مهاجرت معکوس از تهران سرعت می گیرد

تهران به دلیل داشتن مزیت های سیاسی، اقتصادی، آموزشی و … همواره مورد توجه ایرانیان سایر استان ها بوده است.

مهاجرت به پایتخت برای کار، تحصیل یا زندگی به طور موقت یا دائم یک پدیده رایج در طول سال‌ها بوده است که منجر به رشد جمعیت شهر و یک سری مسائل زیست‌محیطی در این فرآیند شده است.

هفته نامه اقتصادی فارسی، هفته نامه اقتصادی فارسی، نشریه خواهر فایننشال تریبون گزارش داد که آمارها نشان می دهد که مهاجرت معکوس، یعنی از تهران به استان های دیگر، در سال های اخیر شتاب بیشتری گرفته است.

کارشناسان روند کنونی را با بسیاری از چالش‌های غیرقابل حل تهران از جمله آلودگی، ترافیک و ترس از زلزله مرتبط می‌دانند.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، یافته های سرشماری سراسری نفوس و مسکن در سال گذشته (اسفند ۹۵-۹۵) نشان می دهد که در مجموع ۳۵۰۶۳۲ نفر در فاصله سال های مالی ۹۱-۹۰ تا ۹۶-۹۵ از تهران به سایر استان ها مهاجرت کرده اند.

استان های البرز، گیلان و مازندران برترین مقاصد مهاجران از تهران بودند.

این در حالی است که در همین مدت ۵۱۶ هزار و ۹۲۲ نفر به تهران مهاجرت کرده اند. اکثریت مهاجران از استان های البرز، لرستان، همدان و خراسان رضوی بوده اند.

تراکم جمعیت تهران ۹۶۹ نفر در هر کیلومتر مربع است که ۲۰ برابر بیشتر از میانگین کشوری است. پایتخت با جمعیتی حدود ۸.۶۹ میلیون نفر (در مقایسه با ۸.۱۵ میلیون ثبت شده در سرشماری قبلی انجام شده در سال ۹۱-۱۳۹۰)، بیش از ۱۶.۵ درصد از کل جمعیت ایران سهم دارد.

طبق آخرین سرشماری، این شهر ۴۱.۹ درصد از جمعیت شهری کشور را در خود جای داده است.

دلایل ترک

بر اساس این گزارش، اگرچه تعداد افرادی که در دوره مورد بررسی به تهران آمده‌اند از افرادی که شهر را ترک می‌کنند پیشی گرفته است، اما مهاجرت معکوس در بحبوحه مشکلات زیست‌محیطی فزاینده و اشباع فرصت‌ها در آنجا در حال افزایش است.

در واقع آلودگی هوا، ترافیک جاده ای و ترس از زلزله به عنوان دلایل اصلی تمایل مردم به ترک تهران ذکر شده است.

مقاله ارائه شده به کنفرانس بین المللی اقتصاد شهری که در سال ۲۰۱۶ توسط انجمن علمی اقتصاد شهری ایران برگزار شد، حاکی از آن است که جمعیت تهران مدت هاست که از اندازه مطلوب خود فراتر رفته است.

نشان می دهد که بیش از ۷۰ درصد جمعیت تهران از حد مطلوب فراتر رفته اند. به عبارت دیگر، تهران تنها می تواند برای ۲.۳۸ میلیون نفر از شهروندان خود شرایط مساعد زندگی را فراهم کند.

علاوه بر این، مطالعه‌ای توسط شرکت Zipjet مستقر در بریتانیا، تهران را به عنوان ششمین شهر پر استرس در میان ۱۵۰ شهر مورد بررسی در رابطه با سطح ترافیک، حمل‌ونقل عمومی، فضای سبز، وضعیت مالی ساکنان، از جمله سطح بدهی، سلامت جسمی و روانی رتبه‌بندی کرد.

در فاکتورهای ارزیابی شده توسط زیپ جت، تهران در تراکم جمعیت ۸.۶۷، در فضای سبز ۹.۲۱ (درصد فضای سبز عمومی در داخل شهر)، ۶.۶۲ در رضایت از حمل و نقل عمومی، ۸.۵۵ در تراکم ترافیک، ۹.۴ در ادراک از امنیت (متوسط ​​وزنی نرخ سرقت و قتل)، ۸.۲۵ در میانگین آلودگی هوا سالانه، ۴.۵ در آلودگی صوتی و ۶.۹۸ در آلودگی نوری.

تهران در نرخ بیکاری ۸.۵۵، سرانه بدهی ۷.۵۲، تامین اجتماعی ۱.۳۰، قدرت خرید خانواده ۷.۷۷، سلامت روانی ۶.۰۷، سلامت جسمی ۷.۹۵، برابری جنسیتی ۹.۷۶ و برابری نژادی ۹.۱ است.

نمره پایین نشان دهنده سطح پایین استرس است، با هر عدد افزایشی نشان دهنده سطح بالاتر استرس برای عامل است. نمره ۱ نشان دهنده کمترین میزان استرس ممکن و ۱۰ نشان دهنده بیشترین میزان استرس است.

خروجی ورودی خروجی

تعداد فزاینده ای از افراد تحصیل کرده و همچنین افراد بیکار که به امید یافتن کار به تهران می آیند، پایتخت را بیش از حد شلوغ کرده است، اگرچه این شهر فاقد زیرساخت های مناسب برای میزبانی از هجوم فزاینده مردم است.

یافته‌های آخرین سرشماری نشان می‌دهد که رشد جمعیت در تهران عمدتاً ناشی از هجوم زیاد مهاجران است تا افزایش طبیعی جمعیت، یعنی تفاوت بین نرخ زاد و ولد و مرگ و میر.

جمعیت مهاجر تهران از ۱۷.۷ درصد در سال مالی ۱۲-۲۰۱۱ به ۲۰.۲ درصد از کل مهاجران کشور افزایش یافته است.

بر اساس آمار وزارت راه و شهرسازی، مهاجران ۸۸ درصد از افزایش جمعیت تهران (۱.۰۸ میلیون) را در پنج سال گذشته تشکیل داده‌اند. جمعیت مهاجر شاهد کاهش ۱۵ درصدی در کشور بود و به ۴.۷ میلیون نفر از ۵.۵۳ میلیون در پنج سال پیش رسید.

این در حالی است که میزان کاهش جمعیت مهاجر در تهران در پنج سال گذشته حدود ۳ درصد بوده است. این امر منجر به افزایش ۸ درصدی جمعیت تهران در مقایسه با رشد متوسط ​​۶ درصدی جمعیت در کشور شده است.

این گزارش نتیجه گیری می کند که روند رو به رشد مهاجرت معکوس از تهران را باید به فال نیک گرفت و فرصتی برای رسیدگی به انبوه مشکلات تشدید کننده شرایط زندگی در پایتخت تلقی شود.