مخالفان و موافقان افزایش سن بازنشستگی چه می گویند؟

روز گذشته بهارستان‌نشینان در ادامه بررسی لایحه برنامه هفتم توسعه طی مصوبه‌ای با افزایش سن بازنشستگی موافقت کردند. بر این اساس سن بازنشستگی برای آقایان ۶۲ سال و برای خانم‌ها ۵۵ سال تعیین شد.

بیاییم نگاهی به پنج بند اصلی این مصوبه بیاندازیم.

• بیمه‌پردازانی که ۲۸ تا ۳۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنها برای بازنشستگی اضافه نمی‌شود.
• بیمه‌پردازانی که ۲۵ تا ۲۸ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی دو ماه اضافه می‌شود.
•  بیمه پردازانی که ۲۰ تا ۲۵ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی سه ماه اضافه می‌شود.
• بیمه‌پردازانی که مطابق قوانین ۱۰ تا ۲۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی چهار ماه اضافه می‌شود.
• بیمه‌پردازانی که مطابق قوانین تا ۱۰ سال سابقه خدمت دارند به سنوات اشتغال آنان به ازای هر سال تا زمان بازنشستگی پنج ماه اضافه می‌شود.

واکنش‌ها به افزایش سن بازنشستگی چیست؟

جدای از نظرات موافق و مخالف نمایندگان مجلس با افزایش سن بازنشستگی، کارشناسان و اهل فن نیز در این باره نظراتی را مطرح کردند.

محمد اسکندری، مدیرعامل اسبق صندوق بازنشستگی کشوری، در پاسخ به اینکه آیا تصمیم برای افزایش سن بازنشستگی، تصمیم درستی است؟‌ به هم‌میهن گفت: «تصمیم درستی است و لازم بود؛ هرچند این تصمیم با تاخیر زیاد انجام شده است. به نظر می‌رسد این اقدام دیرهنگام بتواند از شدت عمیق‌تر شدن بحران بکاهد ولی برای مدیریت بحران کافی نیست. بنابراین اقدامات مهم دیگری در حوزه اصلاحات پارامتریک (سنجه‌ای) نیز لازم است. ضمن اینکه بهبود شیوه مدیریت سرمایه‌گذاری‌ها و بهبود حاکمیت شرکتی نیز از لوازم بهبود وضعیت است.»

شهلا کاظمی، جامعه‌شناس و از موافقان افزایش سن بازنشستگی با بیان اینکه دلیل اصلی موافقتم با افزایش سن بازنشستگی افزایش سن امید به زندگی است، به هم‌میهن گفت: «موافقتم به مسائل اقتصادی مربوط نیست هرچند با این تصمیم شرکت‌های بیمه‌ای و صندوق‌ها باید محاسبات جدیدی داشته باشند. ملاک تصمیم‌گیری برای سن بازنشستگی براساس تحقیقات اوایل انقلاب بوده است اما خوشبختانه در تحقیقات اخیر شاهد افزایش سن امید به زندگی هستیم. بنابراین باید متناسب با این موضوع، تصمیم‌ جدیدی درباره سن بازنشستگی گرفته شود.»

کشورها چه تجربه‌ای دارند؟

اما تجربه دیگر کشورها چیست؟ بر اساس اطلاعات منتشر شده، اگر فرمول جدید بازنشستگی نهایی شود، با امید به زندگی ۷۴.۸ سال، ایرانیان به نسبت دیگر کشورها از کمترین سال‌های بازنشستگی بهره‌مند خواهند شد.

مطالعات حاکی از آن است که در یک دوره ۲۰ ساله از سال ۱۹۹۵ تا پایان دسامبر ۲۰۱۵، پنجاه کشور ازجمله آلمان، اسپانیا، کره جنوبی، فرانسه، یونان و غیره، به‌منظور کاهش هزینه‌‌های مالی، سن بازنشستگی را افزایش داده‌اند. اکثر کشورهای سازمان همکاری و توسعه اقتصادی در میانه قرن حاضر دارای حداقل سن بازنشستگی ۶۷ سال خواهند بود. تعدادی از کشورها با ایجاد پیوند مستقیم بین افزایش سن بازنشستگی با روند تکاملی امید به زندگی، از این سن نیز فراتر خواهند رفت.

ویژوال کاپیتالیست نیز در گزارشی به سن بازنشستگی در ۴۵ کشور مختلف جهان پرداخته است. سه کشور ایسلند، اسرائیل و نروژ بالاترین سن بازنشستگی را با ۶۷ سال دارند.

از سوی دیگر، عربستان سعودی کمترین سن بازنشستگی Current را با تنها ۴۷ سال و مزایای بازنشستگی کامل دارد. تنها ترکیه با ۵۲ سال سن به عربستان نزدیک است.

بسیاری از کشورهای آسیایی از جمله چین، هند و کره جنوبی حداقل سن بازنشستگی را در اوایل دهه ۶۰ و اواخر دهه ۵۰ دارند، اما می‌بینند که کارگران تا اواخر ۶۰ سالگی جزو نیروی کار باقی می‌مانند. در همین حال، اکثر کشورهای اروپایی و همچنین ایالات متحده و کانادا کارگران بیشتری دارند که به طور متوسط زودتر از حداقل سن بازنشستگی بازنشسته می‌شوند.

ناگفته نماند که پنج استثنا در بین کشورها وجود دارند که در آنها زنان دیرتر از مردان بازنشسته می‌شوند. این پنج کشور شامل آرژانتین، استونی، فنلاند، فرانسه و لوکزامبورگ می‌شود.

بر اساس این گزارش، البته به دنبال بالا گرفتن واکنش‌ها نسبت به تصمیم دولت، امروز احسان ارکانی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در این باره توضیحاتی را به خانه ملت ارائه کرد. 

وی در این اظهارات به سه نکته اشاره داشت. اولاً تا دو سال آینده هیچ تغییری در سنوات بازنشستگی کارگران و کارمندان رخ نخواهد داد.

 ثانیاً بعد از دو سال آینده روند افزایش سنوات بازنشستگی به صورت پلکانی خواهد بود، در صورتی که دولت به دنبال اجرای یکسان افزایش دو ساله سنوات برای همه از هم‌اکنون باشد.

 ثالثاً در مقابل این افزایش سنوات بازنشستگی، مجلس با وجود مخالفت دولت همسان‌سازی حقوق بازنشستگان تا ۹۰ درصد حقوق دریافتی شاغلان را پیش‌بینی کرده است.