علت Célèbre: افزایش تعرفه واردات فولاد
کارشناسان استدلال می‌کنند که افزایش سد تعرفه در برابر دامپینگ فولاد مؤثر بوده است.
بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، در نیمه اول سال جاری (شروع از ۲۹ اسفندماه) ۱.۹ میلیون تن فولاد خام و محصولات فولادی به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار وارد کشور شده است که این میزان ۵.۹ درصد و ۱.۶% کاهش حجم و ارزش نسبت به سال گذشته.
برخی می‌گویند که تعرفه‌ها را می‌توان حتی بیشتر برای تعادل بیشتر بازار داخلی افزایش داد، زیرا کاهش واردات بیشتر به کمبود تقاضای داخلی برای فولاد مربوط می‌شود تا افزایش عوارض.
با این حال، این حرکت منتقدان خود را دارد. برخی بر این باورند که عوارض اعمال شده بر برخی مواد خام مورد نیاز بخش‌های پایین‌دستی صنعت، مانند محصولات تخت، دسترسی بازیگران کوچک‌تر به عرضه‌های بین‌المللی را محدود کرده و آنها را تحت الحمایه قیمت‌گذاری فولادسازان اصلی داخلی قرار داده است.
این امر به نوبه خود قیمت تمام شده محصولات فولادی را افزایش داده و مزیت رقابتی آنها را در بازارهای بین المللی محدود کرده است. آنها معتقدند که تعرفه ها باید به دور از مواد اولیه مانند ورق ها به سمت محصولات نهایی هدایت شوند.
مزیت رقابتی
رقابت اساساً برای تجارت و بازار خوب است. با قرار دادن شرکت ها در مقابل یکدیگر در یک بازی سود و بقا، آنها به حداکثر پتانسیل خود دست می یابند.
آدام اسمیت، پدر اقتصاد مدرن، آن را به عنوان تمرین تخصیص منابع مولد به باارزش‌ترین کاربردها و تشویق کارآیی آنها توصیف کرد. در واقع، رقابت به طور کلی به عنوان شرط لازم برای هماهنگی منافع مختلف از طریق فرآیند بازار پذیرفته شده است.
اما گاهی اوقات رقابت از کنترل خارج می شود. تعادل بازار توسط تولیدکننده‌ای که از طریق جمع‌آوری ظرفیت تولید انبوه و صرفه‌جویی‌های شدید مقیاس، چنان رقابت‌پذیر شده است که رقابت در این فرآیند کاهش می‌یابد. بارزترین نمونه این پدیده را می توان در صنعت فولاد چین مشاهده کرد.
جالوت صنعتی بیش از نیمی از فولاد و صادرات جهان را اداره می کند. فولادسازان چینی با حمایت دولت چین و حمایت از وام‌ها و مشوق‌های کم بهره، محصولات خود را با قیمت‌های بسیار ارزان به بازارهای جهانی عرضه می‌کنند و تعادل بازارهای فولاد را بر هم می‌زنند و به تدریج سهم بازار سایر تولیدکنندگان را در اختیار می‌گیرند. /p>
این رویه به کشورهای فولادساز از جمله ایران لطمه زد. در واقع، شرکت‌های ایرانی سال‌هاست که برای افزایش تعرفه‌های واردات فولاد لابی می‌کنند تا از خود در برابر حمله چین محافظت کنند.
دولت ایران بالاخره پاسخ داد. ابتدا واردکنندگان فولاد از استفاده از نرخ ارز رسمی (که کمتر از نرخ بازار تعیین می‌شود) در ماه‌های اول سال قبل (اسفند ۹۵-۱۳۹۴) منع شدند و اواخر سال جاری، تعرفه واردات انواع محصولات فولادی را به یک افزایش دادند. حداکثر ۲۰%.
تعرفه های وارداتی که به تازگی تصویب شده است شامل افزایش ۵ درصدی شمش فولادی به ۱۵ درصد و جهش ۱۰ درصدی برای ورق گرم و نورد شده به ۲۰ درصد و همچنین افزایش ۱۰ درصدی برای ورق فولادی آبکاری شده به ۲۰ درصد است.
حامیان و منتقدان
روزنامه دنیای اقتصاد نوشت: امین سعدی، رئیس هیئت مدیره شرکت فولاد البرز غربی معتقد است که اگرچه افزایش تعرفه ها موثر بوده است، اما همچنان ناکافی است. بازیگر صنعت خواستار افزایش بیشتر تعرفه واردات شمش از ۱۵٪ فعلی به ۳۵٪ و عوارض محصولات نهایی از ۲۰٪ به ۵۰٪ است و این عمل را در صنعت جهانی فولاد “متداول” توصیف می کند.
او خاطرنشان می کند که این رویه باید تا زمانی ادامه یابد که تقاضای بازار داخلی از تولید داخلی فراتر رود.
با توجه به نرخ رشد آهسته مصرف داخلی فولاد و ظرفیت سازی سریع فولاد در صنعت، زمان بهینه برای لغو سنگر تعرفه ای بسیار دور به نظر می رسد.
اسدالله فرشاد، مدیرعامل شرکت آهن و فولاد غدیر ایرانیان می‌گوید: موضوع افزایش تعرفه‌ها اگرچه حرکتی مثبت است، اما می‌تواند اثرات منفی برای بازار داخلی داشته باشد.
به گفته این بازیگر صنعت، عدم وجود رقابت خارجی می تواند انحصار محصولات فولادی را برای تولیدکنندگان بزرگتر کشور ایجاد کند.
بارزترین نمونه چنین رویه‌ای را می‌توان در خودروسازی ایران مشاهده کرد که در آن تولیدکنندگان با حمایت قاطع دولت و مصون از هرگونه رقابت خارجی، نتوانستند کیفیت محصولات خود را ارتقا دهند و نیاز داخلی را با قیمت‌های رقابتی تامین کنند.
انزوای بخش داخلی فولاد می تواند مانع از پیشرفت ایران به سمت پیوستن به سازمان تجارت جهانی شود.
به گفته فرشاد، دولت باید تلاش کند تا با تقویت رقابت داخلی و نظارت دقیق بر عرضه و تقاضا، جنبه های منفی سنگر تعرفه را مهار کند.
این رویه باید تا زمانی ادامه یابد که بازار متعادل شود و بتواند دوباره به تجارت بین المللی بپیوندد.
یک فولادساز خصوصی معتقد است که عوارض جانبی در حال حاضر نشان داده شده است.
به گفته بهمن احمدی، مدیرعامل شرکت فولاد بهمن، افزایش عوارض تنها به نفع تولیدکنندگان بزرگ کشور بوده و فولادسازان خصوصی در سرما از بین رفته اند.
مدیر عامل معتقد است که دولت بیش از حد به ظرفیت تولید اسمی فولادسازان بزرگ و توانایی آنها برای تامین خوراک مورد نیاز برای بخش های پایین دستی اعتماد کرده است.
وی گفت: فولادسازان بزرگ ایران که دیگر تحت تاثیر هجوم واردات ارزان قیمت قرار نگرفتند، در غیاب رقابت خارجی بازار داخلی را در اختیار گرفتند و قیمت ها را برای جبران حاشیه سود کاهش یافته خود در دوران رکود افزایش دادند.
“این کار کاربران نهایی مانند ما را تحت فشار مالی شدید قرار داده است.”
احمدی از دولت خواست در خصوص برخی از محصولات مورد استفاده در بخش پایین دستی از جمله ورق های گالوانیزه و نورد سرد، در عوارض اجرا شده تجدید نظر و آن را کاهش دهد.
منبع: Financial Turbine