چالش ها و فرصت‌های صنعت فرش دستباف ایران
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم, فرش دستباف ایرانی از دیرباز جزو مهم‌ترین نمادهای فرهنگ و هنر ایران به شمار می‌رود. این صنعت نه تنها بخشی از تاریخ و سنت‌های ایرانی است، بلکه امروزه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و سودآورترین صنایع دستی در جهان شناخته می‌شود. اهمیت فرش دستباف به‌ویژه در زمینه اشتغال‌زایی و رونق تولید نمی‌تواند نادیده گرفته شود.
صنعت فرش دستباف در ایران یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد اشتغال در مناطق مختلف کشور است. این صنعت با در نظر گرفتن مراحل مختلف تولید، از طراحی تا بافت، به تأمین شغل برای میلیون‌ها نفر از جمله بافندگان، طراحان، کارشناسان رنگ و مواد اولیه، و فعالان در حوزه فروش و صادرات می‌پردازد. طبق آمارها، بالغ بر ۲میلیون نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در صنعت فرش ایران مشغول به کار هستند. این تعداد نه تنها نشان‌دهنده اهمیت اقتصادی این صنعت است، بلکه موجب کاهش نرخ بیکاری در بسیاری از مناطق روستایی و شهری می‌شود.
این صنعت با توجه به کیفیت بالا و طرح‌های منحصر به فرد، یکی از اصلی‌ترین اقلام صادراتی کشور به شمار می‌رود. فرش می‌تواند به رونق تولید داخلی کمک کرده و ارزآوری برای کشور به همراه داشته باشد. در سال‌های اخیر، با توجه به تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی، اهمیت صادرات فرش دستباف به بازارهای جهانی بیشتر از گذشته احساس شده است. فرش ایران نه‌تنها در کشورهای آسیایی بلکه در بازارهای اروپا، آمریکا و حتی استرالیا از محبوبیت خاصی برخوردار است.
عبداله بهرامی، مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران مشکلات صادرات فرش دستباف در کشور را ناشی از خودتحریمی داخلی می داند و معتقد است: موانع و محدودیت‌ها برای صادرکنندگان فرش باید برداشته شود.
بهرامی در ادامه با بیان اینکه صنعت فرش دستباف، به عنوان یکی از نمادهای اصیل فرهنگی و اقتصادی کشور، در عرصه‌های داخلی و بین‌المللی جایگاه استراتژیک ویژه‌ای دارد می گوید: این صنعت نه تنها منبع عظیم اشتغال در سطح کشور، به‌ویژه در مناطق روستایی، محسوب می‌شود، بلکه عامل اصلی در انتقال هنر، فرهنگ و هویت ایرانی به جهان نیز به شمار می‌رود.
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف با اشاره به توانمندی‌های استراتژیک و فرصت‌های موجود در این صنعت می گوید: فرش دستباف می تواند یکی از قطعات برتر صادرات غیر نفتی باشد و ارز آوری خوبی داشته باشد.تحول در فرآیندهای تولید و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین در راستای افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها، فرصت‌های اقتصادی جدیدی را به همراه دارد.
بهرامی همکاری‌های تعاونی و نوآوری در مدیریت را ضروری می داند و بیان می کند: ایجاد ساختارهای تعاونی مستحکم و بهره‌گیری از تجارب مدیریتی روز دنیا، زمینه‌ساز ارتقای سطح همکاری میان قالیبافان و افزایش قدرت چانه‌زنی در بازارهای داخلی و خارجی است. این امر می‌تواند به بهبود شرایط کاری و تضمین پایداری صنعت کمک شایانی نماید.
به گزارش تسنیم,یکی از بزرگ‌ترین موانع در مسیر رونق فرش دستباف ایران، مشکلات اقتصادی و هزینه‌های بالای تولید است. هزینه‌های مواد اولیه مانند نخ، رنگ، و سایر لوازم مورد نیاز برای بافت فرش، در سال‌های اخیر به شدت افزایش یافته است. این افزایش قیمت‌ها باعث شده تا تولیدکنندگان فرش به‌ویژه در مناطق روستایی نتوانند با کیفیت و به میزان کافی تولید کنند. علاوه بر این، دستمزد بالا و هزینه‌های حمل‌ونقل نیز بر قیمت تمام‌شده فرش افزوده است و همین امر باعث کاهش رقابت‌پذیری فرش ایران در بازارهای جهانی شده است.
از سوی دیگر فرش دستباف نیازمند مهارت‌های خاص و دقت بالا در طراحی و بافت است. با این حال، در سال‌های اخیر شاهد کاهش تعداد بافندگان ماهر به‌ویژه در مناطق روستایی هستیم. بسیاری از جوانان به دلیل شرایط اقتصادی و تغییر سبک زندگی، به‌دنبال مشاغل دیگر هستند و همین امر باعث شده تا صنعت فرش با کمبود نیروی کار ماهر روبه‌رو شود. این مشکل به‌ویژه در مناطق دورافتاده که فرهنگ بافت فرش در آن‌ها ریشه‌دار است، محسوس‌تر است.
همچنین فرش‌های دستباف ایرانی در مقایسه با فرش‌های ماشینی از قیمت بالاتری برخوردارند. این امر باعث شده که برخی مصرف‌کنندگان داخلی و خارجی ترجیح دهند فرش‌های ارزان‌قیمت ماشینی را خریداری کنند. همچنین، رقابت با فرش‌های ماشینی که سرعت تولید بالاتری دارند و به‌راحتی در بازارهای جهانی عرضه می‌شوند، باعث شده که فرش دستباف ایرانی در معرض تهدید قرار گیرد.
مدیرعامل اتحادیه سراسری تعاونی‌های فرش دستباف ایران درباره چالش‌های پیش روی صنعت فرش تشریح کرد:نوسانات اقتصادی و تغییر الگوهای مصرف جهانی از جمله چالش‌های مهمی است که صنعت فرش دستباف را با مواجه شدن با رقابت‌های فزاینده در بازار بین‌المللی وادار می‌کند. ضرورت انطباق با استانداردهای بین‌المللی و بهبود بسته‌بندی و حمل‌ونقل محصولات از اولویت‌های آن محسوب می‌شود. همچنین موانع مالی و تسهیلات اعتباری،زنجیره ارزش و فرآوری مواد اولیه از جمله چالش ها در مسیر این صنعت است.
وی با اشاره به ایجاد چارچوب های حمایتی و تشویقی در این صنعت گفت:با همگرایی تلاش‌های دولت، بخش خصوصی و نهادهای تعاونی، می‌توان از طریق اعطای رفع مصوبه تعهد ارزی بانک مرکزی واعضای تسهیلات اعتباری، معافیت‌های مالیاتی و پوشش‌های بیمه‌ای مناسب، بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی صنعت فراهم آورد.
بهرامی ادامه داد: همچنین سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، دیجیتالی‌سازی فرآیندهای تولید و بهبود سیستم‌های مدیریت زنجیره تأمین، از جمله اقدامات لازم جهت بهبود کیفیت و افزایش بهره‌وری در تولید فرش دستباف است. با تکیه بر توانمندی‌های بومی، تبیین راهبردهای نوین مدیریتی و همکاری گسترده میان تمامی ذینفعان و حمایت‌های دولت مردان در زمینه های مطرح شده اطمینان می رود که هنر صنعت فرش دستباف ایران در سال پیش رو شاهد رشد، توسعه و افزایش سهم رقابتی در عرصه جهانی خواهد بود.
به گزارش تسنیم,فرش دستباف ایرانی در کنار اهمیت اقتصادی‌اش، نقش مهمی در حفظ و ترویج فرهنگ و هنر ایرانی ایفا می‌کند. طرح‌ها و نقوش خاص هر منطقه نمایانگر هویت فرهنگی آن خطه است و بافت هر فرش دستباف می‌تواند به‌عنوان یک اثر هنری ماندگار در تاریخ هنر بشری شناخته شود. رونق این صنعت نه تنها به تقویت هنرهای سنتی کمک می‌کند بلکه به‌عنوان یک منبع مهم برای انتقال میراث فرهنگی به نسل‌های آینده نیز عمل می‌کند.
با توجه به توانایی بالای صنعت فرش دستباف در ایجاد اشتغال، رونق تولید و صادرات، و همچنین حفظ و ترویج فرهنگ ایرانی، لازم است که دولت و بخش‌های خصوصی در راستای حمایت از این صنعت گام‌های مؤثری بردارند. حمایت‌های مالی، آموزشی، بازاریابی و همچنین تسهیل در فرآیند صادرات می‌تواند به رونق بیشتر این صنعت کمک کرده و نقشی مؤثر در توسعه پایدار اقتصادی کشور ایفا کند. فرش دستباف ایرانی نه تنها یک محصول تجاری است، بلکه نمادی از هویت و فرهنگ غنی ایران در عرصه جهانی به شمار می‌رود.
لازم است که دولت و بخش‌های خصوصی اقداماتی مؤثر برای حل این چالش‌ها انجام دهند. حمایت از تولیدکنندگان، ارتقاء مهارت‌های نیروی کار، ایجاد زیرساخت‌های مناسب برای صادرات، و تبلیغات هدفمند در بازارهای جهانی می‌تواند به احیای این صنعت و رونق آن کمک کند. فرش دستباف ایرانی با تمام مشکلات موجود، همچنان یکی از مهم‌ترین صنایع کشور است که نیاز به توجه ویژه و حمایت‌های اساسی دارد تا بتواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی حفظ و تقویت کند.
[انتهای پیام]
منبع: تسنیم