IPO دولت بدتر می شود

دولت نمی تواند به سرعت از شر شرکت های ضعیف خود خلاص شود. آخرین عرضه شرکت های دولتی به مردم ۹۵ درصد از سهام عرضه شده را بدون خریدار باقی گذاشت.

سازمان خصوصی سازی تنها ۷۴۰ میلیارد ریال (۲۰.۶ میلیون دلار به نرخ ارز بازار) از ۱۵ تریلیون ریال (۴۱۸.۵ میلیون دلار) عرضه برنامه ریزی شده خود را به فروش رساند. قرار بود این بزرگترین عرضه اولیه عمومی سال باشد، اما بیشتر سهام به دلیل نزولی بودن بازار و کیفیت پایین کسب و کارها فروخته نشده باقی ماندند.

سید جعفر سبحانی، مشاور مدیرعامل سازمان یک هفته پیش به ایرنا گفت: این عرضه ها بزرگترین فروش شرکت های دولتی در سال مالی ۱۳۹۵ (از ۲۹ اسفند) است.

IPO در سال جاری تاکنون ۵.۷۳ تریلیون ریال (۱۵۹.۷ میلیون دلار) دارایی در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران فروخته است.

به غیر از فروش ۳ اکتبر، سازمان ۲۰۰ شرکت دیگر برای فروش در سال ۱۳۹۵ دارد. فهرستی متشکل از ۱۱۱۱ شرکت در آغاز خصوصی سازی یک دهه پیش به سازمان تحویل داده شد. به گفته مشاور، از آن زمان، اکثر آنها فروخته، منحل یا ورشکسته شده اند.

سبحانی گفت: ما باید تمام شرکت‌های باقی‌مانده که برای خصوصی‌سازی برای فروش در بورس تهران و فرابورس ایران در سال ۱۳۹۵ تعیین شده‌اند را آماده و قیمت‌گذاری کنیم.

 انتظارات کم

با این حال، مقامات این سازمان روی تقاضای بالا و فروش آسان باقی مانده سهام شرکت های خود شرط بندی نمی کنند. اکثر نام‌های بزرگ در دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد (۱۳۸۴-۱۳۸۴) در شرایط مشکوکی فروخته شدند. بنابراین، شرکت های باقی مانده کوچک هستند و برخی از آنها مشکلات مالی دارند.

با بدتر شدن عرضه اخیر، IPO باید در زمینه فروش خود تجدید نظر کند یا شرکت های باقی مانده را از بین ببرد. حتی شرکت‌هایی که در ۳ اکتبر خریدار پیدا کردند، قبلاً بدون موفقیت پیشنهاد شده بودند.

سبحانی گفت: «باید بپذیریم که شرکت‌های به جا مانده از سال‌های اولیه خصوصی‌سازی تقاضای بالایی ندارند.

 معضل قیمت‌گذاری

این سازمان در قیمت گذاری دارایی های خود با دوراهی مواجه است. همانطور که مقامات IPO ادعا می کنند، اگر شرکت ها با “ارزش واقعی” خود – آنچه دولت فکر می کند ارزش دارند – عرضه شوند، ممکن است برخی از شرکت ها بدون خریدار باقی بمانند، همانطور که به نظر می رسد در مورد پیشنهاد فعلی وجود دارد. از سوی دیگر، اگر شرکت‌ها با قیمت‌های پایین‌تری عرضه شوند، سازمان می‌تواند در مواجهه با اتهامات فساد و اجاره بهای فروش آنها با قیمت پایین شرط‌بندی کند.

این سازمان به دلیل اقدامات خود در طول سال های احمدی نژاد، که در آن سهام بزرگی در شرکت های بزرگ ایران به سازمان های شبه دولتی فروخته شد یا به جای بدهی به صندوق های بازنشستگی تحمیل شد، با انتقادات زیادی مواجه شده است.

این اقدامات عملاً کنترل صنایع سنگین ایران را به بخش شبه دولتی واگذار کرد، در حالی که تغییرات مدیریتی و رقابت به مفاهیمی حتی دورتر تبدیل شدند.