طرح تأخیری هند در اجلاس اقلیمی COP30، نگرانی‌ها را برانگیخت
در اجلاس اقلیمی سازمان ملل متحد امسال (COP30) که در شهر بلم برزیل برگزار می‌شود، همهٔ نگاه‌ها به هند – سومین انتشاردهندهٔ دی‌اکسید کربن جهان – معطوف است.
هند هنوز طرح مهم اقلیمی را که هر کشور هر پنج سال یکبار ملزم به ارائه آن است، ارائه نکرده است؛ در حالی‌که ارزیابی‌های بین‌المللی اقدام اقلیمی این کشور را «به‌طور نگران‌کننده‌ای ناکافی» توصیف کرده‌اند. اما دهلی نظیر دیگری دارد.
به نام مشارکت‌های ملی تعیین‌شده (NDCs) شناخته می‌شود، طرح به‌روزرسانی‌شدهٔ هر کشور عضو به کنوانسیون چارچوب اقلیم سازمان ملل (UNFCCC) انتظار می‌رود شامل هدف‌های جسورانه‌تری برای کاهش کربن باشد، زیرا جهان نتوانسته سطح لازم برای جلوگیری از گرم‌گیری خطرناک را محقق کند.
تا کنون، حدود ۱۲۰ از ۱۹۶ کشور عضو UNFCCC طرح‌های به‌روزشده خود را ارائه داده‌اند و هند در بین کشورهای باقی‌مانده قرار دارد.
توافق‌نامهٔ اقلیمی پاریس که در سال ۲۰۱۵ امضا شد، هدف خود را محدود کردن افزایش متوسط دمای جهانی به زیر ۲ درجهٔ سانتی‌گراد و تلاش برای ۱٫۵ درجهٔ سانتی‌گراد به‌منظور جلوگیری از تغییرات اقلیمی شدید تعیین کرده است.
برنامهٔ محیط زیست سازمان ملل (UNEP) می‌گوید که تا سال ۲۰۳۵، انتشار سالانه باید نسبت به سال ۲۰۱۹ به‌طور جداگانه ۳۵٪ و ۵۵٪ کاهش یابد تا با اهداف توافق‌نامهٔ پاریس هم‌راستا باشد.
اما از آن زمان، انتشار گازهای گلخانه‌ای تقریباً هر سال افزایش یافته است و طرح‌های اقلیمی ارائه‌شده به UNFCCC تا ۱۰ نوامبر نشان می‌دهند که کاهش انتشار تنها حدود ۱۲٪ تا سال ۲۰۳۵ خواهد بود – و آن نیز به شرط اجرای کامل سیاست‌ها توسط کشورها.
UNEP هشدار می‌دهد که سیاست‌های فعلی انتشار، جهان را در مسیر گرم‌کردن ۲٫۸ درجهٔ سانتی‌گراد در این قرن قرار می‌دهد و نیاز به هدف‌های بسیار جسورانه‌تر برای کاهش کربن را برجسته می‌کند.
مهلت اولیه برای طرح به‌روزشدهٔ اقلیمی (NDC3) در ماه فوریه بود، اما به سپتامبر تمدید شد؛ زیرا بیش از ۹۰٪ کشورهای عضو نتوانستند این مهلت را رعایت کنند.
همهٔ نگاه‌ها به بزرگ‌ترین انتشاردهندگان مانند چین، هند و اتحادیهٔ اروپا معطوف بود؛ همچنین چون رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، بار دیگر خروج کشور خود از توافق‌نامهٔ پاریس را اعلام کرد؛ مسأله‌ای که جهان را به این سؤال واداشت که آیا سایر انتشاردهندگان بزرگ برای جبران این خلا گام برمی‌دارند یا خیر.
اما بسیاری از کشورها نیز مهلت سپتامبر را از دست دادند. در حالی‌که برخی پیش از COP30 طرح‌های خود را ارائه کردند، انتظار می‌رفت که بقیه در جریان نشست اقلیمی در بلم این کار را انجام دهند.
برخی این کار را انجام دادند، اما هند جهان را در تعلیق نگه داشت تا اینکه وزیر محیط‌زیست، به‌پندر یاداو، که گروه نمایندگی کشور را در بلم رهبری می‌کرد، این هفته به رسانه‌ها گفت که دهلی طرح خود را تنها تا پایان دسامبر ارائه خواهد کرد.
پس چرا هند ارسال طرح اقلیمی خود را به تعویق انداخته است، حتی با اینکه این می‌تواند منجر به پوشش خبری منفی در طول COP30 شود؟
اگرچه بیان واضحی از موضع خود نکرده است، دهلی به‌نظر می‌رسد مشتاق است دیدگاهی که بسیاری از کشورهای در حال توسعه به اشتراک می‌گذارند، برجسته کند: این که کشورهای ثروتمند مسئولیت تاریخی کاهش انتشار گازها را بر عهده دارند و باید حمایت مالی بسیار بیشتری به جهان در حال توسعه ارائه دهند.
یک هفته پیش از آغاز COP30، یاداو مقالهٔ نظری در روزنامه Economic Times نوشت که در آن استدلال کرد: «پیشرفت جهانی اقلیم نمی‌تواند تنها از بحث‌های بی‌پایان حاصل شود».
«مدت طولانی است که جهان در چرخه‌ای از مذاکرات گیر کرده است، در حالی که سیگنال اضطراری سیاره بلندتر می‌شود. اگرچه گفت‌وگو مهم است، اما اقدام ضروری است»، او نوشت.
در حین ارائهٔ بیانیهٔ هند در COP30، یاداو به‌نظر می‌رسید که این استدلال را گسترش می‌دهد.
او گفت: «کشورهای توسعه یافته باید به صفر خالص بسیار زودتر از تاریخ‌های هدف فعلی برسند و تأمین مالی جدید، افزوده و معافیتی اقلیمی را به مقیاس تریلیون‌ها نه میلیاردها فراهم کنند».
مسئولان هندی، همانند بسیاری از مذاکره‌کنندگان کشورهای در حال توسعه، استدلال می‌کنند که طرح‌های به‌روزشدهٔ اقلیمی آن‌ها با هدف‌های جسورانه‌تری برای کاهش کربن، بی‌اثر خواهد بود اگر حمایت‌های مالی و فناوری از سوی کشورهای توسعه یافته دریافت نکنند.
توافق‌نامهٔ اقلیمی پاریس از کشورهای توسعه یافته می‌خواهد که حمایت مالی به جهان در حال توسعه ارائه دهند، اما این موضوع همچنان مسأله‌ای مناقشه‌برانگیز باقی مانده است.
COP آخر که در باکو، آذربایجان برگزار شد، واکنش‌های خشمگین کشورهای در حال توسعه را به‌همراه داشت؛ زمانی‌که کشورهای توسعه یافته اعلام کردند که تا سال ۲۰۳۵، به‌صورت سالانه ۳۰۰ میلیارد دلار (۲۲۹ میلیارد پوند) به‌عنوان مالیات اقلیمی فراهم خواهند کرد، در حالی که کشورهای فقیر بیش از ۱ تریلیون دلار درخواست می‌کردند.
کشورهای در حال توسعه همچنین می‌گویند که شفافیت و وضوحی در خصوص چگونگی ارائهٔ ۳۰۰ میلیارد دلار وجود ندارد و کشورهای توسعه یافته به‌دنبال تأمین مالی خصوصی هستند که بار بدهی را بر کشورهای ضعیف تحمیل می‌کند.
در عین حال، برخی از کشورهای توسعه یافته استدلال می‌کنند که اقتصادهای نوظهور سریع مانند چین و هند نیز باید به صندوق مالی اقلیمی جهانی کمک کنند.
ووکِه هوئکسترا، کمیسر اقلیم در کمیسیون اروپا، در یک نشست مطبوعاتی در COP30 گفت: «بهترین راه برای اطمینان از اینکه اروپا می‌تواند تأمین مالی اقلیمی که تاکنون ارائه کرده است، ادامه دهد، دعوت از دیگرانی است که توانایی این کار را دارند… تا مشارکت کنند».
بدون اشاره به هیچ کشور خاصی، او گفت که در بسیاری از موارد (کشورهای دیگر) سرانهٔ تولید ناخالص داخلی بسیار بالاتری نسبت به اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا دارند.
هند می‌گوید که نباید برای طرح اقلیمی جسورانه‌تری فشار وارد شود، زیرا این کشور پیش از موعد مقرر ۲۰۳۰، تعهد کلیدی خود را که دارا بودن ۵۰٪ از ظرفیت نصب شده برق از منابع غیر فسیلی است، برآورده کرده است.
ارزیابی‌های جهانی این دستاورد را تحسین می‌کنند، اما چالش‌های دیگری را نیز اشاره می‌دورند.
پروژهٔ مستقل علمی Climate Action Tracker که اقدامات دولتی در حوزه اقلیم را ردیابی می‌کند و آن را با توافق‌نامهٔ پاریس سراسری مقایسه می‌کند، اهداف و اقدامات اقلیمی هند را «به‌طور بسیار ناکافی» ارزیابی کرده است.
این پروژه اشاره کرده که سهم زغال‌سنگ در تولید کل برق هند همچنان حدود ۷۵٪ است، در حالی که برای هماهنگی اقدامات اقلیمی این کشور با هدف جهانی محدود کردن افزایش دما به ۱٫۵ درجهٔ سانتی‌گراد، باید به‌حداقل ۱۹٪ کاهش یابد.
گزارش دیگری که در COP30 منتشر شد، نیز بر وابستگی بیش‌ازحد هند به زغال‌سنگ تأکید کرده است.
در شاخص عملکرد تغییرات اقلیمی (Climate Change Performance Index) که توسط مرکز تفکر زیست‌محیطی GermanWatch منتشر شده است، هند در طول سال گذشته ۱۳ رتبه سقوط کرده و در میان ۶۳ کشور و اتحادیه اروپا در رتبهٔ ۲۳ قرار گرفته است.
یک گزارش از این مرکز می‌گوید: «مسیر ملی هند همچنان بر پایه زغال‌سنگ استوار است و هیچ جدول زمانی ملی برای خروج از زغال‌سنگ وجود ندارد و بلوک‌های جدید زغال‌سنگ همچنان به مزایده می‌رسند».
بر اساس گزارش اخیر شکاف انتشار گازهای گلخانه‌ای سازمان ملل، هند بیش‌ترین افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای را در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال پیشین تجربه کرده است، پس از چین و اندونزی.
اما بزرگ‌ترین انتشاردهندهٔ دی‌اکسید کربن جهان، چین، که معمولاً در مذاکرات اقلیمی به‌عنوان هم‌پیمان هند در مقابل کشورهای توسعه‌دهنده دیده می‌شود، پیشاپیش طرح به‌روزشدهٔ اقلیمی خود را ارائه داده است.
و اکنون COP30 نیز درباره این که آیا باید اعلام برنامه‌ای برای انتقال جهان از سوخت‌های فسیلی به سمت مسیر بدون سوخت‌های فسیلی باشد، بحث می‌کند.
پایان سال هنوز مشخص نیست که آیا انتقادات پیرامون وابستگی هند به زغال‌سنگ بر طرح به‌روزشدهٔ اقلیمی این کشور تأثیر خواهد گذاشت یا نه؛ این طرح پیش از پایان سال جاری ارائه خواهد شد.