یک ترانزیت جدید، هاب حمل و نقل پدیدار می شود

موقعیت ژئواستراتژیک ایران در کنار نقش تاریخی آن به عنوان مجرای مبادله کالا – به ویژه موقعیت آن در جاده باستانی ابریشم – این کشور را به یکی از فعال ترین قطب های حمل و نقل در جهان تبدیل کرده است. وب سایت المانیتور مستقر در واشنگتن در گزارشی می گوید.

ایران از طریق مرزهای زمینی شمالی و دریای خزر به آسیای مرکزی، قفقاز و روسیه دسترسی دارد. در جنوب آن از طریق خلیج فارس و دریای عمان به آب های بین المللی متصل است. دسترسی منحصربه‌فرد ایران به کشورهای محصور در خشکی و موقعیت استثنایی آن، آن را به یک مرکز ترانزیت ایده‌آل تبدیل می‌کند – هم از نظر هزینه و هم از نظر کارایی زمانی.

این موقعیت تاکنون موجب عضویت ایران در چندین کریدور بین المللی با مسیرهای حمل و نقل متعدد از کشور شده است. این کریدورها شامل کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب، کریدور حمل و نقل شرق-غرب (جاده ابریشم باستانی)، کریدور جنوب آسیا و کریدور حمل و نقل اروپا-قفقاز-آسیا است.

در سال‌های اخیر و به‌ویژه از زمان انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور در سال ۲۰۱۳، تعداد پروازهای بین‌المللی که از فضای ایران عبور کرده‌اند و حجم ترانزیت کالا از طریق راه‌آهن ایران دو برابر شده است. با این حال، علیرغم این افزایش اتصال، مقامات ایرانی می گویند که این کشور هنوز از نیمی از ظرفیت کل ترانزیتی خود استفاده می کند که حدود ۱۰ میلیون تن در سال است.

ایران با توجه به نقش مهمی که می تواند در حمل و نقل کالا در منطقه ایفا کند و همچنین با آگاهی از مزایای اقتصادی که می تواند به دست آورد – مانند ایجاد شغل و افزایش درآمد – به دنبال تنوع بخشیدن به مسیرهای ترانزیتی خود بوده است.

با توجه به تمایل اعلام شده اروپا برای تبدیل شدن مجدد به بزرگترین شریک تجاری ایران با لغو تحریم ها و با توجه به آشفتگی های اخیر در ترکیه، تهران تلاش ها برای ایجاد مسیرهای جدید به اروپا را تسریع کرده است.

  اصطکاک ترکی

سال هاست که ترکیه بهترین مجرای حمل و نقل کالاهای ایرانی به اروپا بوده است. با این حال، از نظر ترانزیت، اوضاع بین دو کشور در سال های اخیر زشت شده است. حملات به کامیون‌ها و رانندگان ایرانی در خاک ترکیه، اختلافات بر سر قیمت سوخت و تعرفه‌های تحمیل‌شده بر رانندگان ترک در ایران – بدون در نظر گرفتن بسته شدن مکرر مرزهای ترکیه، که تأثیر زیادی بر حمل‌ونقل ایرانی دارد، یکی از منابع اصلی اصطکاک بین تهران و آنکارا بوده است. .

این مسائل به همراه بدتر شدن وضعیت امنیتی در ترکیه، ایران را بر آن داشته است تا به دنبال مسیرهای ترانزیتی جایگزین به اروپا برود، زیرا اتکای صرف به همسایه غربی به نفع سیستم حمل و نقل ایران نیست و نخواهد بود. در این راستا، ایران به سمت احیای طرح ده ساله خود برای اتصال به اروپا از طریق یک مسیر چندوجهی جدید حرکت کرده است.

کریدور خلیج فارس – دریای سیاه که شامل حمل‌ونقل جاده‌ای، ریلی و دریایی است، از خلیج‌فارس به جنوب ایران آغاز و تا شمال کشور امتداد یافته و سپس به ارمنستان و آذربایجان می‌رود و از آنجا به بنادر گرجستان می‌رسد. پوتی و باتومی در دریای سیاه. در این راستا، بنادر بلغارستان نیز از طریق کشتی‌های رول‌آن/رول آف که برای انتقال کامیون‌ها به یونان استفاده می‌شوند، نقش دارند. کامیون هایی که عازم ایتالیا می شوند نیز می توانند با استفاده از این نوع کشتی ها از بنادر جنوبی یونان حرکت کنند.

ایران، ارمنستان، آذربایجان، گرجستان، بلغارستان و یونان اخیراً در مورد پیش نویس طرحی برای ادامه پروژه به توافق رسیدند که انتظار می رود تا پایان سال ۲۰۱۶ نهایی شود.

همایون کریمی، رئیس گروه توافقات بین‌المللی سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای ایران که در اولین دور از چندین دور مذاکرات بین کشورهای درگیر شرکت کرده بود، به المانیتور گفت: جنبه‌های سیاسی و بین‌المللی این کریدور چندوجهی از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا اهمیت موقعیت ترانزیت ما در منطقه و جهان را بیشتر خواهد کرد.”

کریدور خلیج فارس-دریای سیاه دارای مزایای اقتصادی متعددی برای کشورهای شرکت کننده است زیرا به آنها در تسهیل تجارت کمک می کند. از طرف اروپایی، این پروژه همچنین مهم تلقی می شود، زیرا دسترسی کشورهای اروپایی به خلیج فارس را تسهیل می کند، که به نوبه خود مسیر کوتاه تری را برای آنها به اقیانوس های هند و اقیانوس آرام ارائه می دهد.

عامل ژئوپلیتیک

«داشتن مسیر ایمن، مقرون به صرفه و سریع برای شرکت های حمل و نقل، حمل و نقل و صاحبان بار از اهمیت بالایی برخوردار است. کریمی گفت: ما باید بازاریابی خوبی از کریدور داشته باشیم تا صاحبان مشاغل و شرکت های حمل و نقل را از مزایای این مسیر جدید بیشتر آگاه کنیم.

اکبر خدایی، کارشناس ارشد سازمان همکاری های اقتصادی، معتقد است که ایران از نظر ژئوپلیتیک جایگاه منحصر به فردی دارد. خدایی به المانیتور گفت: ایران با مشارکت در کریدور خلیج فارس-دریای سیاه، در واقع از موقعیت ژئوپلیتیک خود در تعاملات جهانی استفاده می کند، چیزی که قطعاً توانایی کشور را برای ایفای نقش در عرصه اقتصادی بازسازی می کند.

وی افزود: این پروژه در حال حاضر جهانی شده است، زیرا انتظار می رود کشورهای دیگر – از جمله کشورهای ساحلی خلیج فارس و اقیانوس هند و همچنین کشورهای اروپایی – به این کریدور بپیوندند. قابل توجه، رومانی درخواست کرده است به کریدور خلیج فارس-دریای سیاه بپیوندد.

مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که این کریدور جایگزین مسیر ترانس‌ترکیه به اروپا نیست. در عوض، ایران می‌گوید که یک مسیر اضافی در اختیار این کشور قرار می‌دهد که در صورت هرگونه مانعی از سوی ترکیه، دست برتر را به آن کشور می‌دهد.

در حالی که امنیت و سهولت حمل و نقل نقش مهمی در تجارت جهانی ایفا می کند، ایران که برخلاف بسیاری از همسایگان خود از ثبات بالایی برخوردار است، انتظار می رود نقش بسیار بیشتری را به عنوان یک قطب ترانزیتی ایفا کند که شرق را با غرب و غرب پیوند می دهد. شمال به جنوب.

به این ترتیب، با کشف این پتانسیل قابل توجه بیشتر کشورها، و با ادامه تلاش های ایران برای تبدیل شدن به یک هاب ترانزیتی منطقه ای، کارشناسانی مانند کریمی معتقدند که کریدور جدید نقش مهمی ایفا خواهد کرد.

به گفته وی، رویکرد چندوجهی به تجارت با اروپا «اهمیت ترانزیت ایران را بیشتر می‌کند و زمینه را برای سرمایه‌گذاری خارجی بیشتر در زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور هموار می‌کند».