چه چیزی فرش دستبافت ایرانی را فوق العاده می کند؟

ایران یکی از قدیمی ترین تولیدکنندگان و بزرگترین تاجر فرش دستباف در سراسر جهان است.

فرش دستباف ایرانی از نظر کیفیت، تنوع و طرح در بازارهای جهانی در مقایسه با همتایان خود بی رقیب است. با این حال، عدم برنامه ریزی و مدیریت ضعیف در ارتقای این گنجینه های نفس گیر، این صنعت را از دستیابی به پتانسیل واقعی خود و به دست آوردن جایگاه شایسته خود در سطح بین المللی باز می دارد.

فایننشال تریبون با هدف بررسی زیربنای صنعت فرش دستباف ایرانی با رئیس جمهور ایران مصاحبه کرد. مرکز ملی فرش، حمید کارگر، در بیست و ششمین نمایشگاه فرش دستباف ایران که توسط این مرکز در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار و تحت حمایت این مرکز برگزار شد.

این نمایشگاه که در ۲۳ آگوست افتتاح شد و تا ۲۹ اوت ادامه خواهد داشت، یکی از معتبرترین رویدادهای جهان در زمینه فرش دستباف است.

کارگر INCC را به عنوان یک سازمان غیرانتفاعی دولتی معرفی کرد که در سال ۲۰۰۳ برای سیاست گذاری و حمایت از صنعت فرش دستباف ایرانی تأسیس شد.

این مرکز از سه بخش اصلی تشکیل شده است. واحد آموزش و پژوهش به غیر از انجام تحقیقات بنیادی و کاربردی در این زمینه، دوره های عمومی و تخصصی را برای تمامی دست اندرکاران زنجیره تولید فرش ارائه می دهد. بخش تولید علاوه بر حمایت از بازیگران صنعت، به تسهیل و بهبود تولید کمک می کند. و بخش بازاریابی راه‌های گسترش بازارهای صادراتی و افزایش فروش را از طریق تبلیغات و برگزاری نمایشگاه‌های داخلی و خارجی بررسی می‌کند.

> ریشه های تاریخی

کارگر گفت: صنعت دست باف ایرانی قدیمی است. قدیمی ترین فرش باقی مانده در جهان پازیریک نام دارد که قدمت آن به ۲۵۰۰ سال پیش و مصادف با دوران امپراتوری هخامنشیان می رسد. امروزه می‌توان زیبایی آن را در موزه ارمیتاژ در سن پترزبورگ، روسیه قدردانی کرد.

او افزود: “رنگ ها و طرح پیچیده آن نشان می دهد که قالی بافی باید حداقل ۵۰۰ سال قبل از تکامل به سطح کمال پازیریک وجود داشته باشد.”

از این رو تخمین زده می شود که قدمت قالی بافی در ایران به ۳۰۰۰ سال می رسد.

در حال حاضر بسیاری از نمونه‌های زیبای فرش ایرانی در موزه‌های معروف جهان نگهداری می‌شوند که به عنوان سفیران هنری و فرهنگی ایران خدمت می‌کنند.

> تولید، ایجاد شغل

یکی از ویژگی های فرش دستباف ایرانی تنوع شگفت انگیز آن است. این مقام مسئول گفت: فرش‌های عشایر لر، عشایر بلوچ و ترکمن‌ها از نظر سبک، رنگ و طرح کاملاً متفاوت است.

قالی بافی در سراسر کشور انجام می شود. همه استان ها بر اساس سبک و سلیقه خود فرش می بافند. گفتنی است، استان های خاصی از جمله استان های آذربایجان شرقی، اصفهان، فارس، مرکزی، یزد، خراسان رضوی و خراسان جنوبی در این زمینه شناخته شده تر هستند.

کارگر با بیان اینکه در حال حاضر ایران یک میلیون قالی باف دارد که ۷۰۰ هزار نفر آنها به صورت تمام وقت مشغول به کار هستند، گفت: با توجه به فعالیت های مرتبط از جمله ریسندگی، رنگرزی، تعمیر، فروش و صادرات، تعداد افراد شاغل در این صنعت واقعاً زیاد است. .

وی تاکید کرد که بیش از ۲۰ زمینه مرتبط در این صنعت وجود دارد.

سالانه حدود ۳ میلیون متر مربع فرش دستباف در ایران بافته می شود که دو سوم آن صادر می شود و یک سوم نیاز داخلی را تامین می کند.

وی گفت: در این صنعت می توان با کمترین سرمایه گذاری شغل ایجاد کرد؛ می توان بافندگی فرش راه اندازی کرد و با ۵۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال (۱۳۰۲ تا ۲۶۰۵ دلار) مواد اولیه تهیه کرد اما محصول نهایی ارزش افزوده بالایی دارد. .

کارگر معتقد است که اشتغال زایی صنعت دستباف کاملاً تمیز است، یعنی سازگار با محیط زیست است.

به عبارت دیگر، هر کسی به سادگی می تواند آن را در هر جایی انجام دهد. هیچ هزینه نجومی در کار نیست و محصولات نهایی قابل صادرات هستند.

قیمت نهایی به طور مستقیم با دستمزد مرتبط است. اگرچه دستمزد قالیبافان در ایران زیاد نیست، اما در مقایسه با دستمزد کشورهای رقیب ما، هند و پاکستان، بالا محسوب می شود. از این رو فرش های ایرانی معمولا قیمت های بالاتری دارند و گاه سه برابر قالی های مشابه دیگر کشورها به فروش می رسند.

سرعت بافنده، نوع فرش، اندازه فرش، مدت زمان صرف شده برای بافت، پیچیدگی و تراکم فرش تعیین کننده سطح دستمزد است.

تاثیر مواد اولیه بر قیمت نهایی نسبت به دستمزد محسوس نیست چرا که عمده مواد اولیه در داخل کشور تامین می شود. شهرهای سیرجان، کرمان، کرمانشاه و مشهد پشم عالی عرضه می کنند. رنگ های پنبه ای و گیاهی نیز در ایران به وفور یافت می شود. البته بخش‌هایی از الیاف مورد نیاز از استرالیا و نیوزلند وارد می‌شود. واردات ابریشم نیز از چین و چند کشور دیگر تهیه می شود.

> صادرات در حال افزایش است

فرش ایرانی از دیرباز سهم قابل توجهی در صادرات غیرنفتی ایران داشته است.

ایران بزرگترین صادرکننده فرش دستباف با سهم ۳۰ درصدی در بازارهای جهانی است.

فرش های مستعمل در بازارهای خاصی مشتریان خاص خود را دارند، زیرا ارزش فرش های گران قیمت هر چه بیشتر «پال می شود» افزایش می یابد.

ایران به طور متوسط ​​سالانه ۳۰۰ میلیون دلار فرش دستباف صادر می کند. سال گذشته صادرات به حدود ۸۰ کشور ۳۵۹ میلیون دلار درآمد داشته است. آمریکا واردکننده اصلی فرش ایرانی بود که بالغ بر ۹۰ میلیون دلار بود.

کارگر توضیح داد که به دلیل ممنوعیت اعمال شده بر واردات فرش ایرانی در سپتامبر ۲۰۱۰، صادرات به آمریکا پس از ۵ تا ۶ سال صادرات «صفر» به این کشور، شتاب بیشتری گرفته است.

در نتیجه تحریم های بین المللی اعمال شده علیه ایران به دلیل برنامه هسته ای، صادرات فرش دستباف ایرانی به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

از آنجایی که ایالات متحده به طور سنتی مشتری اصلی فرش دستباف ایران بوده است، از دست دادن چنین بازار بزرگی به شدت به صادرات فرش ایران آسیب وارد کرد.

تحریم ها در ژانویه ۲۰۱۶ به عنوان بخشی از توافق هسته ای مهمی که این کشور سال قبل با قدرت های جهانی امضا کرد، لغو شد. در مقابل، ایران موافقت کرد که دامنه فعالیت های هسته ای خود را محدود کند.

به گفته کارگر، صادرات مستقیم ایران به آمریکا در فوریه ۲۰۱۶ از سر گرفته شد.

کارگر با اشاره به سایر عوامل آسیب‌رسان به صنعت فرش دستباف ایران، گفت: تحریم‌های اقتصادی بر صادرکنندگان ایرانی تأثیر زیادی گذاشته است زیرا هزینه‌های آنها افزایش یافته است.

رکود اقتصادی در اروپا، تغییر سبک زندگی در بازارهای صادراتی ایران، تبلیغات خوب رقبا در بازارهای جهانی و ناآرامی های سیاسی در کشورهای عربی نیز تقاضا برای فرش ایرانی را تضعیف کرد. به گفته کارگر، با رفع تحریم‌ها، اوضاع رو به جلو است.

روند رو به رشد صادرات ایران در سال مالی جاری (اسفند ۹۶-۹۶) ادامه دارد، به طوری که در چهار ماهه منتهی به ۳۱ تیرماه به ارزش ۸۹ میلیون دلار فرش دستباف صادر شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۷.۳ درصد افزایش داشته است. گمرک جمهوری اسلامی ایران اعلام کرد.

رئیس INCC گفت: هند، پاکستان، ترکیه، نپال، افغانستان و چین رقبای اصلی ایران در بازار جهانی فرش دستباف هستند.

بازاریابی و تبلیغات بدون شک برای گسترش بازارها حیاتی هستند، چه صنعت فرش یا هر تجارت دیگری.

وی افزود: با توجه به اینکه فرش ایرانی میراث فرهنگی و هنری ما و سفیر ما در سایر کشورهای دارای ظرفیت های اشتغال زایی فراوان است، بسیاری از سازمان ها در کشور باید خود را وقف تبلیغ فرش دستباف ایرانی کنند، اما متاسفانه تاکنون اقدامات موثری صورت نگرفته است. کارگر گفت

> خوراکی برای طیف وسیعی از سلیقه ها

مسجد شیخ زاید ابوظبی در امارات بزرگترین فرش جهان را در خود جای داده است. با استفاده از ۳۸ تن پنبه و پشم، ۱۲۰۰ بافنده از نیشابور در استان خراسان رضوی ایران به مدت یک سال و نیم به سرپرستی هنرمند ایرانی علی خلیقی فرش را ساختند. محصول نهایی که در سال ۲۰۰۷ و در زمان افتتاح مسجد در آن سال رونمایی شد، دارای ۲.۲ میلیارد گره انفرادی است که با دست بسته شده است، ۶۰۵۴۶ فوت مربع را پوشش می دهد و وزن آن ۱۲ تن است.

“آمریکایی ها معمولاً به دنبال فرش های ایرانی مقرون به صرفه تر، ارزان تر و بعضاً مستعمل هستند. ژاپنی ها معمولاً فرش های تمام ابریشم و ظریف را می طلبند. کشورهای عربی به فرش های بزرگ با رنگ های گرم علاقه دارند. هر بازاری سلیقه خاص خود را دارد و خوشبختانه ما پاسخ هایی برای آن داریم. کارگر گفت.

ایالات متحده و اکثر کشورهای اروپایی، به ویژه ایتالیا، انگلستان، سوئیس، فرانسه و آلمان و همچنین برخی از کشورهای عربی و ژاپن بازارهای سنتی فرش ایرانی محسوب می شوند.

از سوی دیگر برخی از مشتریان فرش ایرانی مانند روسیه، چین، آفریقای جنوبی و برزیل نوپا هستند.

آلمان، امارات و پاکستان نیز واردکنندگان اصلی فرش ایرانی هستند. با این حال، این کشورها به خودی خود همیشه مصرف کننده محصول نیستند، زیرا تمایل دارند محصولات را دوباره به کشورهای دیگر صادر کنند.

این مقام مسئول با اشاره به این باور رایج که فرش دستباف همیشه گران و مقرون به صرفه است، گفت: فرش از نظر قیمتی متنوع است، می‌توانیم فرش دستباف اصل، باکیفیت و مقرون به صرفه [و گران قیمت] عرضه کنیم. ، این باور لزوماً درست نیست.”

کارگر خاطرنشان کرد: فرش دستباف از آنجایی که می‌توان آن را به عنوان سرمایه‌گذاری خریداری کرد، سال‌ها استفاده کرد و سپس با قیمت‌های بالاتر به فروش رساند، به عنوان یک محصول سرمایه‌ای محسوب می‌شود. برعکس، فرش ماشینی محصول مصرفی است.