۱۷۰٬۰۰۰ دلار در هر دقیقه: چرا عربستان سعودی بزرگ‌ترین مانع برای اقدام اقلیمی است

پادشاهی بیابانی به درآمدهای نفتی وابسته است اما مردم آن در حال حاضر با آب‌وهوایی «در آستانه قابل‌زیست بودن» مواجه هستند. چه اتفاقی می‌فتد؟

چگونه می‌توان این تناقض‌ها را درک کرد و آیا کشورهایی که برای مقابله با بحران اقلیمی که در حال حاضر هر دقیقه یک نفر را می‌کشد، می‌توانند مانع عربستان سعودی را پشت سر بگذارند؟ «عربستانی‌ها دیوانه نیستند.» می‌گوید کاریم ال‌گندی، کارشناس اقلیم و انرژی در خاورمیانه. «اما آن‌ها نمی‌خواهند یک دولت شکست‌خورده شوند.»

نوک نیزه

عربستان سعودی تقریباً قرارداد جهانی اقلیم سازمان ملل را همان‌جا که سه دهه پیش به وجود آمد، نابود کرد. آلدن مایر، کارشناس مذاکرات کهنسال، در اتاق صدارت سازمان ملل در نیویورک حضور داشتند وقتی که چکش تصمیم به تصویب قرارداد در حال نزول بود. «دیپلمات فرانسوی ژان ریپرت مجبور شد سعودی‌ها و کویتی‌ها را که تابلوهای نام خود را در پشت اتاق با شور و هیجان بلند می‌کردند و سعی در اعتراض به تصویب قرارداد داشتند، نادیده بگیرد. او به سادگی آنها را نادیده گرفت و چکش را پایین آورد.»

«اما این کاری است که تنها می‌توان آن را وقتی تعداد کمی از کشورها وجود داشته باشد، انجام داد»، او می‌گوید. از آن زمان، عربستان سعودی به دقت گروه عرب یا سایر بازیگران اصلی را بسیج کرده و با تأثیر بزرگی موفق شده است. «آنها نوک نیزهٔ مقاومت را در سازماندهی شورش به عهده داشته‌اند»، مایر در مؤسسه تفکری اقلیم E3G می‌گوید.

یکی از پیروزی‌های اولیه و محوری عربستان سعودی و متحدان نفت‌پژوه اوپک آن بود که استفاده از رأی‌گیری برای اتخاذ تصمیم‌ها در مذاکرات اقلیم سازمان ملن را مسدود کردند — رأی‌گیری در سایر نهادهای سازمان ملن معمول است. در عوض، برای تصویب نیاز به اجماع است. «این بن‌بست هرگز غلبه نشده است. این باعث می‌شود قدرت نامتناسبی به عقب‌مانده‌ها داده شود، که این به نفع عربستان سعودی است»، یک گزارش از شبکه علم اجتماعی آب و هوا (Climate Social Science Network) بیان کرده و این بن‌بست گفت مذاکرات را «خراب» کرده است.

سرباز یک حق‌وتوی مؤثر، عربستان سعودی از آن پس مذاکرات اقلیمی را با تبدیل خود به استادی در قوانین رویه‌ای پیچیده و مرموز که فرآیند را هدایت می‌کند، به تعویق افکند؛ به‌گونه‌ای که «سعی می‌کند هر چه کم‌ترین پیشرفت را با کندی‌ترین سرعت به دست آورد»، گزارش افزود.

بیش از دوازده تاکتیک مانعی به کار گرفته شده است، از به چالش کشیدن دستور کارها تا ادعا کردن اینکه بخش‌های مذاکرات اجازه بحث در مواردی که آن‌ها علاقه ندارند را ندارند — مانند حذف سوخت‌های فسیلی — تا اصرار بر این که اقدام برای کمک به کشورهای آسیب‌پذیر در مواجهه با گرم‌شدن جهانی به‌عنوان جبران خسارت برای کشورهای نفت‌پژوه باشد. هدف کلیدی تاخیر است و به‌عنوان مثال، عربستان سعودی به شدت مخالف هر گونه مذاکرات مجازی در زمان تعطیلی جهان به‌دلیل کووید در سال ۲۰۲۰ بود. «آنها در این کار واقعا ماهرند، به‌طور کامل استادانه عمل می‌کنند»، می‌گوید دکتر جوآنا دی‌پلج، از دانشگاه کمبریج.

عربستان سعودی همچنین استدلال‌های گسترده‌تری را به کار می‌گیرد: این که کشورهای بزرگ emitters تاریخی مانند ایالات متحده، روسیه و بریتانیا، مسئولیت اصلی مقابله با تغییرات آب و هوایی را بر عهده دارند؛ و این که در حالیکه نفت را می‌فروشند، برای تامین مالی توسعه آن، سایر کشورها در واقع آن را می‌سوزانند. دولت سعودی به درخواست نظردهی از گاردین پاسخ نداد.

«کاهش، تضعیف، حذف»

در سال‌های اخیر، مانع‌گری اقلیم عربستان سعودی از مذاکرات اقلیمی به بسیاری از نشست‌های بین‌المللی محیط‌زیست گسترش یافته است. طرحی برای محدود کردن تولید پلاستیک که توسط بیش از ۱۰۰ کشور حمایت می‌شد، در آگوست پس از مخالفت عربستان سعودی و هم‌پیمانانش که همچنین رأی‌گیری در این مذاکرات را مسدود کرده بودند، سقوط کرد.

یک توافق برجسته برای مالیات کربن بر حمل‌ونقل دریایی در اکتبر به‌دلیل عربستان سعودی — که در این بار از رأی‌گیری پشتیبانی کرد — به نتیجه رسید، وقتی‌که آمریکا با زورگذاری رأی برای تعویق را فراخواند. حتی در یک اجلاس سازمان ملل درباره بیابان‌زایی که خود عربستان سعودی در سال ۲۰۲۴ میزبانی کرد، کشورها نتوانستند در واکنشی به خشکسالی به توافق برسند؛ چرا که میزبانان اجازه اشاره‌ای به اقلیم در توافق‌نامه ندادند.

این حملهٔ جامع بر علیه اقدام اقلیمی، سال گذشته توسط مایر به عنوان «چکش ویران‌کننده» توصیف شد. او می‌گوید: «بدون شک هنوز هم در همان حالت هستند».