کسری بی سابقه نقدینگی در بانک ها و بی توجهی بانک مرکزی

 نیاز بانک ها به پول در دومین هفته سال جاری برابر با ۱۵۶ همت بوده که در تاریخ برگزاری بازار باز بی سابقه بوده است. این در حالی است که بانک مرکزی تنها پاسخ گوی ۵۱.۲ درصد آن بوده است. اتفاقی که ناشی از رشد نرخ سود بوده و باوجود کنترل بده بستان پول در بازار باز همچنان خبر از کسری بی سابقه نقدینگی در بانک ها دارد.

نقدینگی بانکی بهبود یافت؟

بانک مرکزی با اعمال سیاست های جدید خود در سه ماه اخیر توانست تزریق پول در بازار باز را کاهش دهد. این رقم در هفته های میانی بهمن ماه به رکورد بالایی رسیده بود. رکوردی که در تاریخ برگزاری این بازار بی سابقه بود.

لمس مرز ۱۳۰ همتی تزریق نقدینگی اتفاقی بود که از مهم ترین عوامل تورم زا در کشور به شمار می رفت. چرا که عملیات ریپوی بازار باز در سطوح بالاتر موجب رسوب نقدینگی در بانک ها و به دنبال آن  رشد پایه پولی  می شود. در ادامه بانک مرکزی برای آن که بتواند تزریق پول در این بازار را مدیریت کند نرخ سود را بالا برد تا این استقراض را برای بانک ها با هزینه بیشتری مواجه کند. اتفاقی که به نوعی تزریق پول در این معاملات را کمتر کرد اما آیا نقدینگی بانکی را نیز بهبود بخشید؟

وضعیت بازار باز در هفته های نخست سال ۱۴۰۲

از ابتدای اسفند ماه سال گذشته تزریق نقدینگی در بانک ها روندی نزولی پیدا کرده و از سطح بی سابقه خود فاصله گرفت. در هفته نخست از آخرین فصل سال گذشته تزریق پول برابر با ۹۰ همت ثبت شده و د رادامه ۱۰ هزار میلیارد تومان دیگر نیز پایین تر آمد. 

در همین رابطه داده های بانک مرکزی نشان می دهد در ۴ هفته گذشته تزریق نقدینگی در بازار باز برابر با ۸۰ همت بوده و روند ثابتی را پشت سرگذاشته است.

این در حالی است که طبق داده های آماری در آخرین هفته بهمن ماه تزریق پول در کانال ۱۲۴ همت قرار داشته و به مدت یک ماه حدودا ۴۴ هزار میلیارد تومان از آن کاسته شد.

یکی از مهم ترین دلایل کاهش بزرگ تزریق پول در این بازار  افزایش  نرخ سود بین بانکی  و در ادامه رشد نرخ سود در بازار باز بوده است.

اثر کنترلی نرخ سود در رشد تزریق پول در بازار باز 

با رشد نرخ سود در بازار باز، و ثبت کانال ۲۳ درصدی در این مدت هزینه استقراض بانکها افزایش پیدا کرده و در ادامه تزریق پول مدیریت شد. اما وضعیت بدهی بانک ها همچنان در سطح بالایی قرار داشته است. 

طبق داده های بانک مرکزی در هفته منتهی به ۲۳ فروردین ماه امسال، اوراق عرضه شده نهادهای مالی به بانک مرکزی برابر با ۱۵۶ هزار و ۲۶۰ میلیارد تومان بوده است. در بازار باز بانک های دارای کسری می توانند نیازهای نقدینگی خود را ا زمسیر بده بستان اوراق بدهی برطرف کنند.

در این بازار بانک های دارای کسری اوراق بدهی به بانک مرکزی عرضه کرده و این نهاد نیز متناسب با صلاحدید خود در بانک ها پول تزریق میکند. ازجهتی نیز بانک ها هم با احتساب نرخ سود در استقراض هفتگی بازار باز مشارکت می کنند. زمانی که نرخ سود در این بازار بالا می رود دریافت پول از سوی بانک ها نیز کاهش پیدا می کند.

اکنون داده های آماری نشان می دهد نیاز بانک ها در بازار باز برابر با ۱۵۶ همت بوده اما بانک مرکزی تنها با ۸۰ همت آن موافقت کرده است. به عبارت دیگر رشد نرخ سود موجب شده تا تنها ۵۱.۲ درصد نیاز بانک ها برطرف شود. این در حالی است که همچنان حدود ۷۶ همت دیگر کسری در بانک ها وجود دارد.

بنابراین داده های آماری نشان می دهد وضعیت کسری در بانک ها در سطح بالایی بوده و در صد پاسخ دهی بانک مرکزی به این نیاز های مالی در حداقل خود در بازه دو ساله رسیده است.

ثبت چنین اتفاقی نشان می دهد اعمال سیاست نرخ سود هر چند مانع از رسوب پول در بازارهای بانکی شده اما هنوز نتوانسته کسری بانک ها را در مان کند.