نیاز به شغل و اقدامات دولتی قابل اجرا در ایران

ایجاد شغل در حیطه صلاحیت مستقیم دولت نیست، اما یکی از موضوعات اصلی مناظره های انتخابات ریاست جمهوری در ماه گذشته بود.

هم تحلیلگران و هم مقامات ارشد دولتی در گذشته اخیر گفته اند که ایجاد کار برای ارتش بیکاران “وظیفه دولت نیست”. مخالفان سیاسی دولت بر خلاف این اصرار دارند.

آنها اغلب دولت را به خاطر “عدم انجام کار کافی” برای ایجاد شغل، به ویژه برای تعداد فزاینده ای از جوانانی که از دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی خارج می شوند، سرزنش می کنند.

مهدی نصرتی، اقتصاددان، در سرمقاله روزنامه خواهر فارسی زبان «دنیای اقتصاد» تریبون، موضوع طولانی مدت بیکاری را که در واقع به عنوان پاشنه آشیل دولت مطرح شده است، منعکس کرده است.

او معتقد است که نقش و مسئولیت دولت روشن است اما ساده نیست. “این شامل تامین کالاهای عمومی، مدیریت اثرات خارجی و بهبود توزیع درآمد است.”

شرکت‌های اپلیکیشن سواری یعنی اسنپ و تاپ ۳۰ که بیش از ۱۰۰ هزار کارمند تنها در تهران دارند، نمونه‌های بارز نقش تأثیرگذار دولت در ایجاد اشتغال هستند. آیا دولت این مشاغل را ایجاد کرده است؟ خیر. آیا دولت در ایجاد این مشاغل نقشی داشته است؟ بله، و این از طریق تسهیل زیرساخت ها، بهبود عملکرد اینترنت و ارائه آزادی اقتصادی بود.»

نصرتی خواستار اقدامات قابل اجرا توسط دولت برای کمک به بازار، بخش خصوصی و کارآفرینان شد تا مردم را در لیست حقوق و دستمزد قرار دهند. “کنترل تورم، ایجاد یک محیط اقتصادی باثبات برای سرمایه گذاری و تجارت، بهبود آزادی اقتصادی، کاهش بوروکراسی متورم، حذف رانت خواری و رهایی از انحصارها می تواند و باید ایجاد شغل را تسهیل کند.”

همچنین با فراهم کردن زیرساخت‌های مناسب برای اینترنت پرسرعت، انرژی، حمل‌ونقل، عملیات بانکی و مالی و بهبود روابط بین‌الملل به منظور ارتقای تجارت و سرمایه‌گذاری خارجی و نیز به تصویر کشیدن تصویری مثبت از کشور به‌عنوان یک مقصد امن تجاری و سرمایه‌گذاری، دولت می تواند شرایط مناسبی را برای اشتغال بیشتر ایجاد کند.

مسعود نیلی، مشاور ارشد رئیس جمهور می گوید دولت حسن روحانی، رئیس جمهور، در میان پنج کشور برتر جهان در ایجاد میانگین سالانه ۷۰۴۰۰۰ شغل قرار دارد. او گفته است: «اما این شاهکار خارق العاده به دلیل افزایش شدید تعداد جویندگان کار مورد توجه قرار نگرفته است.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری ایران در سال مالی گذشته (منتهی به اسفند ۹۶) به ۱۲.۴ درصد رسید که نسبت به سال قبل ۱.۴ درصد افزایش داشته است. داده های SCI نشان می دهد که ۳.۲ میلیون نفر بیکار بوده اند و ۱۰.۵ درصد از مردان (یا ۲.۱۹ میلیون) و ۲۰.۷ درصد از زنان (یا ۱.۰۱ میلیون) در سنین ۱۰ سال و بالاتر در این دوره بیکار بوده اند.

نرخ بیکاری در مناطق شهری ۱۳.۷ درصد و در مناطق روستایی ۸.۹ درصد بوده است. بیکاری در بین زنان در مقایسه با مردان و در میان ساکنان مناطق شهری بیشتر بود. نرخ بیکاری جوانان، یعنی نسبت جمعیت بین ۱۵ تا ۲۹ سال، به ۲۵.۹ درصد رسید که نسبت به سال ۲.۶ درصد افزایش داشت.