DRI، فولاد نیمه تمام بهترین ارزش را برای صادرات ایران ارائه می دهد

دولت ایران اکنون که تحریم های تجاری بین المللی علیه این کشور خاورمیانه برداشته شده است، برنامه های بلندپروازانه ای برای صنعت فولاد کشور دارد.

اما استراتژی مناسب برای انتخاب کدام است؟ ایران در چه نقطه‌ای از زنجیره ارزش فولاد می‌تواند رقابتی‌تر باشد و از مزیت‌های طبیعی خود بهترین استفاده را ببرد؟

بیشتر بحث هفته گذشته در میان بیش از ۳۵۰ نماینده در دومین کنفرانس آهن و فولاد ایران متال بولتن در اصفهان، ایران، بر این سؤالات متمرکز بود.

Metal Bulletin یک ناشر بین المللی تخصصی و ارائه دهنده اطلاعات برای بازارهای جهانی فولاد، غیرآهنی و فلزات قراضه مستقر در لندن است.

 بهینه سازی منابع گاز طبیعی  

ایران دارای ذخایر عظیم گاز طبیعی است. نمایندگان شنیدند، با توجه به شرایط فعلی بازار که قیمت‌های نفت و گاز کاهش یافته است، و مشکلات در یافتن افراد غیرمجاز، کشور بیشترین سود را از استفاده از منابع عظیم انرژی خود در داخل خواهد برد.

مشکل ایران نحوه استفاده از ذخایر عظیم گاز خود است. کشورهای همسایه تمایلی به خرید گاز از ایران به قیمت بازار ندارند. بهادر احرامیان، عضو هیئت مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، گفت: آنها خواهان تخفیف هستند یا واقعاً نمی توانند پرداخت کنند.

“و پس از اینکه قطر سرمایه‌گذاری‌های بزرگی انجام داده است و نمی‌تواند به اندازه کافی متخلف پیدا کند، بازار دریایی گاز طبیعی مایع نمی‌تواند رقیب بزرگ دیگری را در خود جای دهد.”

احرامیان خاطرنشان کرد که جنگ قیمت با قطر بسیاری از سرمایه گذاری ها را کمتر امکان پذیر می کند.

او گفت: «آنچه ایران می‌تواند در عوض با گاز خود انجام دهد، تبدیل آن به محصولات مشتق شده از گاز است.

به نظر او، ایران نباید زنجیره ارزش محصولات فولادی را پایین بیاورد، زیرا در رقابت با عرضه‌های ارزان فولاد نهایی از چین، بازدهی کمتر و حاشیه‌های کم‌تری پیدا می‌کند.

وی گفت: بالاترین تعادل برای ایران صادرات DRI [آهن احیای مستقیم] به منطقه همسایه و عموماً به سایر نقاط جهان است.

آهن بریکت گرم از ایران باید برای تولیدکنندگان فولاد در اروپا که از روش تولید کوره قوس الکتریکی استفاده می کنند، جذاب باشد. احرامیان افزود: عرضه مواد اولیه با قیمت رقابتی از ایران می تواند به نوبه خود موقعیت رقابتی آنها را بهبود بخشد.

 رقابت در محصولات نیمه تمام

بحث های کنفرانس همچنین بر رقابت پذیری ایران در محصولات نیمه تمام تاکید کرد. واردات چنین موادی به کشور تقریباً به طور کامل متوقف شده است، در حالی که انتظار می رود حجم صادرات بیلت و اسلب آن از ۱.۷ میلیون تن در سال ۲۰۱۵ دو برابر شود و به ۳.۴ میلیون تن در سال برسد.

در مقایسه با صادرات محصولات نهایی، انتظار می‌رود که در سال ۲۰۱۶ تنها افزایش اندکی به ۲.۵ میلیون تن در مقایسه با ۲.۲ میلیون تن در سال گذشته داشته باشد.

احرامیان گفت: «در یکی دو سال گذشته، به دلیل [سیل محصولات فولادی ارزان‌تر از] چین، بازاریابی فولاد نهایی دشوارتر شده است.

شرکت ذوب آهن اصفهان بزرگترین تولید کننده فولاد ساختمانی ایران با سهم بازار ۱۹ درصد عمدتاً محصولات تیرآهن و میله خود را به کشورهای همسایه صادر می کند. اما اکنون نیز به دنبال مقاصد جدیدی برای مواد نیمه تمام خود است.

احسان دشتیانه، معاون فروش و بازاریابی ESCO گفت: ما به دنبال فروش بیلت به مشتریان اروپایی هستیم.

 برنامه دولتی

در حالی که صنعت در مورد بهینه سازی ارزش برای صادرات ایران بحث می کند، برنامه رسمی دولت بر برنامه توسعه بلندپروازانه صنعت فولاد داخلی تمرکز دارد.

مهدی کرباسیان، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به متال بولتن گفت: هدف گذاری تولید فولاد به ۵۵ میلیون تن تا سال ۲۰۲۵ قابل اجرا و امکان پذیر است.

وی از دولت خواست که در قالب تامین مالی داخلی و جذب سرمایه گذاری از خارج از کشور حمایت کند.

با این حال، بسیاری از مردم نسبت به دستیابی به هدف ۵۵ میلیون تن در هر ساعت تردید دارند.

دشتیانه گفت: «هدف بر اساس یک دیدگاه خوش بینانه است. “ما منابع قابل توجهی داریم اما چالش هایی وجود دارد: ۳۵-۴۰ میلیون تن در هر یک هدف دست یافتنی است.”

> تقاضای داخلی در مقابل. صادرات

بسیاری از برنامه های دولت به بهبود تقاضای داخلی ایران و همچنین به بهبود تقاضای فولاد در سراسر جهان بستگی دارد.

هدف ۵۵ میلیون تن در هر سال بسیار فراتر از خوش بینانه ترین سناریو برای رشد تقاضای داخلی است که پیش بینی می کند تا سال ۲۰۲۵، ۳۵ میلیون تن در هر روز برسد.

به گفته فعالان بازار، در سال گذشته (اسفند ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۴)، مصرف ظاهری فولاد کشور از ۱۵ میلیون تن فراتر نرفت.

اما در سناریویی با تولید ۵۵ میلیون تن در سال و مصرف داخلی ۳۵ میلیون تن، ۲۰ میلیون تن در هر روز باید صادر شود.

بهرام سحبانی، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه با بیان اینکه امسال ایران به یک صادرکننده خالص فولاد تبدیل می شود، گفت: خاورمیانه می تواند بازار بزرگی برای ما باشد.

او اهداف دولت را “هم خوش بینانه و هم واقع بینانه” توصیف می کند.

خواه توسعه صادرات در مقیاس بزرگ پیش بینی شده اتفاق بیفتد یا در حجم های کوچکتر مورد انتظار، بازارهای صادراتی بالقوه جدید باید از قبل شناسایی شوند.

دشتیانه گفت: ما باید تیم‌های بازاریابی حرفه‌ای را برای دستیابی به بازارهای جدید در سراسر جهان آموزش دهیم.

حدود ۷۰ درصد صادرات ایران امروز به عراق، افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی می‌رود.

دشتیانه طرفدار این است که تولیدکنندگان فولاد گرد هم آیند تا رقابت کنند و دولت باید ادغام را تسهیل کند.

 مالی

بزرگترین گلوگاه برای جاه طلبی های ایران برای رشد صنعتی، چه در فولاد و چه در بخش های دیگر، مالی است.

قیمت‌های رکودی نفت درد بیشتری بر مشکلات مالی دولت می‌افزاید.

ما نفت تولید می کنیم و صنعت ما بر پایه نفت بنا شده است. کرباسیان گفت: اما قیمت نفت به شدت کاهش یافته است که کشور را تحت تاثیر قرار داده است. متأسفانه منابع مالی ملی ما نمی تواند به طور کامل از صنایع ما حمایت کند. بنابراین سرمایه گذاری خارجی توسط دولت مطلوب ارزیابی می شود.»

وانگ جیان، مدیر عامل تجهیزات و مهندسی Sinosteel چین، ایران را به خاطر برنامه‌های بلندپروازانه آن تحسین کرد و خواستار همکاری بیشتر بین دو کشور بر اساس منافع مکمل شد.

وی گفت: اکنون شاهد آغاز دوران جدیدی هستیم، زیرا چین به یک غول صنعتی تبدیل شده و ایران از دوره تحریم خارج شده است. “وقتی در مورد فرصت ها صحبت می کنیم، باید در مورد نیازها نیز صحبت کنیم.”

ایران به فناوری، دانش حرفه ای و تامین مالی نیاز دارد، در حالی که چین، بر اساس تولید و استفاده رو به رشد خودرو، به نفت نیاز دارد.

جیان گفت: «ما به واردات نفت خام زیادی از ایران نیاز خواهیم داشت.

 ناکارآمدی‌ها

علاوه بر دسترسی به منابع مالی، چالش های دیگری نیز در مسیر برنامه جاه طلبانه ایران برای بخش فولاد وجود دارد. هزینه های حمل و نقل داخلی غیرقابل تحمل، به ویژه برای سنگ آهن از معدن تا بندر، بارها در کنفرانس ذکر شد.

فقدان یک شبکه راه آهن توسعه یافته به این معنی است که بیشتر حمل و نقل به بنادر با کامیون انجام می شود که با وجود ارزان بودن سوخت در کشور، زمان بر و گران است.

ما در بسیاری از کارخانه های تولیدی راه آهن نداریم. سبحانی گفت: برای صادرات باید سیستم حمل و نقل بهتری داشته باشیم.

همین امر در مورد تامین انرژی سایت های تولید فولاد نیز صدق می کند.

کرباسیان گفت: ما در اینجا همه ظرفیت را داریم، اما کارایی کم است. “ما شاهد رقابت بسیار سختی در جهان هستیم، بنابراین کیفیت و قیمت مهمترین مسائل هستند.”