صنعت سیمان: یک کار بزرگ

بخش سیمان ایران با شکوه گذشته فاصله زیادی دارد. تقاضای داخلی پایین عمدتاً به دلیل ضعف بخش ساخت و ساز و از دست دادن مقاصد صادراتی کلیدی مانند عراق باعث شده است که این صنعت توسعه ظرفیت را به حالت تعلیق درآورد، تولید را کاهش دهد و کار عظیم کاهش موجودی ناخواسته را آغاز کند.

ایران با تولید ۵۸.۶ میلیون تن یا ۱.۵۸ درصد از تولید جهانی، هفتمین تولیدکننده بزرگ سیمان جهان در سال گذشته پس از چین (اول)، هند (دومین)، ایالات متحده (سوم)، ترکیه (۴)، برزیل (۵) بود. و روسیه (۶). این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۴، ۳۳ درصد کاهش داشت و جایگاه جهانی ایران را سه پله کاهش داد.

این در حالی است که طی سال گذشته منتهی به اسفندماه ۱۳۹۵ بیش از ۱۵ میلیون تن سیمان و کلینکر (ماده اصلی مورد استفاده در تولید سیمان) صادر شده است که عراق نزدیک به ۶۵ درصد از این رقم را به خود اختصاص داده است. پس از آنکه دولت عراق واردات سیمان را ممنوع کرد، صادرات در ماه آوریل به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

وزارت صنعت، معدن و تجارت رشد ۶۰ درصدی تولید سیمان داخلی در دهه آینده را برای رسیدن به ۱۲۰ میلیون تن هدف گذاری کرده است. قرار است صادرات ۶۸ درصد افزایش یابد و به ۳۲ میلیون تن برسد.

برای کمک به تولیدکنندگان برای مقابله با کندی بازار، دولت مذاکرات جدیدی را با عراق آغاز کرد. همچنین ۲۸۵ میلیون دلار یارانه حمل و نقل به صادرکنندگان اختصاص داد. در اقدامی دیگر برای کمک به شرکت های سیمان، دولت خواستار جایگزینی قیر با سیمان در پروژه های بزرگ راه سازی شده است.

در حال حاضر بیش از ۱۶ میلیون تن سیمان مازاد بر تقاضا در انبارهای سراسر کشور وجود دارد.

با توجه به سخنان کیوان جعفری تهرانی، رئیس امور بین الملل خانه اقتصاد ایران و انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ آهن ایران، به نظر می رسد که علت اصلی مشکلات این صنعت بیشتر داخلی بوده و کمتر به عوامل خارجی مربوط می شود. در سومین نمایشگاه بین المللی سیمان این نمایشگاه ۲۴ تا ۲۷ مرداد در شیراز استان فارس برگزار شد. متن سخنرانی تهرانی طی اطلاعیه ای در شبکه های اجتماعی منتشر شد و توسط فایننشال تریبون مشاهده شد.

اولین مشکل داخلی به گفته تهرانی، بی کیفیتی برخی شرکت ها است. در اواخر سال ۲۰۱۵، در اوج صادرات ایران به عراق، دولت عراق به دلیل کیفیت پایین و همچنین دامپینگ شرکت های ایرانی، تعرفه واردات سیمان ایران را ۲۰ دلار به ازای هر تن وضع کرد.

او همچنین از عدم درک صحیح صادرکنندگان از استانداردها و رویه‌های بین‌المللی، یعنی رعایت زمان‌بندی دقیق تحویل و بازپرداخت هزینه‌ها به خریدار در صورت تحویل با کیفیت پایین انتقاد کرد. وی از تولیدکنندگان سیمان (و همچنین سایر تولیدکنندگان مواد معدنی) خواست تا تحت نام تجاری PMP یا پرشین ماینینگ محصول متحد شوند. تهرانی گفت که این امر کیفیت محصول را تضمین می کند و از فروش مواد معدنی با منشاء دیگر به عنوان ایرانی جلوگیری می کند.