آیا پایانی برای آلودگی پرهزینه تهران وجود دارد؟

آلودگی هوا سالانه میلیون ها دلار برای ایرانیان به دلیل مرگ و میر و بیماری هزینه دارد.

بانک جهانی در یک مطالعه بزرگ دریافت که ایران درصد قابل توجهی از تولید ناخالص داخلی خود را به دلیل آلودگی هوا از دست می دهد. این هزینه‌ها عمدتاً ناشی از کاهش بهره‌وری است، زیرا مدارس و کارخانه‌ها در روزهای بد هوا تعطیل می‌شوند تا از اثرات خطرناک تنفس هوای متراکم و سمی بر سلامتی جلوگیری کنند.

این نگرانی ها بارها و بارها توسط مقامات ایرانی، رسانه ها و مطبوعات تکرار می شود. به نظر می رسد که آنها درگیر تمرین جایگزینی هستند تا مهارت های زبانی خود را با گنجاندن شکل های مختلف در عبارات بیش از حد استفاده شده تمرین کنند.

بیش از ۳۷ سال است که ۲۴۰ استاد دانشگاه و کارشناس گزارشی با عنوان “سیاست های توسعه و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران” منتشر کرده اند که در آن تقریباً از همان علل، عوارض و راه حل های آلودگی هوا نوشته اند. امروز محمدحسین بازگیر رئیس اداره محیط زیست شهرستان تهران در گفتگو با فایننشال تریبون گفت: نکات مهم مصاحبه وی در ادامه می آید:  

تراکم جمعیت تهران با ۸.۷ میلیون نفر جمعیت در ۷۳۰ کیلومتر مربع، حدود ۱۰۰۰۰ نفر در هر کیلومتر مربع است. برای ایران، ۴۹.۱ است.

تهران از نظر جمعیت بین ۲۵ تا ۲۸ اما از نظر وسعت در بین شهرهای جهان رتبه ۱۲۸ را دارد.

در سال مالی ۵۷-۱۹۵۶، شهر تهران ۹۰ درصد وسعت استان تهران را تشکیل می داد که سهم آن در سال ۱۳۹۵-۱۳۹۵ به ۸/۶۵ درصد کاهش یافت و جمعیت آن دو برابر شد.

پایتخت از شهری واقع در دشت‌ها و جنگل‌های وسیع در استانی کم‌جمعیت به شهری پرجمعیت تبدیل شد که توسط چندین شهرستان پرجمعیت از جمله ری، شهریار، اسلامشهر، شهرقدس و ملارد احاطه شده بود. اکنون بدون در نظر گرفتن شهرهای اقماری تهران نمی توان از آلودگی هوای تهران صحبت کرد.

صنایع تولیدی و خدماتی متعددی نیز طی سال‌ها در تهران به وجود آمده است. در آنجا بالغ بر ۱۷۰۰۰ کارخانه از ریخته گری تا فولادسازی وجود دارد که ۳۰ درصد از صنایع ایران را تشکیل می دهند. حدود ۷۰۰۰ بیمارستان و ۵۰۰ ساختمان مطب پزشکان در تهران راه اندازی شده است.

این مرکز اداری ایران است و ایرانیان در سراسر کشور باید برای رفع نیازهای خود از پایتخت دیدن کنند.

همه اینها در حالی است که کالاها و خدمات زیست محیطی تهران برای تأمین جمعیت و فعالیت های صنعتی بارگذاری شده در آن کافی نیست.

  سبک زندگی افراطی

سبک زندگی نیز مقصر آلودگی هوای تهران است. روزانه ۱۲.۴ میلیون لیتر بنزین در پایتخت و ۱۶.۲ میلیون لیتر در استان مصرف می شود. در واقع ساکنان استان تهران نسبت به لهستان با ۴۰ میلیون جمعیت و ترکیه ۸۰ میلیونی گاز بیشتری مصرف می کنند.

تنها سه کشور آلمان، انگلیس و اسپانیا در کل اروپا بیشتر از ایران بنزین مصرف می کنند. این در حالی است که سرانه مالکیت خودرو در ایران ۳-۳.۵ به ازای هر ۱۰ نفر است در حالی که در ترکیه این نسبت بیش از ۵ در هر ۱۰ نفر است.

سبک زندگی مصرف‌گرایانه ایرانیان به این محدود نمی‌شود. مصرف آب سه برابر میانگین جهانی است در حالی که آب های سطحی ایران از ذوب برف و باران یک سوم جهان (حدود ۲۲۰ تا ۲۴۰ میلی متر) است. ساکنان تهران روزانه ۲.۶ تا ۳.۲ میلیون مترمکعب آب مصرف می کنند که ۵۰ درصد آن از ذخایر زیرزمینی تامین می شود که قرار است برای نسل های آینده ذخیره شود.

آنها روزانه ۸۰۰۰ تن زباله و ۵۰۰۰۰ تن زباله ساختمانی تولید می کنند (و این در زمان رکود این بخش است). خروجی سالانه فاضلاب تهران ۸۵۰ میلیون مترمکعب است که دو سوم آن تصفیه نمی شود.

تهرانی ها هر ساله در پاییز و زمستان روزانه نزدیک به نیم کیلوگرم آلاینده را استنشاق می کنند. در واقع، ما علل آلودگی هوا را می‌دانیم و آن‌ها هنوز یکسان هستند.

حدود ۳۰ درصد آلودگی هوای تهران به منابع ثابت از جمله کارخانه‌ها، نیروگاه‌ها، بخاری‌ها و خشک‌شویی‌ها مرتبط است، در حالی که ۷۰ درصد از منابع متحرک یعنی وسایل نقلیه موتوری، هواپیما، لوکوموتیو و سایر موتورها و تجهیزات قابل جابجایی منتشر می‌شود. از یک مکان به مکان دیگر.

  راه حل ها

DOE یک سازمان نظارتی نیست و هیچ قدرت اجرایی ندارد. وزارتخانه‌ها و سازمان‌های جداگانه مسئول حوزه‌های مختلف مرتبط با آلودگی هوا هستند.

به عنوان مثال، مسئولیت تضمین کیفیت سوخت بر عهده وزارت نفت است، در حالی که وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئول کلانکرها است، بنابراین خودروسازان باید تشویق شوند تا در فناوری های جدید سرمایه گذاری کنند. DOE تنها دستورالعمل ها را تنظیم می کند.

کیفیت سوخت باید بر اساس استانداردهای آلایندگی اروپا که محدودیت های قابل قبولی را برای آلایندگی اگزوز خودروهای جدید تعریف می کند، بهبود یابد. Euro-4 و بعداً Euro-5 بر پاکسازی آلاینده‌های ناشی از خودروهای دیزلی، به ویژه با توجه به کاهش ذرات معلق و اکسیدهای نیتروژن متمرکز شدند.

[آلاینده‌ای که بیشترین نگرانی در تهران وجود دارد، ذرات دوده‌ای کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون است که آن‌ها را به اندازه‌ای ریز می‌کند که به اعماق ریه‌ها نفوذ کنند. این می تواند باعث انواع مشکلات پزشکی، از جمله آسم، بیماری قلبی و سرطان ریه شود.]

در حال حاضر ۸۹ درصد از خودروهای تهران با بنزین یورو ۴ و ۱۱ درصد با بنزین سوپر کار می کنند. در سوخت ایران سرب وجود ندارد اما هنوز راه درازی برای رسیدن به استانداردهای سراسری داریم.

کیفیت خودروها نیز نسبت به ۱۰ سال پیش بهبود یافته است، اما مشکل اینجاست که خودروهای جدید ساخت داخل کیفیت پایینی دارند و چند ماه پس از استفاده از استانداردها فاصله دارند.

طرح جدید ترافیک جاده ای پیشنهادی شهرداری تهران یک حرکت رو به جلو است، در صورتی که عواید حاصل از طرح ترافیک جاده ای جدید صرف مقابله با آلودگی هوا شود.

بریتانیا از نابرابری درآمد برای مدیریت شهرهای خود استفاده می کند. با اخذ مالیات از ثروتمندان، حمل و نقل عمومی را برای همه اعضای جامعه گسترش می دهند.

  طرح ترافیک جاده ای جدید

این طرح جدید با هدف لغو مجوزهای رایگان یا با تخفیف برای اعضا و کارکنان مؤسسات مستقر در مناطق ممنوعه و هزینه یکسانی از همه وسایل نقلیه بر اساس چندین عامل از جمله زمان رفت و آمد و استانداردهای آلایندگی خودروها انجام می شود.

منطقه محدود کنونی قرار است به «منطقه سبز» تغییر نام دهد و منطقه ای که خودروها در روزهای متناوب بر اساس شماره پلاک زوج و فرد مجاز هستند، «منطقه آبی» نامیده شود. مناطق دیگر به عنوان “منطقه سفید” نامیده می شوند.

قرار است سیستم فروش مجوز ورود با سیستم مالیاتی جایگزین شود. مردم باید مبالغ متغیری مالیات برای ورود به مناطق سبز و آبی بپردازند که درآمد حاصل از آن صرف توسعه حمل و نقل عمومی خواهد شد.

به صاحبان خودرو حساب کاربری داده می شود و مالیات به صورت خودکار از حساب پس از ورود به مناطق برداشت می شود. دوربین ها شماره پلاک و زمان رفت و آمد را ثبت می کنند و مالیات بر اساس فرمول های از پیش تعریف شده محاسبه می شود.

نرخ های مالیاتی نیاز به تایید شورای شهر تهران دارد، اما قیمت های پیشنهادی برای منطقه سبز بین ۱۰۰۰۰۰ تا ۳۶۰۰۰۰ ریال (۲.۳-۸.۳ دلار) و برای منطقه آبی ۳۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰۰ ریال (۶ سنت تا ۲.۷ دلار) است.

محمدعلی نجفی شهردار تهران مدعی است با مدیریت زمان مناسب در نهایت هزینه ورود به مناطق نیز کاهش می یابد.

در حال حاضر مجوزهای روزانه خودرو بسته به ساعت روز بین ۱۹۸ تا ۴۱۰ هزار ریال (۴.۶ تا ۹.۳ دلار) فروخته می شود. این محدودیت ها از ساعت ۶:۳۰ صبح تا ۷ بعد از ظهر اعمال می شود. همه روزه به جز پنجشنبه ها، جمعه ها و تعطیلات رسمی. کسانی که در داخل مناطق ممنوعه زندگی می کنند تا ساعت ۸:۳۰ صبح فرصت دارند از منطقه خارج شوند.

خودروهای دارای گواهی معاینه فنی ممتاز می توانند از ۲۰ درصد تخفیف برخوردار شوند. با این حال، روشن نیست که چگونه یک خودرو می تواند گواهینامه حق بیمه را دریافت کند. خودروهای هیبریدی از ۹۰ درصد تخفیف برخوردارند.

انتظار می رود این طرح ترافیک سنگین را در ساعات شلوغی صبح و عصر کاهش دهد، زیرا مطالعات نشان داده است که ۴۰ درصد از سفرها در سراسر تهران محدود به زمان نیستند.