چرا نفت و گاز روسیه هنوز در جریان است؟ اوکراین

منم، همانطور که یک مشاور انرژی اوکراینی که ترجیح می‌دهد بی نام بماند، “مضحک و مضحک” است: در بحبوحه جنگ وحشیانه روسیه علیه اوکراین، جریان نفت و گاز روسیه از طریق خطوط لوله اوکراین ادامه دارد. قبل از جنگ، اروپا برای ۴۰ تا ۴۵ درصد گاز وارداتی و حدود یک چهارم نفت خود به روسیه متکی بود. روسیه از آن زمان تلاش کرده است تا اروپا را برای کنار گذاشتن تحریم‌های اقتصادی با محدود کردن عرضه‌ها تحت فشار قرار دهد. اروپا نیز به نوبه خود تقریباً به طور کامل خود را از انرژی روسیه جدا کرده است. اما نه به طور کامل. جریان ادامه دار تا حدودی خماری از سیستم قدیمی است و تا حدودی به لطف قانون قراردادها، واقعیت بازار و مصلحت سیاسی است.

ابتدا روغن را مصرف کنید. دسامبر گذشته، اروپا واردات نفت دریایی از روسیه را ممنوع کرد (به استثنای چند مورد موقت). اما در یک امتیاز به کشورهای محصور در خشکی خطوط لوله مستثنی شدند. روسیه در تلافی خط لوله دروژبای شمالی به لهستان و آلمان را مسدود کرد. با این حال، نفت همچنان از طریق خط لوله دروژبای جنوبی از طریق اوکراین به پالایشگاه‌های جمهوری چک، اسلواکی و مجارستان می‌رفت. دومی به ولادیمیر پوتین کمک می کند تا روابط ویژه خود را با ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، که به طور مداوم علیه تحریم های اتحادیه اروپا لابی می کند، حفظ کند.

تحریم‌ها این سه کشور را از صادرات سوختی که از نفت خام روسیه خود تولید می‌کنند به دیگران منع می‌کند، با یک استثنای طنزآمیز: آنها می‌توانند آن را به اوکراین ارسال کنند. پالایشگاه های اوکراین، عمدتا در شرق کشور جنگ زده، به شدت آسیب دیده اند. با محاصره بنادر دریای سیاه، تنها راه دیگری که اوکراین می تواند بنزین دریافت کند، کامیون یا قطار است. مشاور انرژی اوکراین می‌گوید: «از نظر یک استراتژی نظامی بدبینانه، ما هنوز به این نفت نیاز داریم.

گاز روسیه، در عین حال، هرگز مسدود نشده است. با این حال، به محض اعمال تحریم های اروپا، روسیه شروع به بستن شیرها کرد. با وجود تخریب مرموز خط لوله نورد استریم در سپتامبر، روسیه می توانست از طریق شبکه اوکراین گاز مشتریان اروپایی را تامین کند. اما زمانی که اوکراین یک نقطه ورودی خط لوله در سرزمین های اشغالی را تعطیل کرد، روسیه از پرداخت کامل هزینه های ترانزیت خودداری کرد و تهدید کرد که عرضه را قطع خواهد کرد. اوکراین پیشنهاد تغییر مسیر گاز را داد، اما روسیه نپذیرفت. نفتوگاز، شرکت انرژی دولتی اوکراین، گازپروم روسیه را به دادگاه بین المللی داوری برده است تا این اختلاف را حل و فصل کند.

هشدار پوتین مبنی بر اینکه اروپا بدون «یخ زدن» خواهد بود. گاز روسیه هرگز از بین نرفت: زمستان گرم بود و اروپا منابع دیگری پیدا کرد. تا ماه مارس، سهم روسیه از واردات گاز اروپا به اندکی بیش از ۱۰ درصد کاهش یافته بود. حدود نیمی از آن گاز طبیعی مایع است که از یک شرکت خصوصی روسی خریداری شده است. یک چهارم دیگر از طریق خط لوله ترک استریم به جنوب اروپا می رود. بقیه از طریق اوکراین، بیشتر به اسلواکی و اتریش می رود. تحلیلگران انتظار دارند روسیه این جریان رو به کاهش را کاهش دهد. قرارداد نفت گاز و گازپروم در پایان سال ۲۰۲۴ به پایان می رسد و تصور تمدید آن دشوار است.

مقامات اوکراینی می گویند تا زمانی که اروپایی ها گاز روسیه را خریداری می کنند، به قرارداد خود برای حمل و نقل آن احترام می گذارند. به نفع آنها نخواهد بود که حمایت اروپا را با ایجاد هیاهو به خطر بیندازند. باز نگه داشتن شبکه اوکراین همچنین به مشتریان اروپایی که از گازپروم به دلیل قطع کردن آنها شکایت می کنند کمک می کند: در غیر این صورت روس ها ممکن است استدلال کنند که انفجار نورد استریم تحویل را غیرممکن کرده است.

تقاضای خود اوکراین برای گاز کاهش یافته و بخش اعظم صنعت آن نابود شده است. این کشور تقریباً به اندازه کافی برای نیازهای خود تولید می کند. اما بیشتر نفت خود را وارد می‌کند، به ویژه گازوئیل برای ژنراتورهایی که در زمان خاموشی از آن استفاده می‌کند – و برای خودروهای نظامی. اوکراین گازوئیل را از تاجران مختلف خریداری می کند و منشاء آن اغلب مشخص نیست. اما مشاور انرژی اوکراینی با لبخندی نیم‌بخند تأیید می‌کند که احتمالاً مقداری از سوختی که تانک‌های اوکراینی را تامین می‌کند، روسی است.■