ستاره‌شناسان سیاره‌ای سرگردان و عجیب کشف کردند که مانند ستاره‌ها رفتار می‌کند و در هر ثانیه ۶ میلیارد تن ماده را می‌بلعد
تلسکوپ‌های جیمز وب و تلسکوپ بسیار بزرگ، سیاره‌ای شناور آزاد را رصد کرده‌اند که با سرعتی بی‌سابقه در حال انباشت مواد است و رفتاری مشابه با نحوه شکل‌گیری ستارگان از خود نشان می‌دهد. دانشمندان هنوز دلیل این پدیده را نمی‌دانند.
ستاره‌شناسان سیاره‌ای «سرگردان» را رصد کرده‌اند که با سرعتی بی‌سابقه در حال بلعیدن گاز و غبار است و هنوز نمی‌توانند رفتار گیج‌کننده آن را توضیح دهند.
اگرچه پیش از این سیاره‌های سرگردان بسیاری کشف شده‌اند که بدون گردش به دور ستاره‌ای در فضا شناور هستند، اما این مورد جدید که با نام Cha 1107-7626 شناخته می‌شود، به نظر سریع‌ترین سیاره شناور آزادی است که تاکنون کشف شده. بر اساس مشاهدات تلسکوپ بسیار بزرگ (VLT) رصدخانه جنوبی اروپا در شیلی و تلسکوپ فضایی جیمز وب (JWST)، این سیاره در اوج فعالیت خود، در هر ثانیه ۶٫۶ میلیارد تن (۶ میلیارد تن متریک) ماده را می‌بلعد.
این تیم در تاریخ ۲ اکتبر در نشریه «The Astrophysical Journal Letters» گزارش داد که جهش رشد سریع این سیاره فراخورشیدی ممکن است به دانشمندان کمک کند تا تفاوت میان سیاره‌های بزرگ و ستاره‌های کوچک را بهتر درک کنند.
ویچ آلمندروس-آباد، ستاره‌شناس رصدخانه پالرمو در ایتالیا و نویسنده اصلی این پژوهش، در ایمیلی به لایو ساینس گفت: «انگیزه اصلی ما برای مطالعه این نوع اجرام، درک این موضوع است که آیا آن‌ها سیاره‌هایی هستند که از منظومه خود به بیرون پرتاب شده‌اند، یا اینکه مانند ستارگان، به صورت “منزوی” از فروپاشی گرانشی ابرهای مولکولی شکل گرفته‌اند.»
این تیم یک «طغیان انباشتی» را مشاهده کرد؛ پدیده‌ای که در آن یک سیاره به طور ناگهانی مقدار زیادی ماده از دیسک گاز و غبار اطراف خود جذب می‌کند. سیاره Cha 1107-7626 همواره در حال انباشت از این منبع است، اما این مطالعه نشان می‌دهد که نرخ انباشت آن ثابت نیست. در واقع، در آگوست ۲۰۲۵، نرخ انباشت این سیاره هشت برابر بیشتر از چند ماه قبل از آن بود.
طغیان‌های انباشتی نشان می‌دهند که جهان‌های سرگردان ممکن است شبیه ستارگان جوان باشند، زیرا این جهش‌های ناگهانی در «تغذیه» در ستارگان نیز مشاهده شده است. اما از آنجایی که سیاره‌های سرگردان بسیار کوچک‌تر از ستارگان هستند، مشخص نیست که مسیر شکل‌گیری آن‌ها در چه نقطه‌ای از هم جدا می‌شود.
الکساندر شولتز، استاد اخترفیزیک در دانشگاه سنت اندروز اسکاتلند و یکی از نویسندگان این مطالعه، در ایمیلی به لایو ساینس گفت: «طغیان‌های انباشتی از مدت‌ها پیش شناخته شده بودند؛ اولین مورد در اواخر دهه ۱۹۳۰ کشف شد، یعنی مدت‌ها قبل از آنکه ماهیت دقیق این پدیده مشخص شود. امروزه این رویدادها نقش مهمی در شکل‌گیری ستارگان ایفا می‌کنند. آن‌ها همچنین با گرم کردن سحابی گاز و غبار اطراف ستاره‌های جوان، محیطی را که منظومه‌های سیاره‌ای در آن شکل می‌گیرند، تحت تأثیر قرار می‌دهند.»
شولتز ادامه داد: «آثار باقی‌مانده از چنین طغیان‌هایی ممکن است در ترکیبات شیمیایی شهاب‌سنگ‌های منظومه شمسی خودمان نیز دیده شود. هنوز مشخص نیست که آیا این طغیان‌ها برای همه ستاره‌های جوان رخ می‌دهند و چه عاملی آن‌ها را تحریک می‌کند. کشف رویدادی مشابه در یک جرم با ابعاد سیاره‌ای، می‌تواند سرنخی باشد که نشان می‌دهد یک سازوکار جهانی در پس طغیان‌های انباشتی وجود دارد. از این منظر، کشف ما تأثیر بسیار گسترده‌تری خواهد داشت.»
دانشمندان در سال‌های اخیر سیاره‌های سرگردان بیشتری را شناسایی کرده‌اند. از جمله اکتشافات قابل توجه می‌توان به کشف بیش از ۵۰۰ مورد از این جهان‌ها توسط تلسکوپ جیمز وب در ناحیه‌ای ذوزنقه‌ای‌شکل در سحابی شکارچی اشاره کرد؛ ابر گازی وسیعی که به زایشگاه ستارگان معروف است.
—دانشمندان سیاره‌ای به اندازه زمین را یافتند که بدون ستاره در کهکشان در حال حرکت است
—تلسکوپ جیمز وب سیاره‌ای «سرگردان» با جوی شبیه به کیک را رصد کرد که بدون ستاره در فضا حرکت می‌کند
—«دانسته‌های ما بسیار اندک است»: سیاره‌های «فراری» عجیبی که تلسکوپ جیمز وب کشف کرده، ممکن است ستارگان ناکام باشند
با این حال، به گفته آلمندروس-آباد، یافتن سیاره‌های سرگردان همچنان دشوار است، زیرا آن‌ها در نور فروسرخ (انرژی تابشی) می‌درخشند که بهترین دید از آن‌ها توسط تلسکوپ‌های بزرگی مانند جیمز وب و VLT امکان‌پذیر است. دانشمندان امیدوارند که VLT و جیمز وب بتوانند تعداد بیشتری از این سیاره‌های سرگردان را بررسی کنند تا مشخص شود آیا آن‌ها مانند ستارگان شکل می‌گیرند یا مانند سیاره‌ها. آلمندروس-آباد خاطرنشان کرد که شباهت‌های فرآیند انباشت میان ستارگان و سیاره‌ها هنوز به طور کامل درک نشده است.
او گفت: «یکی از گام‌های بعدی، درک این موضوع است که این نوع رویدادها در “سیاره‌های سرگردان” چقدر رایج هستند. این مسئله به ما خواهد گفت که رویدادهای انباشتی چه نقش مهمی در تکامل آن‌ها دارند.»