کشورهای جنوب و جنوبشرق آسیا از طوفانها غرق میشوند
دانشمندان میگویند طوفانها با تسریع تغییرات اقلیمی، بارندگی و ویرانی بیشتری بهبار خواهند آورد.
توسط کیلی پرایس
در هفتههای اخیر، یک سلسلهٔ غیرمعمول از طوفانها و سیکلونهای بسیار شدید در جنوب و جنوبشرق آسیا همپوشانی یافتند که از اواسط نوامبر بیش از ۱٬۶۰۰ نفر را بهقید مرگ درآوردهاند.
خرابیهای ناشی از طوفانها در اندونزی، ویتنام، فیلیپین، مالزی، تایلند و سریلانکا شگفتانگیز بوده است. شهرهای تماماً توسط آبغرق شدهاند. میلیونها نفر آواره در پناهگاههای محدود در سراسر منطقه زندگی میکنند و صدها نفر همچنان مفقود هستند. لغزشهای زمینی بهدلیل بارشهای طاقتفرسا رخ دادهاند. و برآوردهای اولیه نشان میدهد که خسارت حداقل ۲۰ میلیارد دلار است.
آنورا کومارا دیسسانایکه، رئیسجمهور سریلانکا — که در پایان نوامبر بیشترین ضربه را از سیکلون دیتوا دریافت کرده بود — این وضعیت کشنده را «بزرگترین و چالشبرانگیزترین فاجعه طبیعی در تاریخ ما» نامید.
اگرچه طوفانها تا حدودی توسط دورههای طبیعی هوا تغذیه میشدند، دانشمندان میگویند تغییرات اقلیمی باعث تقویت بارندگی شد؛ روندی که در جنوب و جنوبشرق آسیا رو به افزایش است و این منطقه تقریباً دو برابر سرعت متوسط جهانی گرم میشود. همزمان، قطعجنگلها و شهرنشینی سریع در این منطقه ممکن است با از بین بردن سدهای طبیعی آب، اثرات سیلاب را تشدید کرده باشند.
طوفانهای همپوشان: اگرچه بارندگی در پاییز جنوب و جنوبشرق آسیا معمول است، قسمت انتهایی این «فصل مرطوب» بهطرز غیرعادی شدت یافته است. این بهقسمتی به دلیل الگوهای آب و هوایی لا نینیاست که در آن بادهای تجاری قوی آب گرم بیشتری از آمریکای جنوبی به سوی آسیا میبرند.
دانشمندان هنوز تأثیر دقیق تغییرات اقلیمی بر این طوفانهای خاص را تعیین نکردهاند، اما تحقیقات نشان میدهد که گرمشدن جهانی موجب شد تا فصل بارندگی آسیا (مونسون) بیش از پیش شدید و غیرقابلپیشبینی شود، زیرا افزایش دمای اقیانوس انرژی بیشتری برای طوفانها فراهم میکند، در حالی که هوای گرمتر رطوبت بیشتری در خود نگه میدارد.
بهدلیل این شرایط، چند طوفان همپوشان در اواسط نوامبر در نقاط مختلف آسیا بههمپیوندند و از شهرهای پرجنبوجوش جنوب تایلند تا جنگلهای سوماترا در اندونزی خرابی بهوجود آوردند. حدود ۱۳ اینچ (۳۳ سانتیمتر) باران در یک روز در شهر هاتی (Hat Yai) تایلند سقوط کرد – سنگینترین بارش در سه قرن اخیر، به گزارش بیبیسی. در سریلانکا، سیکلون دیتوا بهسختی از سواحل جنوبی کشور عبور کرد که کارشناسان اینرا برای چنین سیستمی غیرمعمول میدانند.
«آنها مرطوبتر و مخربتر شدهاند چون زمینهٔ اقلیمی تغییر کرده است»، روکسی کول، دانشمند اقلیمشناسی در مؤسسه هندی هواشناسی گرمسیری، به گاردین گفت. «آب، نه باد، اکنون عامل اصلی فاجعه است.»
تقریباً ۱۱ میلیون نفر در سراسر منطقه تحت تأثیر طوفانها قرار گرفتهاند؛ حدود ۱٫۲ میلیون نفر نیز بهدلیل آن آواره شدهاند، بهگزارش تخمینهای سازمان ملل. این شامل میلیونها کودک در ویتنام، فیلیپین، اندونزی، تایلند و مالزی میشود که بهدلیل ماندن در پناهگاههای تخلیهای با خطرات بهداشتی بالا بهدلیل ازدحام جمعیت، دسترسی به نیازهای اساسی و مدارس برایشان قطع شده است.
«کودکان در خط مقدم بحران اقلیمی جای گرفتهاند و بهصورت مستقیم تجربه میکنند که معنای افزایش فراوانی، شدت و کاهش پیشبینیپذیری آب و هوای شدید چیست»، ریکاردو پیرس، سخنگوی صندوق کودکان سازمان ملل متحد، در بیانیهای گفت.
خبر داخلی: همکار من کریستین اسپولار در نوامبر به ویتنام سفر کرد و اثرات طوفانهای بیوقفه را مشاهده کرد. مجموعاً ۲۱ طوفان، شامل ۱۵ تایفون، در این سال به ویتنام رسیدند – بالاترین عدد از زمان آغاز سوابق در سال ۱۹۶۱. این تعداد ۱۰ تایفون بیش از میانگین چند دهه پیش است، روندی که حداقل بخشی از آن ناشی از تغییرات اقلیمی است، به گزارش نیویورک تایمز.
از کریستین درخواست کردم تا دربارهٔ وضعیت و آنچه در طول بازدید خود مشاهده کرده است، بیشتر بگوید:
وسط ویتنام بهطور مکرر در اکتبر و نوامبر تحت بارش سنگین تایفونها قرار گرفت—دقیقا در زمان آغاز فصل اوج گردشگری. شهرهای تاریخی هوئه و هوی آن، هر دو از فهرست میراث جهانی یونسکو، رکوردهای بارش را بهدست آوردند و هفته بههفته ساکنان را میتوانست دید که خیابانها، بازارها و سواحل رودخانه را از زبالهها و لجن پاک میکنند.
من اولین گردشگری بودم که راهنمایم در طول ۱۰ روز در شهر هوئه میهمانی کرده بود، هنگامی که به این شهر رسیدم. در هوی آن، تور دوچرخهای که رزرو کردهام بهدلیل لغو سفرهای دیگر گردشگران، به یک تجربهٔ خصوصی تبدیل شد. در ویتنام بیمه خصوصی برای خانهها وجود ندارد. وقتی در هوئه بودم، دولت یک روز پاکسازی داوطلبانه در سطح شهر برگزار کرد—مقدار زیادی از شاخهها و زبالهها در کنار رودخانه انبوه شد و مردم لباسها، فرشها و لوازم خانگی خود را برای خشک شدن آویزان کردند.
سیلابهای شدید ناگهان در جنوبشرق آسیا آن چیزی است که دانشمندان اقلیمشناس اکنون «نرمال جدید» مینامند. این آشوب آبی در جنوبشرق آسیا در زمان برگزاری همایش جهانی اقلیم COP30 که در برزیل برگزار شد، رخ داد. کشورهای حاضر وعده دادند که در پنج سال آینده بودجه سازگاری با اقلیم را سه برابر کنند—اما این برای دولتهایی که امروز با هزینهها و فاجعههای بیسابقه مواجهاند، تسکین کمی است.
فاجعه انسانی: تخریب ناشی از سیل و لغزشهای زمینی باعث شده است تا کمکهای اضطراری به برخی از جوامع سختپذیر دسترسی پیدا نکند. در استان آچهٔ اندونزی، مقامات برای تأمین مراقبتهای پزشکی پایه و غذا برای بازماندگان با مشکل مواجهاند.
«مردم نه بهدلیل سیل، بلکه بهدلیل گرسنگی میمیرند»، موزاکیر مناف، فرماندار استان آچهٔ اندونزی، در روز یکشنبه به خبرنگاران گفت، به نقل از الجزیره.
گروههای محیطزیستی و رهبران محلی دولت میگویند که قطعجنگل گسترده در سوماترا باعث شده تا منطقه بهویژه در برابر سیلابها و لغزشهای زمینی آسیبپذیر شود؛ شواهد آن فراوانی چوبهای قطعشدهای است که در آبهای سیل بهدست میآیند، به گزارش ریوترز. اندونزی یکی از بالاترین سطوح از دست دادن جنگل در جهان را بهدلیل معدنکاری، آتشسوزیهای جنگلی و تولید روغن پالم دارد. جنگلها میتوانند با کاهش فرسایش و مسدود کردن جریان آب، از وقوع سیلابها جلوگیری کنند؛ در حالیکه خاک و ریشهها آب اضافی را جذب میکنند—مانند یک اسفنج.
در روز جمعه، وزیر جنگلداری اندونزی، رجا جولئی آنتونی، اعلام کرد که دفتر او ۲۰ مجوز قطعجنگل تجاری را لغو میکند، از جمله در مناطق تحت تأثیر سیلاب در سوماترا، گزارش خبرگزاری آنتارا اندونزی. جادهها و پیادهروها نیز آب را بهخارج میراند، که میتواند منجر به سیلابهای شدیدتر در مناطق شهری شود—مشکلی که شهرهای ایالات متحده نیز با افزایش بارشهای شدید تجربه میکنند.
حتی برخی از نواحی ویتنام که سطح قطعجنگل بالایی ندارند، از بارانهای سنگین طوفانهای قبلی آنقدر اشباع شده بودند که زمین نمیتوانست رطوبت بیشتری جذب کند.
گزارشهای اخیر نشان میدهند که سامانههای آب و برق در سراسر آسیا برای مواجهه با آبوهواهای شدید ناشی از تغییرات اقلیمی، مانند گرما، خشکسالی و سیلاب، آماده نیستند، ایپی اشاره میکند. به عنوان مثال، بادهای سختگیرانه تایفون «کالماگی» در ویتنام خطوط برق را در شهر قوی نهون قطع کرد و بسیاری را بدون دسترسی به برق یا وسایل ارتباطی باقی گذاشت.
آسیا ۴۱ درصد از سیلابهای جهانی را تشکیل میدهد که اغلب ذخایر آب شرب را فرا میگیرد. با وجود افزایش دسترسی به آب در مناطق روستایی در سالهای اخیر، کشورهای آسیایی هنوز راه طولانی برای تقویت زیرساختهای آب خود در برابر تهدیدات آب و هوایی و آلودگی پیش رو دارند. بهگزارش بانک توسعه آسیا، دولتها تنها ۴۰ درصد از ۲۵۰ میلیارده دلار منابع مالی سالیانه مورد نیاز برای حمایت از نیازهای آب و بهداشت در ۱۵ سال آینده را تأمین میکنند.
«مقدار زیرساختی که در آسیا در سه دههٔ آینده میسازیم، به همان اندازهای خواهد بود که در دو قرن گذشته ساخته شد»، امیت پروثی، مدیر کل ائتلاف زیرساختهای مقاوم در برابر فاجعه مستقر در دهلی نو، به ایپی گفت. پروثی که در تهیهٔ این گزارش دخالتی نداشته است افزود که رشد سریع در سراسر قاره میتواند بهعنوان «فرصتی برای بازنگری و ساختن بهطرز جدید» درک شود.