«منقرض» اوریکس برازنده که در دل بیابانهای صحرا بهوسیله دهها سال پرورش در اسارت شکوفا شد
حتی زمانی که آخرین اوریکس شاخدار برای گوشت و چرم بر روی تپههای شنی صحرا شکار شد، شبکهای از باغوحشها، مناطق شکار و حتی مناغری سلطنتی تضمین کردند که این گونه در اسارت ادامه زندگی خواهد یافت.
اکنون، نه سال پس از آنکه این آنتلوپهای برازنده برای اولین بار به سرزمینهایی که در گذشته در آنها پرسه میزدند بازگردانده شدند، آنها به یکی از معدود گونههای تاریخ تبدیل شدهاند که از وضعیت «منقرض در طبیعت» به «در معرض خطر» ارتقا یافتهاند.
با جمعیتهای بازگردانده شده در چاد، تونس و مراکش، اوریکس وحشی از صفر به حدود ۶۰۰ تکنفر رشد کرده است؛ هر یک از این موجودات دارای تنوع ژنتیکی شگفتانگیزی هستند که برای گونهای که پیش از این «منقرض در طبیعت» شناخته میشد، بسیار برجسته است.
راز این میراث ژنتیکی عددی محدود از شهروندان نگران و متمول بود که در دوران سقوط این آنتلوپ اقدام کردند. از این افراد میتوان به گروهی از دامداران غربی تگزاس اشاره کرد که در دههٔ ۷۰ میلادی متوجه شدند این حیوانات در حال انقراض هستند و تصمیم گرفتند هزینههای قابلتوجهی را برای انتقال برخی از آنها به تگزاس اختصاص دهند؛ جایی که آنها بهخوبی مستقر شدند و تا حدود ۱۲,۰۰۰ عدد (برآورد) رشد کردند، عددی که حتی در آفریقا هرگز وجود نداشت.
از دیگر خیرین میتوان به جان نوولس، انگلیسی بیننگر، اشاره کرد که اولین مجموعهٔ بستانشناسی بریتانیا را بهطور خاص برای پرورش گونههای در معرض خطر در املاک ۴۰۰ هکتاری مارول هال تأسیس کرد. در اینجا، علیرغم تولدشان در صحرا، اوریکس شاخدار در اسارت بهخوبی رشد کرد.
مارول نگهدارندهٔ کتاب ثبت نژاد (استدبوک) اوریکس شاخدار است؛ نوعی دفتر ثبت اسبهای نژاد برتر برای این گونه. هنگامی که این حیوانات میان باغوحشهای مختلف اروپا جابهجا میشدند، این کتاب اطمینان میداد که تلاقی نژادی رخ نمیدهد و میتوان ردههای نژادی سالم و مقاوم را پیگیری کرد.
امروزه، این کتاب ثبت ۳,۲۹۵ حیوان را در ۱۸۲ باغوحش و مؤسسه فهرست میکند و مارول هماکنون مطالعاتی بر روی اوریکس مستقر در ایالات متحده انجام میدهد تا بررسی کند چگونه میتوان ژنهای بیشتری را به مخزن پرورشی اضافه کرد.
بههمراه این افراد در تگزاس و گلهٔ کوچکی که توسط خاندان سلطنتی ابوظبی نگهداری میشود، تعداد و تنوع طبیعی نشان داد که تنها سؤال زمان باقی مانده است تا گونه بهسرعت به صحرا بازگردد.
همانطور که اکنون پیش آمده؛ و چطور. در مارس ۲۰۱۶، در یکی از بزرگترین مناطق حفاظتمحیطی جهان به نام پارکطبیعی اوادی ریمه-اوادی آچیم، یک هواپیمای باربری به چاد فرود آمد و ۲۵ اوریکس بهدقت انتخاب شده از آنچه که بیبیسی «گروه جهانی» نامید، بارگیری کرد — این افراد از ایالات متحده، اروپا، بریتانیا و ابوظبی انتخاب شدند که بیشترین شانس بقا و پرورش را داشته باشند.
«فاز اول عملیات موفق بود. ما حیوانات را به طبیعت بازگرداندیم، آنها در حال پرورش هستند و وضعیتشان نسبتاً ایمن است»، جان نیوبی، که ارزیابی زیستمحیطی در پارکطبیعی اوادی ریمه-اوادی آچیم به مساحت مشابه جمهوری ایرلند انجام داده بود، به بیبیسی گفت.
بیشتر درباره این اوریکس: برای نخستین بار در جهان، اوریکس شاخدار از وضعیت «منقرض در طبیعت» به «در معرض خطر» ارتقا یافت؛ همه اینها بهدلیل دهها سال کار در باغوحشها.
«تا بهحال ۳۴۷ اوریکس آزاد شدهاند، عمدتاً در گلههای حدود ۲۵ تایی»، بیبیسی گزارش میدهد. «در مجموع، در حال حاضر حدود ۵۵۰ تا ۶۰۰ اوریکس بهصورت آزاد در چاد پرسه میزنند، بر اساس پژوهشهای حفاظت صحرا».
چندین دوجین دیگر نیز در جمعیتهای پراکنده در تونس و مراکش یافت میشوند؛ اینها نتایج تلاشهای پیشین بازگرداندن هستند که موفقیتهای مخلوطی داشتهاند.
داستانی بسیار مشابه: بهبود معجزهآسای نادرترین و عجیبترین گوزن جهان — تعداد فقط ۳۹ تا به ۸٬۲۰۰ رسید.
فیلیپ رابینز، که مسئول آنتلوپها و سایر پستاندارهای شاخدار در مارول است، میگوید لحظهٔ «واو» همیشه همان لحظهٔ آزادسازی است: هنگامی که کارگران بر روی ۲۵ جعبهٔ سفارشی رهایی ایستادهاند درها را باز میکنند و موجودات شاخدار شمشیری به سوی خانهٔ بومی خود شتاب میگیرند. این همان لحظهای برای جشن است، لحظهای که نگاهها را جلب میکند و کیفها را باز میکند، اما حقیقت پیروزی این داستان شگفتانگیز را پنهان نمیکند؛ آن موفقیت حاصل اقدامات گروهی کوچک از افراد نگران است که با موفقیت در مواجهه با فاجعهٔ نزدیک عمل کردند و دهها سال کار دقیق برای رسیدن به آن لحظه را سپری کردند.
این داستان بزرگ پیشبینی، سختکوشی و پاداش را بهاشتراک بگذارید…