تنها ۳ درصد از کمک‌های بین‌المللی اقلیمی به جوامع در حال گذار اختصاص می‌یابد: «این مضحک است»
گزارش جدیدی در مورد بودجه‌های کاهش انتشار کربن، از مشارکت بسیار پایین با افراد آسیب‌دیده پرده برمی‌دارد
بر اساس گزارشی جدید، کمتر از ۳ درصد از کمک‌های بین‌المللی که برای کاهش انتشار کربن اختصاص یافته، از «گذار عادلانه» برای کارگران و جوامع در راستای فاصله گرفتن از صنایع آلاینده حمایت می‌کند.
این تحلیل که یک هفته پیش از آغاز مذاکرات مهم اقلیمی سازمان ملل در بلم برزیل منتشر شده، توسط سازمان غیرانتفاعی اقلیم و توسعه «ActionAid» انجام شده است. این سازمان هشدار می‌دهد که واکنش جهان به بحران اقلیمی، به جای حل نابرابری، خطر عمیق‌تر کردن آن را به همراه دارد.
ترزا اندرسون، مدیر بخش عدالت اقلیمی جهانی این سازمان، می‌گوید این گزارش همچنین «دلیلی پنهان برای اینکه چرا شاهد اقدامات اقلیمی در مقیاس بزرگ نبوده‌ایم» را آشکار می‌کند.
او افزود: «ظاهراً مردم مجبور می‌شوند بین یک شغل ایمن و مطمئن و یک سیاره امن یکی را انتخاب کنند. این پروژه‌ها به هیچ وجه به اندازه کافی به مردم اطمینان نمی‌دهند که مجبور به چنین انتخابی نیستند.»
نویسندگان این گزارش، اطلاعات در دسترس عموم را برای تمام پروژه‌های تأیید شده با محوریت کاهش کربن که توسط دو صندوق بزرگ چندجانبه اقلیمی جهان تأمین مالی می‌شوند، تحلیل کرده‌اند: ۱۷۸ پروژه از «صندوق اقلیم سبز» تحت حمایت سازمان ملل و ۴۶۶ پروژه از «صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقلیمی» که توسط بانک جهانی و بانک‌های توسعه منطقه‌ای تأسیس شده‌اند.
آنها سپس این حدود ۶۵۰ پروژه را بر اساس مجموعه‌ای از شاخص‌ها ارزیابی کردند؛ این کار ابتدا با یک برنامه کامپیوتری و سپس با راستی‌آزمایی دستی انجام شد. این معیارها شامل این موارد بود: آیا پروژه مشارکت معناداری از سوی کارگران، زنان و جوامع آسیب‌دیده را نشان می‌دهد؟ آیا تغییرات سیستمی برای فاصله گرفتن از سوخت‌های فسیلی و کشاورزی صنعتی بسیار آلاینده را ترویج می‌کند؟ آیا برنامه‌هایی برای بازآموزی مهارت‌ها یا حمایت از معیشت در آن گنجانده شده است؟ و آیا به موضوع نابرابری می‌پردازد؟
اندرسون می‌گوید: «اساساً، ما سعی کردیم ببینیم آیا این پروژه از نظر تأثیرش بر کارگران، زنان و جوامع واقعاً عادلانه است و آیا به طور واقعی به این گذار کمک می‌کند؟»
نویسندگان دریافتند که از هر ۵۰ پروژه تأیید شده، تنها یک پروژه معیارهای گذار عادلانه را برآورده می‌کند؛ رقمی که به گفته آنها «به طرز شگفت‌آوری» پایین است.
برت دِ ول، هماهنگ‌کننده سیاست جهانی اقلیم در کنفدراسیون بین‌المللی اتحادیه‌های کارگری که در این گزارش نقشی نداشته است، گفت که این داده‌ها «تأییدکننده چیزی است که کارگران و اتحادیه‌هایشان در بسیاری از نقاط جهان مشاهده می‌کنند: بودجه‌های اقلیمی بر اساس نیازهای سرمایه‌گذاران تعیین می‌شود، نه نیازهای مردمی که از این وضعیت اضطراری آسیب دیده‌اند.»
او افزود: «با این حال، از اینکه این ارقام تا این حد پایین هستند، شگفت‌زده‌ایم. این برخلاف تمام نیت‌های خیر و وعده‌های تأمین‌کنندگان مالی است. همچنین برخلاف عقل سلیم است، زیرا ما می‌دانیم که سیاست‌های اقلیمی باید فوراً و به شکل بسیار بهتری با نیازهای کارگران، خانواده‌هایشان و جوامعشان مرتبط شوند.»
وقتی ActionAid مبالغ هزینه شده برای هر پروژه را بررسی کرد، دریافت که از هر ۳۵ دلار، تنها ۱ دلار صرف پروژه‌های منطبق با گذار عادلانه شده است. این گزارش خاطرنشان می‌کند که این طرح‌ها در طی بیش از یک دهه تنها ۶۳۰ میلیون دلار دریافت کرده‌اند، که کمتر از مبلغی است که جف بزوس، میلیاردر حوزه فناوری، برای ابرقایق تفریحی خود پرداخته است.
در این گزارش آمده است: «تقریباً هیچ بودجه اقلیمی برای حمایت از کارگران و جوامع در جهت تحقق گذار عادلانه هزینه نمی‌شود. این مضحک است.»
اندرسون گفت که عدم توجه به کارگران و جوامع نه تنها سؤالات اخلاقی، بلکه سؤالات عملی را نیز برای اقدامات اقلیمی ایجاد می‌کند. او به برنامه‌ای در بنگلادش اشاره کرد که توسعه‌دهندگان آن با ذینفعان مشورت نکرده بودند. این طرح کشاورزان بنگلادشی را تشویق می‌کرد تا به جای برنج که تولیدکننده متان است، انبه بکارند. اما این طرح تنها با مشارکت کشاورزان مالک زمین طراحی شده بود و با کارگران فصلی یا کارگران زنی که عمدتاً از طریق فرآوری برنج و تبدیل آن به مواد غذایی محلی درآمد کسب می‌کردند، مشورتی صورت نگرفته بود.
او گفت: «این پروژه تمام افرادی را که به طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر این فعالیت‌های کشاورزی بودند، شناسایی نکرده بود.»
او افزود که اگر آنها با کارگران مشورت کرده بودند، شاید متوجه می‌شدند که چون انبه تنها یک بار در سال برداشت می‌شود – در حالی که برنج سه بار برداشت می‌شود – این پروژه از نظر اقتصادی پایدار نخواهد بود، «پیش از آنکه به یک فاجعه اقتصادی تبدیل شود.»
اندرسون گفت که مذاکرات اقلیمی آتی سازمان ملل فرصتی برای اصلاح این روندها فراهم خواهد کرد. امسال، مقامات برزیلی رویکردهای گذار عادلانه را به عنوان یکی از اولویت‌های این مذاکرات که امسال با نام Cop30 شناخته می‌شود، تعیین کرده‌اند.
یکی از خواسته‌های اصلی فعالان در این کنفرانس این خواهد بود که مذاکره‌کنندگان جزئیات «برنامه کاری گذار عادلانه» را که در اجلاس اقلیمی Cop27 در سال ۲۰۲۲ در مصر آغاز شد اما پیشرفت آن متوقف شده است، مشخص کنند.
در Cop30، گروه‌های جامعه مدنی از کشورها خواهند خواست تا با یک «مکانیسم اقدام بلم» جدید تحت این برنامه موافقت کنند تا برنامه‌های عملی و مشخص برای افزایش بودجه پروژه‌های منطبق با گذار عادلانه تدوین شود. آنابلا روزمبرگ، مشاور ارشد گذار عادلانه در سازمان بین‌المللی غیرانتفاعی «شبکه اقدام اقلیمی» که این داده‌های جدید را «تکان‌دهنده» خواند، گفت که این اقدام «عدالت را از حاشیه به قلب دستور کار اقلیمی» خواهد آورد.
ActionAid همچنین از کشورهای ثروتمند می‌خواهد تا سالانه تریلیون‌ها دلار بودجه اقلیمی مبتنی بر کمک‌های بلاعوض را برای کشورهای جنوب جهانی تعهد کنند تا آنها بتوانند به آرامی و به طور عادلانه بخش‌های آلاینده را کنار بگذارند. این گروه همچنین از صندوق اقلیم سبز خواست تا اصول خود را بازنگری کند تا اطمینان حاصل شود که پروژه‌ها بیشتر بر کار و عدالت متمرکز هستند.
در این گزارش آمده است که از سوی دیگر، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقلیمی باید «کنار گذاشته شوند». اندرسون گفت در حالی که صندوق اقلیم سبز توسط کشورهایی که عضو نهاد اقلیمی سازمان ملل هستند و بنابراین تابع دموکراسی هستند، اداره می‌شود، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقلیمی توسط بانک جهانی اداره می‌شوند، که به این معناست که آنها عمدتاً تحت کنترل شمال جهانی هستند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقلیمی با یک «بند غروب» طراحی شده‌اند که بیان می‌کند زمانی که یک «معماری مالی-اقلیمی جدید جهانی» عملیاتی شود، فعالیت آنها متوقف خواهد شد.
اندرسون گفت: «با توجه به اینکه صندوق اقلیم سبز اکنون نزدیک به یک دهه است که در حال توزیع پول است، صندوق‌های سرمایه‌گذاری اقلیمی مدت‌هاست که بیش از حد باقی مانده‌اند.»
اندرسون گفت: «در حال حاضر، به نظر می‌رسد مذاکره‌کنندگان بین‌المللی اقلیم، ملاحظات متمرکز بر گذار عادلانه را جنبه‌ای «اختیاری یا خوب است که باشد» از اقدامات اقلیمی می‌دانند.»
او افزود: «ما استدلال‌هایی مانند این را می‌شنویم که وقت نداریم، پول اضافی نداریم، پس بیایید سر اصل مطلب برویم و روی کربن تمرکز کنیم. اما در واقعیت، میان‌برهایی که عدالت را نادیده می‌گیرند، مسیر را طولانی‌تر می‌کنند، زیرا مانع از همراهی مردم می‌شوند.»