استیل-کامت اوی نیز همین دیدگاه را داشتند. هر دو شرکت به تازگی در ایران نمایندگی استخدام کرده اند و بازار را زیر نظر دارند.

از سوی دیگر، ادریس فرونچی، یکی از مسئولان شرکت سیمان ایلام به فایننشال تریبون گفت که تولیدکنندگان داخلی هنوز تاثیر سیاست های حمایتی دولت را احساس نکرده اند.

وی گفت: “قیمت ها همچنان پایین است، هیچ صادرات سیمانی به عراق انجام نمی شود و ما هنوز در مورد یارانه حمل و نقل برای بازارهای جدید چیزی نشنیده ایم.”

فرونچی خاطرنشان کرد که شرکت او تنها کلینکر، ماده خام اصلی مورد استفاده در تولید سیمان، را در مقادیر کم به عراق صادر می کند.

ایران در حال حاضر هفتمین تولیدکننده بزرگ سیمان در جهان است زیرا در سال گذشته به دلیل کاهش تولید، سه پله سقوط کرد.

بر اساس داده‌های CEA، تولید در سال ۲۰۱۵ به ۵۸.۶ میلیون تن رسید که ۱۲ درصد نسبت به سال قبل کاهش داشت.

بیش از ۱۵ میلیون تن سیمان و کلینکر در سال گذشته (منتهی به ۲۸ اسفند ۱۳۹۴) صادر شد که عراق نزدیک به ۶۵ درصد از این رقم را به خود اختصاص داده است. پس از اینکه دولت عراق برای حمایت از بخش داخلی خود، واردات سیمان را ممنوع کرد، صادرات به طور قابل توجهی کاهش یافت.