سرمایه گذاری صنعتی داخلی شکست خورده فوتبال

سرمایه گذاری صنایع در ورزش ممکن است راه حلی عالی برای مشکلات پیش روی باشگاه های فوتبال به نظر برسد، اما در ایران نتیجه سیاست چیز دیگری را نشان می دهد.

باشگاه های ملی فوتبال، چه دولتی و چه خصوصی، کسب و کار خود را با مشکل مواجه می کنند. اکثر آنها دولتی هستند و باشگاه ها می توانند چندین تغییر مدیریت اجرایی را در یک فصل ببینند.

علیرغم سرمایه‌های جدی که از صنایع مالک آنها به باشگاه‌های فوتبال سرازیر می‌شود، تیم‌ها معمولاً عملکرد ضعیفی دارند و در نتیجه موضوع بحث‌های شدیدی بین مسئولان، روزنامه‌نگاران و هواداران ناامید آنهاست.

صادق رئیسی کیا، مدیرعامل سابق باشگاه راه آهن در نوشتاری در هفته نامه تجارت فردا، نگاهی به دلایل عدم موفقیت سرمایه گذاری صنایع در فوتبال ایران دارد. او سه عامل مؤثر در تحلیل چنین سرمایه‌گذاری‌هایی را به یاد می‌آورد.

  تأثیر حکم قانون کار

بر اساس قانون کار ایران، کارفرمایان مسئول سلامت کارکنان خود هستند و «مکلفند با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی همکاری کنند».

کارفرمایان با تفسیر اشتباه قانون، سرمایه گذاری مستقیم در سیستم لیگ فوتبال حرفه ای را به جای صرف هزینه برای سلامت کارگران خود با ارائه امکانات ورزشی به آنها ترجیح داده اند.

شرکت های تولیدی حداقل ۶۰ درصد باشگاه های ورزشی حاضر در لیگ برتر خلیج فارس را در اختیار دارند. آنها باشگاه ها و تیم های حرفه ای متعلق به شرکت های بخش خصوصی را از بین برده اند. این امر شکل گیری یک بازار قوی برای فوتبال ملی را خنثی کرده است.

حضور آنها باعث تورم افسارگسیخته هزینه های نقل و انتقالات و موج جدیدی از واسطه ها شده است. مهم‌تر از همه، این صنایع خدماتی را که به کارکنان خود ارائه می‌کنند، تغییر داده‌اند.

برنامه سوم توسعه اقتصادی کشور به نهادهای اقتصادی داخلی اجازه داد تا یک درصد از بودجه خود را به ترویج ورزش اختصاص دهند. برای نزدیک به یک دهه، مدیران این شرکت ها بودجه هنگفتی را برای اداره باشگاه های فوتبال تلف کردند.

تأثیرات منفی چنین رویکردی اتکای بیش از حد به بودجه عمومی، مدیران بی‌صلاحیت فوتبال، فساد و مدیریت ضعیف است که مردم را نسبت به فوتبال ملی بی‌اعتماد کرده است.

تبلیغات و بازاریابی

شرکت های بین المللی فوتبال را راه مهمی برای گسترش برندهای خود می دانند. بازاریابی فوتبال هم بر تبلیغ رویداد ورزشی و تیم ها و هم بر تبلیغات سایر محصولات و خدمات از طریق رویدادها و تیم های ورزشی تمرکز دارد.

این سرویسی است که در آن عنصر تبلیغ شده می تواند یک محصول فیزیکی یا یک نام تجاری باشد، اما به نظر غیرمنطقی است که محصولی را زمانی که از قبل گنجینه ای از مشتریان دارد، به بازار عرضه کنیم.

سرمایه گذاری در فوتبال توسط شرکت هایی مانند ایران خودرو و سایپا هیچ مزیتی برای فوتبال نخواهد داشت. این امر همچنین برای شرکت‌های بخش خصوصی که مشتاق سرمایه‌گذاری در باشگاه‌های فوتبال هستند، ناامیدکننده خواهد بود.

نمونه‌هایی از سرمایه‌گذاری‌های موفق در فوتبال نشان می‌دهد که مؤسسات اقتصادی عمدتاً قراردادهای حمایت مالی با باشگاه‌ها را به جای مالکیت آنها ترجیح می‌دهند.

در ایران، معمولاً قراردادهای اسپانسر بر اساس مسابقه به مسابقه انجام می شود، برخلاف قراردادهای سالانه یا چند ساله که در اروپا و ایالات متحده دیده می شود.

صنایع ایران می توانند برگی از کتاب شرکت های پیشرو بین المللی را با حمایت طولانی مدت از رویدادهای ورزشی به جای تصاحب یک باشگاه به امانت بگیرند.