وثیقه گذاری سهام برای دریافت وام به کجا رسید؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مرداد ماه سال گذشته از سامانه توثیق الکترونیک هوشمند «ستاره» راه‌اندازی شد. این سامانه قصد داشت تا امکان وام گرفتن را برای افرادی که توانایی اخذ وام از بانک ها را داشتند اما صرفا به دلیل نداشتن وثیقه ی ملکی از این امکان محروم بودند، فراهم سازد.

مشخصا تا قبل از راه اندازی سامانه ستاره افرادی که صاحب ملک نبودند، نمی‌توانستند با به وثیقه گذاشتن دارایی‌های منقول خود مثل طلا، سهام و… اقدام به دریافت وام کنند.  بنابراین به منظور حل این مشکل و تسهیل روند اخذ وام از سیستم بانکی کشور برای عموم افراد جامعه، سامانه وثیقه گذاری الکترونیک ستاره سمات، راه اندازی شد تا افراد متقاضی دریافت وام، با استفاده از وثیقه گذاشتن سهام خود، نسبت به اخذ وام اقدام کنند. همچنین از دیگر اهداف مهم این طرح، امکان دریافت وام برای دارندگان سهام عدالت بود، که این افراد با وثیقه‌گذاری سهام خود، بتوانند از بانک های کشور وام دریافت کنند.

گفتنی است سامانه وثیقه گذاری الکترونیک ۵ مرداد ماه سال گذشته  با حضور وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس در سازمان بورس رونمایی شد. رئیس سازمان بورس در رویداد رونمایی از این سامانه با اشاره به مزایا این سامانه گفت: افراد به صورت رسمی (از امروز) می توانند از این سامانه استفاده کنند و سامانه در سیستم بانکی هم به طور همزمان عملیاتی می شود.
به گفته وی با بهره‌گیری از سامانه توثیق الکترونیک هوشمند «ستاره» سهامداران به ویژه سهامداران خرد می توانند، نیاز به نقدینگی فوری خود را بدون اینکه مجبور به فروش سهام یا دارایی خود شوند، مرتفع کنند و در واقع از طریق این سامانه امکان دریافت وام کوتاه مدت میسر می شود که پس از اتمام بازپرداخت وام، این وثیقه به صورت الکترونیک آزاد خواهد شد. بر این اساس قرار شد تا در گام‌های بعدی پذیرش سایر دارائی‌ها نظیر سکه، اندوخته بیمه‌عمر، گواهی کسر از حقوق و موارد دیگر برای انجام اموری که نیاز به وثیقه‌گذاری وجود دارد، به این سامانه اضافه خواهد شد.

همچنین به گفته‌ی محسن خدابخش، عضو هیئت مدیره سازمان بورس، با گذشت چند روز از اجرایی شدن این طرح، حدود ۳۵۰ هزار نفر با استفاده از توثیق سهام عدالت وام دریافت کرده‌اند. محسن خدابخش نکول (ناکامی در پرداخت) و عقب افتادگی این وام‌ها را صفر دانست، در نتیجه هر شخصی که دارای سهام عدالت باشد می‌تواند در صورت واجد شرایط بودن، این وام را دریافت کند.

ابهامات وثیقه گذاری سهام پابرجاست

اگرچه حدود یکسال از رونمایی سامانه توثیق الکترونیک هوشمند «ستاره» می گذارد، اما مشاهدات حاکی از آن است که این سامانه چندان کارا هم نبوده است و همچنان سوالات وابهامات مهمی در خصوص سامانه ستاره مطرح است. اولین سوالی که پیش می آید این است که چرا تا به امروز، غیر از امار رسمی که توسط یکی از اعضای هیئت مدیره سازمان بورس در همان روزهای ابتدایی اجرای این طرح در خصوص آمار افراد وام گیرنده از سامانه ستاره منتشر شد، هیچ آمار رسمی دیگری در خصوص تعداد افراد وام گیرنده با استفاده از روش توثیق سهام تا به امروز گزارش نشده است؟

همچنین دیگر سوالی که در خصوص این سامانه مطرح می شود این است که علارغم اینکه شرکت سپرده گذاری مرکزی، امکان وثیقه گذاری سهام، برای دریافت وام با وثیقه گذاری سهام  را برای سهامداران خود، ایجاد کرده و در حال حاضر افراد بسیاری، با دارا بودن شرایط گرفتن وثیقه در بورس، متقاضی بهره مندی از این تسهیلات می باشند چرا تعداد بانک های عامل برای اعطای وام  بسیار کم است و به نظر می رسد اکثر بانک های کشور، همچنان از وثیقه گذاری سهام برای اعطای وام استقبال نمی کنند؟

البته لازم ذکر است که اخیرا، باغستانی، مدیرعامل شرکت سپرده‌گذاری مرکزی در گفت و گویی اعلام کرد: در حال مذاکره با(باقی مانده) بانک ها هستیم تا از سامانه ستاره برای وثیقه‌گیری سهام به صورت برخط استفاده کنند.

همچنین وی با اشاره به بانک‌ها معمولا وجه نقد را به میزان ۱۰۰ درصد، سفته را به میزان ۸۰ درصد و سهام را به صورت عمومی ۵۰ درصد ارزش آن را به عنوان وثیقه قبول می‌کنند، اما با استفاده از سهام وثیقه الکترونیکی علاوه بر کاهش سرعت وثیقه‌گیری، ارزش واقعی سهام هم مدنظر قرار می‌گیرد. 

در آخر نیز باید گفت همچنان به نظر می رسد در شرایط فعلی و با توجه به عدم موفقیت فاز اول طرح وثیقه گذاری سهام، احتمالا فعلا برای صحبت از سایر روش های وثیقه گذاری که رئیس سازمان بورس در سال گذشته وعده ی آن ها را داده بود (وثیقه گذاری دارائی‌ها نظیر سکه، اندوخته بیمه‌عمر، گواهی کسر و …) بسیار زود است و بعید است که این طرح ها به زودی راه اندازی شود.